Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Ateşle Dans: "Sürü Bağışıklığı" Yöntemi, COVID-19 Koronavirüs Salgını ile Başa Çıkabilir mi?

Ateşle Dans: "Sürü Bağışıklığı" Yöntemi, COVID-19 Koronavirüs Salgını ile Başa Çıkabilir mi?
6 dakika
31,210
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Yeni koronavirüs Dünya’nın her yerinde çok hızlı bir şekilde yayılmaya devam ediyor. An itibariyle Antarktika, Madagaskar ve bazı Afrika ülkeleri hariç tüm Dünya'yı sarmış durumda. Ülkelerin çoğunluğu virüsün hızla yayılmasını engellemek için çeşitli önlemler alıyorlar; insanların topluca bir araya geleceği tüm etkinlikler ertelenmiş durumda, okullar kapatılıyor ve hatta sınırlar kapatılıyor. Sosyal izolasyonu sağlamak için yaptırımlı önlemler alınıyor.

Virüsle başa çıkabilmek için 2 farklı yöntem öneriliyor. İlki, Çin, İtalya ve İspanya gibi ülkelerin yaptığı, katı karantinalar ve sosyal mesafelendirmeler yoluyla vaka sayısını asgariye indirme stratejisi. Buna baskılama deniyor.

Tüm Reklamları Kapat

İkincisi ise, yatıştırma stratejisi. Yani İngiltere'nin ilk başta önerdiği üzere, salgının ülkede yayılmaya başladığı sıralarda virüsün yayılmasını engellemek için acil önlemler almak yerine, 70 yaş ve sonrasının ve hamile insanların evlerinden çıkmaması gerektiğini, evden çalışılabilecek işlerin evden yapılması gerektiğine yönelik yaklaşım...

Türkiye'nin salgın başlangıcından beri kademeli olarak uyguladığı yöntem de bunu andırıyor. Bu stratejiye göre, sürü bağışıklığı ile zamana yayılmış bir süreçte, popülasyonun büyük çoğunluğu virüse karşı bağışıklık kazanacak.

Tüm Reklamları Kapat

Peki bu ne kadar etkili bir yöntem?

Sürü Bağışıklığı Nedir?

İngilizcede "herd immunity" olarak bilinen ve Türkçeye "sürü bağışıklığı" olarak çevrilen yöntem; bir popülasyonun büyük bir yüzdesinin enfeksiyon veya aşılama yoluyla, bir enfeksiyona karşı bağışık hale gelmesi ile o enfeksiyondan korunma yöntemidir. Örneğin aşılama çalışmalarında popülasyonun en azından sürü bağışıklığı kazanabilecek düzeyde aşılanması hedeflenir ki, aşı olmayan kişiler de bu bağışıklık sayesinde korunabilsin.

Mavi insan: Bağşıklık kazanmamış sağlıklı birey, Sarı insan: Bağışıklık kazanmış sağlıklı birey, Kırmızı insan: Bağışıklık kazanmamış hasta birey. En üstteki görselde bağışıklık kazanmamış insan topluluğunda hastalığın yayılışı görülüyor. Ortadaki görselde bağışıklık kazanmış bazı bireyler ile bağışıklığı olmayan çoğunluk bireyler hastalığı yayıyor. En alttaki görselde ise; topluluğun büyük kısmının bağışıklığı olduğu için hastalık yayılamıyor.
Mavi insan: Bağşıklık kazanmamış sağlıklı birey, Sarı insan: Bağışıklık kazanmış sağlıklı birey, Kırmızı insan: Bağışıklık kazanmamış hasta birey. En üstteki görselde bağışıklık kazanmamış insan topluluğunda hastalığın yayılışı görülüyor. Ortadaki görselde bağışıklık kazanmış bazı bireyler ile bağışıklığı olmayan çoğunluk bireyler hastalığı yayıyor. En alttaki görselde ise; topluluğun büyük kısmının bağışıklığı olduğu için hastalık yayılamıyor.
Wikipedia

"Sürü Bağışıklığı" terimi ilk kez 1923'te kullanılmıştır. 1930'larda önemli sayıda çocuğun kızamığa karşı bağışık hale gelmesinden sonra, yeni enfeksiyonların sayısının geçici olarak azaldığı gözlemlenmiş ve doğal olarak ortaya çıkan bir fenomen olarak kabul edilmiştir. Sürü bağışıklığını sağlamak için kitlesel aşılama yaygınlaşmıştır ve bu yöntemle bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlenebilmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

İngiltere'nin COVID-19 hastalığı ile başa çıkmak için başta önerdiği (ancak sonradan büyük oranda vazgeçtiği), Türkiye'nin ise halen uygulamayı seçtiği yöntem, halkın büyük bir kısmını ilk bir yıl içinde koronavirüs ile karşı karşıya gelmesini sağlamak ve sürü bağışıklığını hayata geçirmeye dayanıyor. Uzmanlığı grip salgınlarında hastalığı kontrol modelleri hazırlamak olan ve İngiliz hükümetiyle birlikte çalışan Prof. Dr. Graham Medley, bu kavramını açıklıyor [vurgular Evrim Ağacı'na ait]:

Bu virüs uzun bir süre bizimle olacak. Bir epidemik (salgın hastalık) yaşayacağız. Bu zamanla endemik (salgın olmayan hastalık) haline gelecek. Daha önce ortaya çıkmış ve hep var olan ama farkında olmadığımız koronavirüs çeşitlerine bu da katılacak. Burada "sürü bağışıklığı" dediğimiz durumu yaratmamız gerekiyor. Bu, nüfusun büyük bir çoğunluğunun enfeksiyona bağışıklık geliştirmesi demek. Aşının yokluğunda bunu yaratabilmenin tek yolu, nüfusun çoğunluğunun hastalığa yakalanmasıdır.

Aslında elimden gelse, ideal olan, hastalık karşısında daha zayıf olan yaşlı ve hastaları İskoçya'nın en kuzeyine gönderir, kalanları da en güneyde toplarım. Şöyle esaslı bir epidemik yaşarız. Böylece herkes bağışıklık kazanmış olur ve hayat normale dönebilir. Tabii bu mümkün değil. O zaman yapmamız gereken kontrollü bir şekilde sürü bağışıklığını oluşturmak ve bunu yaparken nüfusun kırılgan olan kesimini korumak olmalı.

Ne var ki bilim insanlarının büyük bir çoğunluğu bu virüs politikasını onaylamıyorlar.

Bilim İnsanları Ne Düşünüyor?

Birleşik Krallık'tan 501 bilim insanı (şu an itibariyle), hükümete koronavirüs tedbirsizliğini eleştiren bir mektup sundu. Bu kararı eleştiren bilim insanlardan biri de, Harvard Üniversitesi’nden Doçent Dr. William Hanage. Hanage İngiliz The Guardian Gazetesi için hazırladığı yazıda şunları söylüyor;

Tüm Reklamları Kapat

Bunu ilk duyduğumda inanamadım. Harvard’ın Chan Halk Sağlığı Okulu'nda bulaşıcı hastalıkların evrimi ve epidemiyolojisini araştırıyorum ve öğretiyorum. Eviniz yanıyor ve güvendiğiniz insanlar onu söndürmeye çalışmıyorlar. Komşularında ne kadar korkunç bir hızda bulaşmış olduğunu gördükleri halde, İngiliz hükümeti alevleri cesaretlendirmeyi ve bir şekilde bunu kontrol edebileceklerini düşündükleri yanlış bir fikri seçti.

Sürü bağışıklığı üreten aşılar hakkında konuşuyoruz, peki bu neden farklı? Çünkü bu bir aşı değil. Bu, çok sayıda insanı hasta edecek gerçek bir salgın ve bazılarımız ölecek. Mortalite oranı düşük olmasına rağmen, çok büyük bir sayının küçük bir kısmını düşündüğümüzde bile hala çok fazladır. Ve NHS (İngiliz sağlık sistemi) başa çıkamadığında ölüm oranı tırmanacaktır. Hükümetin virüsü düşük riskli nüfusa sınırlamada tamamen başarılı olduğunu varsaysak bile, salgının zirvesinde kritik bakım gerektiren yatak sayısı mevcut yatak sayısından fazla olduğu için bu yükü arttıracaktır.

Bu virüs ülkeleri kapatabilir. Wuhan, İran, İtalya veya İspanya'dan sonraki ülke olmak istememelisiniz. Bu yerlerde sağlık sistemleri çöktü. İtalya'da, kimin kurtarılacağı ve kimin ölmesine izin verileceği gerçeği var. Bunun yerine, yoğun gözetim ve sosyal izolasyonun bir kombinasyonu yoluyla, virüs üzerinde kontrol kazanmış gibi görünen Güney Kore örneğine bakmalısınız. Şimdiye kadar önemli sayıda vakalar bildirilmesine rağmen, en kötü sonuçları hafifletmek için iyi bir iş çıkaran Güney Kore, Singapur, Hong Kong ve Tayvan'a bakmalıyız. İngiltere sürü bağışıklığını yaratmaya çalışmamalıdır. Politika, yönetilebilir bir oranda yavaşlatmaya yönelik olmalıdır. Bu da güçlü bir sosyal mesafe ile gerçekleşir.

Sonuç

Dünya yeni bir virüsle karşı karşıya ve insanlık olarak çok büyük bir sınavdan geçiyoruz. Hangi ülkelerin en az zararla bu krizi atlatacağını bekleyip göreceğiz ama şu anda bile, önlem alınan ülkelerde vaka ve ölüm sayılarının çok hızlı artmaması onların doğru yolda olduğunu gösteriyor.

Tüm Reklamları Kapat

Bu yazının yayınlanmasından kısa bir süre sonra, İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS), bu yöntemin uygulanması halinde hizmetlerinin aksamak zorunda kalacağından endişe ettiğini belirtti ve hükümet de bu konuda geri adım atmayı seçti; ancak halen diğer ülkelerde gördüğümüz "tamamen kapatma" ve "baskılama" uygulamalarını tam olarak hayata geçirmiş değil.

Elbette farklı stratejilerin gerçek hayatta ne tür sonuçlar doğuracağının bilimsel veri değeri çok büyük; böylece belki de baskılama gibi daha rasyonel stratejilerin atladığı bazı noktaları keşfedebiliriz. Ancak tabii ki sonuçları böylesine belirsiz bir "deney"in, izin almaksızın uygulanmasının yarattığı etik ikilem ve sorunlar apayrı bir tartışma konusu.

Umuyoruz tüm ülkeler, uyguladıkları farklı yöntemler sayesinde bu salgını en hafif hasar ile atlatabilirler.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
14
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 40
  • Korkutucu! 13
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Muhteşem! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 8
  • İnanılmaz 8
  • Bilim Budur! 6
  • Grrr... *@$# 4
  • Umut Verici! 3
  • Güldürdü 2
  • Üzücü! 2
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: The Guardian | Arşiv Bağlantısı
  • W. Hanage. I’m An Epidemiologist. When I Heard About Britain’s ‘Herd Immunity’ Coronavirus Plan, I Thought It Was Satire. (15 Mart 2020). Alındığı Tarih: 17 Mart 2020. Alındığı Yer: The Guardian | Arşiv Bağlantısı
  • Wikipedia. Herd Immunity. (17 Mart 2020). Alındığı Tarih: 17 Mart 2020. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • BBC Türkçe. Koronavirüs: İngiltere'de Virüsün Kontrollü Yayılması Planı Işe Yarayacak Mı?. (16 Mart 2020). Alındığı Tarih: 17 Mart 2020. Alındığı Yer: BBC Türkçe | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 18:27:03 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8345

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
W. Hanage, et al. Ateşle Dans: "Sürü Bağışıklığı" Yöntemi, COVID-19 Koronavirüs Salgını ile Başa Çıkabilir mi?. (17 Mart 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8345
Hanage, W., Sever, M. Ç., Bakırcı, Ç. M. (2020, March 17). Ateşle Dans: "Sürü Bağışıklığı" Yöntemi, COVID-19 Koronavirüs Salgını ile Başa Çıkabilir mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8345
W. Hanage, et al. “Ateşle Dans: "Sürü Bağışıklığı" Yöntemi, COVID-19 Koronavirüs Salgını ile Başa Çıkabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 17 Mar. 2020, https://evrimagaci.org/s/8345.
Hanage, William. Sever, Meltem Çetin. Bakırcı, Çağrı Mert. “Ateşle Dans: "Sürü Bağışıklığı" Yöntemi, COVID-19 Koronavirüs Salgını ile Başa Çıkabilir mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, March 17, 2020. https://evrimagaci.org/s/8345.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close