Rapor Nasıl Yazılır?

Ortak yazarlar Emily Listmann, MA

Sana bir rapor yazma görevi verildiğinde bu senin gözünü korkutabilir. Neyse ki, rapor istemine dikkat eder, sevdiğin bir konu seçer ve konunu araştırmaya yeterince zaman ayırırsan bunun aslında çok da kötü olmadığını görebilirsin. Araştırmanı topladıktan ve bir taslak haline getirdikten sonra geriye kalan tek şey paragraflarını yazmak ve teslim etmeden önce makaleni yeniden okumaktır!

Kısım 1

Kısım 1 / 4:

Konunu Seçmek

Makaleyi İndir

1
Rapor istemini veya yönergeyi dikkatlice oku. Eğer öğretmenin, profesörün ya da patronun sana raporun için bir yönerge verdiyse, verilen görevi anlamak için onu etraflıca okuduğundan emin ol. Genelde, rapor isteminde raporunun bilgilendirici mi, ikna edici mi olacağı, hedef kitlenin kim olacağı ve raporunun irdelemesi gereken sorunlar hakkında bilgi verilecektir.^{[1]
X
Kaynağı araştır}
- Yönergede genelde raporunun yapısı ve biçimiyle ilgili gereksinimler anlatılacaktır.
- Eğer görevle ilgili bir sorun varsa en kısa zamanda bunu dile getir. Böylece, rapor üzerinde çalışmaya başladıktan sonra raporu yanlış anladığını öğrenip de baştan başlaman gerekmez.
2
İlginç bulduğun bir konu seç. Genellikle, raporunun ne üzerine olacağı ile ilgili biraz açık kapı olacaktır. Eğer ilgi duyduğun bir konu seçersen araştırma ve yazma sürecinde kendini meseleye daha çok verirsin. Bu, çoğu zaman okuması eğlenceli raporların ortaya çıkmasını sağlar ve bu sayede daha iyi geri dönüşler ya da daha yüksek notlar alırsın.^{[2]
X
Kaynağı araştır}
- Örneğin, eğer raporun tarihi bir şahsiyet üzerine olmalıysa, ABD’nin bir eyaletindeki ilk kadın vali ya da oyun hamurunu icat eden adam gibi çok ilginç bulduğun birini seçebilirsin.
- Eğer bir konu seçme seçeneğin yoksa bile, araştırman sırasında çoğu zaman ilginç bulduğun bir şeyler bulacaksındır. Eğer görevin, örneğin, 1960’ların Türkiyesinde gerçekleşen tarihi olaylar hakkında bir rapor sunmaksa raporunda popüler müziğin o süreçte gerçekleşen olayları nasıl yansıttığına odaklanabilirsin.
İpucu: Rapor üzerinde çalışmaya başlamadan önce daima öğretmeninden ya da patronundan onay al!
3
Mümkün olduğunca belirli bir konu seç. Eğer çok geniş bir konu hakkında yazarsan çok fazla bilgiyi tek seferde ele almaya çalışacağından raporun düzensiz görünecektir. Diğer taraftan konun, hakkında yazacak hiçbir şey bulamayacak kadar da dar olmamalı. Konunun çok fazla destekleyici detayı olan bir yönünü bulmaya çalış.^{[3]
X
Kaynağı araştır}
- İlk başta ne yazacağın konusunda emin değilsen daha geniş bir konu seç, ardından araştırmaya başladığında bunu sınırlandır.
- Mesela, raporunu Dünya Fuarları hakkında yazmak istersen hakkında söz edilecek çok fazla fuar olduğunu fark edersin. Bu nedenle bunların arasından Panama-Pasifik Uluslararası Fuarı gibi üzerinde odaklanacağın belirli bir fuar seçebilirsin.
- Ancak, “Panama-Pasifik Uluslararası Fuarı'ndaki Yemekler” gibi kaynak bulması zor olabilecek, çok belirli bir konuya da odaklanmak istemezsin.
Reklam

Kısım 2

Kısım 2 / 4:

Raporu Araştırmak

Makaleyi İndir

1
Raporunda itibar edilen çeşitli kaynaklara yer ver. Eğer rapor yönergelerinde kullanacağın birkaç kaynak verilmişse ya da kullanabileceğin kaynak türleri ile ilgili bir sayı sınırı belirtilmişse bu yönergeleri dikkatli bir şekilde takip ettiğinden emin ol. Yazın ne kadar güzel olursa olsun, eğer raporunda kaynakları düzgün bir şekilde belirtmezsen iyi geri dönüş alamazsın. İhtiyacın olan kaynaklar konu ile ilgili olan kitaplar, gazeteler ya da bilimsel makaleler gibi güvenilir kaynaklar olmalıdır.^{[4]
X
Kaynağı araştır}
- Eğer kaç tane kaynak kullanacağınla ilgili bir yönerge yoksa raporun her sayfası için 1-2 güvenilir kaynak bulmaya çalış.
- Kaynaklar orijinal yazılı eserler, mahkeme kayıtları ve röportajlar gibi ana kaynaklar ve referans kitapları ve incelemeler gibi ikincil kaynaklar olarak ikiye bölünebilir.
- Veritabanları, özetler ve dizinler üçüncül kaynaklar olarak görülür ve raporun için ana ve ikincil kaynaklar bulmana yardımcı olmaları açısından kullanılabilir.^{[5]
  X
  Kaynağı araştır}
- Eğer bir iş raporu yazıyorsan sana, piyasa araştırması ya da satış raporları gibi ilave malzemeler verilebilir ya da bu bilgiyi kendin derlemen gerekebilir.^{[6]
  X
  Kaynağı araştır}
2
Eğer okul için bir rapor yazıyorsan ilk olarak kütüphaneyi ziyaret et. İnternet'teki kaynakları kullanmana izin varsa bile, araştırma yapmaya başlanacak en iyi yer kütüphanedir. Raporunu yazmaya hazırlanırken okul kütüphanesine, mahallendeki bir halk kütüphanesine ya da hatta yakınındaki bir üniversitenin kütüphanesine git. Kitaplara, bilimsel dergilere, süreli yayınlara ve İnternet'te mevcut olan diğer kaynaklara erişim sağlamak için kütüphanenin veritabanını araştır.^{[7]
X
Kaynağı araştır}
- Kütüphaneciler, üzerinde çalıştığın rapor için harika kaynaklardır. Kitap, makale ve diğer güvenilir kaynakları bulmanda sana yardımcı olabilirler.
- Çoğu zaman, öğretmenler kullanabileceğin İnternet kaynaklarının sayısı ile ilgili bir sınır koyacaktır. Eğer ihtiyacın olan bilginin çoğunu kütüphanede bulursan başka yerde bulamadığın detaylar için İnternet kaynaklarını kullanabilirsin.
İpucu: Bir rapor yazmak düşündüğünden daha fazla vaktini alabilir! Araştırmanı son dakikaya bırakma, yoksa görevine çok fazla emek sarf etmediğin belli olacaktır.
3
İnternet araştırması yaparken sadece bilimsel kaynakları kullan. Herkes bir şeyler yazıp İnternet'e koyabiliyor, bu nedenle bazen güvenilir kaynak bulmak için İnternet'teki malzemeyi derinlemesine incelemek zor olabilir. Yüksek seviye kaynaklara ulaştığından emin olmak için Google Scholar, Lexis Nexis gibi akademik bir arama motorunu ya da okulunun önerdiği, kullanıcı adı ve şifre gerektirebilen arama motorunu kullanarak başla.^{[8]
X
Kaynağı araştır}
- Güvenilir çevrimiçi kaynaklara örnek, devlet İnternet siteleri, bilinen uzmanlar tarafından yazılan makaleler ve İnternet'te yayımlanan hakemli dergilerdir.
4
Yeni malzeme bulmak için kaynaklarını çapraz referansla. Çoğu zaman, araştırdığın konuyla ilgili bir makaleye rastladığında yazarın kullandığı kaynakları sana yardımcı olması için kendi raporunda kullanabilirsin. Örneğin, okuduğun bir makalede aynı konuda daha önce yazılmış bir yayından bahsediliyorsa onu da bulup bulamayacağına bir bak. Konunu daha iyi anlamana yardımcı olacak bazı yeni bilgiler bulabilirsin.^{[9]
X
Kaynağı araştır}
- Eğer kaynak olarak bir kitap kullanıyorsan en sondaki birkaç sayfayı kontrol et. Yazar çoğu zaman orada kitabı için kullandığı kaynakları listeler.
5
Araştırmanı yaparken alıntı bilgisinin de dâhil olduğu kapsamlı notlar tut. Eğer bir kitapta, makalede ya da başka bir kaynakta yararlı bir şey bulursan raporunda hatırlamak istediğin her şeyi yaz. Sonra, yazar, yayımlanma tarihi, sayfa numarası ve yayımcı da dâhil olmak üzere kaynakta bulabildiğin tüm bilgiyi yaz. Alıntı bilgileri notlarında yer alacağından, daha sonra kaynakçanı oluşturman kolaylaşacaktır.^{[10]
X
Kaynağı araştır}
- Notlarının her sayfasını numaralandırmayı unutma, böylece hangi bilginin hangi kaynaktan geldiğiyle ilgili bir karışıklık yaşamazsın!
- Raporunda kullandığın her bilgiye referans vermen gerektiğini unutma; ancak, bunu nasıl yapacağın sana verilen biçime göre değişecektir.
6
Araştırmanı, bir tez cümlesi bulmana yardımcı olması için kullan. Konunu araştırırken notlarında bir ana temanın ortaya çıktığını fark etmelisin. Bu temayı, raporun için sağlam bir tez cümlesi yazmak için kullan. Tez cümlen, raporunda neyi ispat etmek istediğini okuyucuya özetlemeli ve tüm gelişme paragrafların bu fikre bağlanmalıdır.^{[11]
X
Kaynağı araştır}
- Çoğu raporda, tez cümlende kendi ifadelerin yer almamalıdır. Ancak, eğer ikna edici bir rapor yazıyorsan tezinde yazının içerisinde ispatlamak zorunda olacağın bir görüş bulunmalıdır.
- Anlaşılır bir rapor tezi (1. Tez) örneği şöyle olabilir: “Panama-Pasifik Uluslararası Fuarı'nın günün modern icatlarıyla doldurulan üç ana koridoru İlerlemeci dönemin yenilikçi ruhunun çok iyi bir temsiliydi.”
- İkna edici bir raporun (2. Tez) tezi şunu söyleyebilir: “Panama-Pasifik Uluslararası Fuarı İlerlemeci ruhun bir kutlaması olarak planlanmış, fakat esasında çoğu ziyaretçinin görmezden gelmeyi ya da kutlamayı seçtiği derin bir ırkçılığa ve beyaz üstünlüğü ilkesine yataklık etmiştir.”
7
Notlarını bir taslakta düzenle. Raporunun tez cümlesine karar verdikten sonra raporun için kullanacağın ana yapıda notlarını düzenlemeye başlayacaksın. Tez cümlenle başla, ardından raporunda ele alacağın tez cümlenle ilişkili 3 veya 4 ana fikir seç. Notlarından bu ana fikirlerin her birini destekleyen detayları yaz.^{[12]
X
Kaynağı araştır}
- Taslağın amacı, yazının nasıl görüneceğini görselleştirmene yardımcı olmasıdır. Aklına hangisinin daha çok yattığına bağlı olarak anlaşılır bir liste ya da kavram haritası yapabilirsin.
- Notlarındaki bilgiyi, birlikte mantıklı bir akış oluşturacak şekilde düzenlemeye çalış. Mesela, eğer biyografik bir rapor yazıyorsan bir kişinin çocukluğundaki önemli olayları, eğitim ve kariyeri gibi ilgili şeyleri gruplamaya çalışmak faydalı olabilir.
- 1. Tez için örnek ana fikirler: Kainat Konağı Sergisi, Dört Mevsim Konağı Sergisi, Bereket Konağı Sergisi.
İpucu: Taslağını bir bilgisayarda oluşturmak yeni bilgiler ışığında fikrini değiştirdiğinde işini kolaylaştırır.

Reklam

Kısım 3

Kısım 3 / 4:

İlk Taslağı Yazmak

Makaleyi İndir

1
Raporu sana verilen yönergeye göre biçimlendir. Raporunun yazı tipini, kenar boşluklarını ve satır aralıklarını yazıya başlayıp en sonunda ayarlamak yerine, bu ayarlamaları en başta yapmak faydalı olabilir. Sonra, paragraflarını yazarken kaynaklarından bilgi aktardığında hemen kaynağını belirt. Böylece yazmayı bitirdikten sonra bunu yapmayı unutmazsın.^{[13]
X
Kaynağı araştır}
- Biçimlendirme talimatlarına harfiyen uymaya çalış. Eğer yoksa 12 punto Times New Roman ya da Arial yazı tipi, çift aralıklı satırlar ve her kenarda 2,5 cm boşluk gibi klasik bir şeyi tercih et.^{[14]
  X
  Kaynağı araştır}
- Genellikle raporunun sonuna, kullandığın tüm kaynakların listelendiği bir kaynakça eklemen gerekir. Ayrıca, rapor başlığının, adının, tarihin ve raporu talep eden kişinin adının bulunduğu bir baş sayfaya ihtiyacın olabilir.
- Bazı rapor türleri için bir içindekiler tablosu ve yazdıklarının kısa bir özetini eklemen gerekebilir. İlk taslağını tamamladıktan sonra bunları yazmak genellikle daha kolaydır.^{[15]
  X
  Kaynağı araştır}
2
Tezini giriş kısmında ifade et. Giriş, konunu açıkladığın ve tezini ifade ettiğin yerdir. Okuyacak kişinin raporunun tamamını okumasını istediğin için giriş paragrafın ilgi çekici olmalıdır. Konun hakkında bazı arka plan bilgiler vermeli, ardından okuyucunun raporun neyle ilgili olacağını bilmesi için tezini belirtmelisin.^{[16]
X
Kaynağı araştır}
- 1. Tez için Giriş Örneği: “1915 Panama-Pasifik Uluslararası Fuarı (PPIE), hem Panama Kanalı'nın yapılışını hem de yüzyılın başında elde edilen teknolojik gelişmeleri kutlamak için tasarlandı. PPIE'nin üç ana salonu günün modern eserleri ile doluydu ve İlerlemeci dönemdeki yenilikçi ruhun mükemmel bir temsili idi.”
3
Raporun gövdesindeki her paragrafa bir konu cümlesiyle başla. Gelişme paragrafları, tezini destekleyen kanıtları belirttiğin yerdir. Her gelişme paragrafı bir konu cümlesi ve konu cümlesini destekleyen kanıtlardan oluşur. Konu cümlesi, gelişme paragrafının ana fikrini ortaya koyar ve paragrafı tezine bağlar.^{[17]
X
Kaynağı araştır}
- Genelde, ilk olarak önemli ya da merak uyandıran bilgiyi sunman gerekir.
- 1. Tez için örnek konu cümlesi: Panama-Pasifik Uluslararası Fuarı’nda, Kainat Konağı fuarın kalbiydi ve insanoğlunun en büyük kazanımlarının yanı sıra Doğu ve Batı'nın buluşmasını temsil etti.
İpucu: Okuyucunun konu hakkında hiçbir şey bilmediğini varsay. Yazında teknik bilgiler veya teknik bir dil kullanıyorsan bilgilerini yeteri kadar ayrıntı ile destekle ve tanımları ekle.
4
Her konu cümlesini araştırmandan kanıtlarla destekle. Konu cümleni gelişme paragrafında yazdıktan sonra araştırmanda yer alan ve konu cümleni destekleyen kanıtlar sağla. Bu araştırmayı değiştirerek yazma ve doğrudan alıntıların bir karışımını kullanarak harmanla. Her gelişme paragrafının metnini konu cümlesine bağlayarak raporunu düzenlemiş ve içeriğin daha iyi akmasını sağlamış olursun.^{[18]
X
Kaynağı araştır}
- Değiştirerek yazma, asıl yazarın fikirlerini kendi kelimelerinle ifade etmek demektir. Diğer taraftan doğrudan bir alıntı, asıl kaynaktaki kelimeleri olduğu gibi tırnak içerisinde, yazarı da referans vererek kullanmak anlamına gelir.
- Yukarıda Kainat Konağı hakkında verilen konu cümlesi için gelişme paragrafı, Konağın Doğu ve Batı'nın buluşmasını nasıl temsil ettiğini ortaya koymanın yanında sergide bulunan farklı sergileri belirtmeye devam etmelidir.
- Konunu desteklemesi için kaynaklarını kullan, ama kaynak göstermeden bu kaynaklardaki içeriği doğrudan kullanma. Bilgiyi daima kendi kelimelerinle ifade et. Çoğu durumda, kaynağından kelimesi kelimesine kopyalama yapmak başını ciddi derde sokar. Ayrıca, kullandığın alıntının kaynağını, sana verilen biçimlendirme yönergelerine uygun şekilde belirttiğinden emin ol.^{[19]
  X
  Kaynağı araştır}
5
Kanıtlarının peşinden, bunun tezinle nasıl bağlantılı olduğunu açıklayan yorumlar yap. Yorum, konun ve kanıtların hakkındaki kendi fikirlerindir. Konu cümlende sunulan fikirleri nasıl desteklediğini açıklamak için kanıtları tahlil et, sonra açık bir biçimde tezine geri bağla. Bu, okuyucunun düşünce zincirini takip etmesine yardımcı olur, ki bu da savını güçlendirir.^{[20]
X
Kaynağı araştır}
- Yorumun en az 1-2 cümle uzunluğunda olmalıdır. Daha uzun bir rapor için her yorum için daha fazla cümle yazabilirsin.
6
Araştırmanı sonuç paragrafında özetle. Bu paragraf hem tezini tekrar özetler hem de konun hakkında son düşüncelerini sunar. Burada okuyucuna raporundan ne çıkarması gerektiğini yinelemeli ve sunduğun bilgilerin önemini pekiştirmelisin.^{[21]
X
Kaynağı araştır}
- Sonuç kısmında bir yeni bilgi sunmaktan kaçın. Buranın, “Şimdi anladım!” diyecekleri bir yer olmasını istemezsin. Aksine, burası okuyucuya anlatmış olduğun her şeyin güçlü bir özeti olmalıdır.
Reklam

Kısım 4

Kısım 4 / 4:

Raporunu Tekrar Gözden Geçirmek

Makaleyi İndir

1
Her şeyin dâhil ve mantıklı olduğundan emin olmak için rapora göz gezdir. Raporu, bu bilgileri daha önce hiç duymamış bir okuyucu gibi baştan sona oku. Raporu takip etmenin kolay olup olmadığına ve değindiğin konunun net bir şekilde ifade edilip edilmediğine dikkat et. Ayrıca, kanıtlarının tezini destekleyip desteklemediğine bak.^{[22]
X
Kaynağı araştır}
- Kendine şunu sormak iyi olur: ”Eğer bu raporu ilk defa okuyan bir başkası olsaydım, okumayı bitirdikten sonra konuyu anladığımı hisseder miydim?”
İpucu: Eğer teslim tarihine kadar vaktin varsa raporu birkaç günlüğüne kenara koy. Sonra tekrar eline al ve onu baştan oku. Bu, aksi takdirde gözden kaçırmış olabileceğin hataları yakalamana yardımcı olabilir.
2
Redaksiyon hatalarını dikkatlice kontrol et. Bilgilerin ne kadar iyi olursa olsun, raporun yazım, dil bilgisi veya noktalama hatalarıyla doluysa amatör ve dağınık görünecektir. Raporunu yerleşik bir yazım denetleyicisine sahip bir kelime işlemciye yazmak, yazarken hataları yakalamana yardımcı olabilir, fakat kapsamlı bir redaksiyon için başka bir alternatif yoktur.^{[23]
X
Kaynağı araştır}
- Raporu kendine sesli bir şekilde okumaya çalış. Kelimeleri duymak, sessiz okurken yakalayamayacağın anlatım bozukluklarını ya da bağlaçsız birleşik cümleleri yakalamana yardımcı olabilir.
3
Her cümleyi sondan başa doğru oku. Raporunu çok dikkatli okuduğunu düşünsen de, bazen birkaç kez okuduğun bir metni istemeden üstünkörü okuyabilirsin. Raporunun redaksiyonunu bitirdikten sonra onu tekrar oku, fakat bu sefer onu tersinden oku. Raporun son cümlesinden başla, sonra ondan bir öncekini oku ve bu şekilde devam et.^{[24]
X
Kaynağı araştır}
- Bu, aksi halde gözünden kaçabilecek yazım ya da dil bilgisi hatalarını bulmak için harika bir yöntemdir.
4
Yazını bir başkasına gözden geçirt. Raporunun redaksiyon aşamasını ikinci bir gözün yapması faydalı olabilir, özellikle de raporu birkaç kez okuduktan sonra. Raporunu senin için okuyacak istekli birini bulabilirsen ondan amacının açık olup olmadığının yanında yazım hatalarını, dil bilgisi hatalarını ve anlatım bozukluklarını belirtmesini iste.^{[25]
X
Kaynağı araştır}
- Yardımcına, “Raporumda neyi anlattığımı anladın mı?”, “Çıkarmam ya da eklemem gerektiğini düşündüğün bir şey var mı?” ve “Ben olsam şurayı değiştirirdim dediğin bir şey var mı?” gibi sorular sor.
5
Beklentilerini karşıladığından emin olmak için raporunu ödevde istenenlerle karşılaştır. Tüm bu sıkı çalışman ödüllendirilmeyi hak eder, bu yüzden ödevi doğru yapmayarak puan kaybetmeyi göze alma. Tam not almak için istenenler için kontrol listesini veya yönergeyi gözden geçirerek raporunun tüm istenenleri yerine getirdiğinden emin ol.
- Ödevde istenenler hakkında herhangi bir sorun varsa eğitmenine sor. Ödevinin nasıl değerlendirileceğini bilmek önemlidir.
Reklam