Bu da bizim devrimimiz. Saltanatı kaldırıp bir imparatorluktan cumhuriyet yaratmak büyük başarı idi. Rutkay Aziz iyi bir oyunculukla canlandırıyor Atatürk'ü. Diğer rollerde de Türkiye sinemasının en iyi oyuncularını görmek mümkün. Hem siyaset adamı hem de insani yönleriyle yansıtılmış cumhuriyetimizin kurucusu filmde. Hatırlamak ve belki unutmamak için izlenmeli.
İsyan denizde başlar, sokaklara taşar ve en sonunda polis şiddetiyle tanışır. Sinema tarihinin en önemli filmlerinden biri. Eisenstein'in bu filmi sinema tarihinin başlangıcı sayılıyor aynı zamanda. O dönemin koşulları, teknik imkanları ve çekim teknikleri yüzünden size eksik ve tuhaf gelecektir ama bu mükemmeliğinden bir şey eksiltmez. Merdivenlerden inen bebek arabası sahnesine dikkat.
Gelecekte bile sınıf çatışması olacak bu filme göre. O zaman gelecekte de devrim yapılacak demektir. Bu film sinema tarihinin ilk bilimkurgusu sayılabilir. Fritz Lang günümüzde kullanılan kalıpla çok benzer bir gelecek tasarlamış. Afişindeki dev robot; işçilerin robot şeklinde fabrikaya baskın yapması gibi unutulmazlara sahiptir. Tüm bunlarsa aslında endüstri devrimine yapılan göndermelerdir.
12 kişilik bir mahkeme jürüsini anlatırken filmin içine dünyanın bütün öykülerini sığdırmak. Başta Henry Fonda olmaz üzere tüm oyuncular deyim yerindeyse döktürür filmde. Bir cinayet vardı ortada, katil de belli gibidir. Ama jüri karar vermek üzere odasına çekilince fırtına kopar. Bir jüri üyesinin 'I'll kill him / Onu öldüreceğim' diye haykırdığı sahneyle hafızalarımıza kazınmıştır. Üç Oscar adaylığı bulunan filmin Berlin'den aldığı bir Altın Ayı ödülü var.
Betolucci ne çekerse güzel çeker. Devrim rüzgarı İtalya'dan esiyor bu kez. Bertolucci'nin dünyada dikkat çekmesini sağlayan ilk film olarak da bilinir. Tipik bir burjuva ailesinin oğlunun devrimcilikle tanışması ve sonrasında yaşadığı çelişkileri anlatır. Ensest gibi İtalya'da tabu olan konulara da cesurca yaklaşır. Yönetmen bu filmi 21 yaşında çekmiş bu arada. 21 yaşında bu ustalığa şapka çıkarılır.
Bir politik cinayet işlenir, bir devrimci öldürülür. Bunu araştırırken cinayetin üstünün nasıl örtüldüğünü öğreniriz. Tanıdık geldi mi? Bu bir üçlemenin filmi aslen. Üçlemenin diğer iki filmi: Sıkıyönetim ve Kayıp. Komünist yönetmen olarak damga yediği Yunanistan'da zor günler geçiren Costa Gavras politik gerilimin en önemli yönetmenlerinden biridir. Bu üçlemenin diğer filmi Kayıp da aslında bu listenin başlığı altında izlenebilir rahatlıkla.
Direnmenin başka bir yolu olduğunu ve bu yolun güzelliğini bie anlatan adamın destansı öyküsü. Ben Kingsley öyle bir Gandhi portresi çizer ki filmde Gandhi'nin kendisi mi oynuyor yoksa dersiniz. Bunu da canlandıracağı karakter üzerinde yıllar boyu araştıma yapmış, okumuş, çalışmış olmasına borçlu. Richard Attenborough tarafından çekilen bu filmin tam 8 Oscar'ı var. Hepsini de anasının ak sütü gibi haketmiştir bizce. Filmin müzikleri de tanınmış Hintli müzsisyen Ravi Shankar'a ait.
Danton ve Robespierre'i Frana tarihini bilen herkes tanır. E bu da onların filmi işte. Filmi çeken ve Polonya'dan çıkmış en iyi yönetmen olan Andrzej Wajda sinemanın saygıdeğer yönetmenlerinden. Fransız devriminden sonra neler oldu sorusunun cevabını veren film karmaşanın ve bilinmezliğin yarattığı korku dolu günleri özetliyor. Danton ve Robespierre'in birlikte yemek yediği meşhur sahnede bu iki önemli tarihi kişiliği tanırız. Robespierre ciddi ve daha klasik bir karakterken Danton onun aksine adeta gökkuşağı gibi renkli bir adamdır. Bu renklilik renksiz arkadaşını biraz kendinden aşağı görmesine sebep olur hatta. Kendi çocuklarını yedi mi acaba devrim, izleyince düşünüyor insan ister istemez.
Liverpool'dan İspanya'ya uzanan bir devrim filmi. Yıl 1936 ve Ken Loach devrim filmlerini çok güzel çekiyor bu kesin bilgi. İngiltere'den kalkıp İspanya iç savaşına katılmaya giden genç komünist bu iç savaşın aslında çok daha büyük bir şey olduğunu ve tüm dünyayı etkileyeceğini öğrenir yaşadıkları sayesinde. Savaş sadece bir iç savaş olmaktan çıkınca kaybetmek ya da kazanmak da sizin elinizde olmuyor bazen. İyi niyetlerle yola çıkanların bu niyetler altında nasıl ezilebileceğini, evdeki hesabın çarşıya uymadığını da görüyoruz filmde. Ian Hart çok çok iyi bir performans ortaya koymuş. Stalin karşıtı bir filmdir.
İrlanda'nın en güzel adamlarından, bağımısızlık savaşının en tanınmış figürlerinden Michael Collins'in hikayesi yine bir İralandalı olan Neil Jordan'ın yönetmenliğiyle karşımızda. Kendisi de İrlandalı olan Liam Neeson Collins'i çok başarıyla canlandırmış henüz aksiyon filmlerinin değil de iyi filmlerin aranılan oyuncusuyken. IRA onun siyasi kanadı Sinn Fein'in kuruluşu, hem silahlı hem de politik mücadelesinin iç yüzüne ışık tutan film tarihi gerçekleri kurguyla çok güzel birleştiriyor. Bir ek bilgi verelim Güney İrlanda Eire, Kuzey İrlanda Ulster. Karıştırmayın birbirine.
Bu yarı belgesel film tam 13 günde çekilmiş ve belki de Paris Komünü'yle ilgili çekilmiş en güzel şey sanırız. Sadece 1 yıl yaşamış olan bu tarihin ilk proletarya iktidarı hepimizin hayalini gerçekleştirdiği için çok önemli. 1789 Bastille isyanı ya da Bastille olaylarının uzantısıdır aslında bu komün. En sonunda kralı tahtından etmeyi başarmıştır devrimci güçler. 20000'den fazla devrimcinin yanında çok az düşman öldürülmüş ve parti çok büyük bir darbe almıştır. Yine de büyük bir kazanımdır bu.
Lenin'e veda etmek zor bizce ama Rusya tarihi açısından ilginç ve güzel bir film bu doğrusu.
Derim televizyondan yayınlanacak mı acaba dedirten, anti kahramanların en tatlısının fantastik hikayesi. Tarihi bir karakter değil bu sefer konumuz. Ama tarihi bir karakterden yola çıkarak devim yapma sevdasına kapılıyor. Barut Komplosu olarak bilinen suikast girişiminin kahramanı Guy Fawkes'a özenen Vendetta İngiltere'deki distopik dünyayı yerle bir etmek ve yerine özgür insanların özgür dünyasını kurmak istiyor. Bu uğurda kendi canını hiçe sayacak kadar da fedakar.
Yine bir İrlanda filmi. Boby Sands desek yeter sanırız. Michael Fassbender'ın performansı inanılmaz. İdealleri daha doğrusu ideolojisi için her şeyi göze alan, ölümden bile çekinmeyen bir adamı anlatıyor film. Boby Sands'in ölüme yürüyüşü, bu aşamada geçirdiği fiziksel değişim ve çöküş perdeye öyle güzel yansıtılmış ki üzüntüden perişan oluyor insan izlerken. Filmin sonlarına doğru diyaloğa bile yer kalmıyor ağır havasından dolayı ama sıkılmak mümkün olmuyor yine de.
Devrimcilerin en yiğidi, e tanınan, en sevileni oydu belki de. Devrim uğruna can verirken herkese ilham oldu. Benicio Del Toro çok güzel canlandırmış Che'yi. O kadar çok Che filmi yapıldı ki iyisini ayırt edip seçmek baya zor. Steven Soderbergh iyi bir yönetmen, iyi de bir film yapmış zaten. 4.5 saat süren ve ikiye bölünen bu film Küba'daki devrim ve Che'nin Bolivya'daki ölümünü anlatıyor.