Professional Documents
Culture Documents
Nedensellik
(Sebep-Sonuç)
Herodotos Taberi İbnülesir
ilişkisi içerisinde inceleyen bilimdir. R
MLE
BİLİ
M CI
ÖĞRETİCİ (PRAGMATİK) TARİH DI
R • Kronoloji (Zaman bilimi)
YA
Tarihi olayların ders çıkarılmak için yazılması İHE • Yazılı (kil tablet, belge, kitap) • Antropoloji (İnsan bilimi)
R
TA TA
• Yazısız (araç, gereç, bina)
?
R İH
DİR
YA RI • Sözlü (efsane, röportaj)
A
NE
Thukydides Vakanüvisler ZIM A KL
TÜ YN • Görsel (resim, fotoğraf)
İH
RL N KA
R
İ
RİH
TA
ER • Görüntülü (video, cd)
İ TA
• Sesli, işitsel (ses kayıtları)
Tarihi olayların nedensellik içinde nesnel ve TARİH BİLİMİNE GİRİŞ • Etnografya (Kültür bilimi)
eleştirel olarak yazılması TARİHİN ME • Sosyoloji (Toplum bilimi)
TODU
• Tarama (Kaynaklara ulaşma) • Diplomatik (Belgeler bilimi)
• Paleografya (Eski yazı bilimi)
TA
İbn Haldun Ahmet Cevdet Paşa • Tasnif (Sınıflandırma)
R
İH
• Tahlil (Analiz etme)
İN
SI
N
• Tenkit (Eleştirme)
IF
?
LA
MU
• Terkip (Sentez)
N
D
IR
U
LG
IL
M
I, O
A
SI
M
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: İLK ÇAĞ UYGARLIKLARI SADIK UYGUN YAYINLARI 02
su ’nın
R
ı
nlar
LA
gü zap : Sus
a
a
ya eydo tamy
nd
esta
AM
ı)
lar
t
• M şken
lu
o
u
m
nD
EL
Yo
ı.
ğ
a
ı kt
ad r) t
r.
a
a
ufa
ar
• A dıla
•B
ry
le
Geo nomi
n
e
i
(D ker
a:
r) h
• U metri
rla
Ba
ve T
n
r
azıl ugakin
rla
şa
la (As •
su
ı
tro
n a
AR
azıs
s- a r cc
R
ı ka
So m la IL
• As
Tü
mış
ah riya
AL
LA
(
ep han ileri
k k olu k ova
r r) s
r
:i a r
B at la ile NY ilik ero
ılga
• em şm
n
ilet lonic , Hom
LU
ş a ç
İYO
in
st la y ş r
•Ç
olo
K i İ e
e
Si aka l
na → N
ys r( M o t ı
l •G
n
ike ça, ek kra ağ
UR
st ab Va a la
• M s, Fo reti v Hipo Tapın
Ka l t dr
p
r
fe ca r,
oku
AS
sa
su
s
Sü • E niz ti sago temi
ütü
d
• ya de
e
•A
e i A r O
po, • D les, P mı, ve ot
•A
ült
a da d
• İl
a
• T n niz ; İlya Here
, de
•K
R
ILA s İ y o r o s o r,
L • e g
nak
A ei om isa
İDY ard • H les, P
ı
L
Tap
A R zS •T
a
rke lu
LIL e
• M l Yo
YA dion ılık
at:
izm G ra
rı:
İ
gur
an zm FR
r c • K Sikke du
nd leri Ku-
a Go an r
hm di ez hayv
l
• İlk ralı O
g
un
erk le
ı.
lık Bra -Bu
• Zi
ibe
ER
hç abil rı
ıld
• M ım ve alıla sı K
n
a a
•P
kıs i Ka
ac da- izm
yık
r h a
ler a Ba ar: B
LİL
• Ta etes tanrıç
ral
• R Ve du ri)
e
sa ab
as
an
p ele
ip-K
a t
• Hin
BİL
T e y
m z
I AR
• k a
ısa ur
e hik
• P i, As dne
Ğ er
LI UL (Van)
• En ve Ur agaş,
• B ela yvan
Rah
afı
BA
T
am
les ka
b
AR AR
i a
ate mu
tar
şpa • K bl (H
u
UR ez Tu mi
•H
si →
Kiş ruk, L
ab
YG
a
na
• F das
•N
rk te
ers
U e
• M alet s ik
is
•M
i
T rı
r, U
N il l a
Hİ du
y
- K ram- gon
)
si-P
l
s • E denc ana nrısı
•U
j a k a
LER
:
n • M lama vaş t
r
•İ
ral Sin
- an
Sa
at
•G u a PERS
im
m • S ldi ( s
su
, tılar
la p in
Say lı takv
a ri yık
• K rucu
su kke rı, Ç , •H e d le
adolu
Ta Na
u •M
m
, p üre rıla z m l i s i
e ) ve An
işle
ört r
t ec r
u
i liç s ı
a
ı ı
ı
u
ral
ao •M i
•K
nrı
• B baa n s i ,T li an
k u a egem i (sat-
u d eiz lükm rı İ ı • P vana
nn le t sis m
te
an
•D
zım Eya
• H Sed nh sçü
k
leri •
T
AN Tİ • rap)
• Şe zopot ER
a
t-il
i n r y a •T i R
a fü • B alla R E atı
ih
NİLE
y
ENİY teşkil
vle
• M Kon tar
am
İBRA
n
L
• A snel a, E D P osta
M
ord de
•
• M MER
AR
arı k
I e
• N zılıka tmal
y ER dler düştlü
ELİL ki Me • Zer
nli ezi
Ğ n K s
u
I FENİ
in e r
L
e a r is t n le d e
el • Y kaba • Fil E rs şge
RL . • e, Pe
r
AD
• Ate
k
eniz
SÜ
s
h
dü mer
A or İvr
iz u Akd • Mus e r
p as ı • Doğ tleri b
gam leyman
AK
G k, erdi.
• Si
devle l-pey
ze
şm son v
UY • Kra ud, Hz. Sü
lk
pe h ir
ntla •Ş e
besi
•İ
i k
N u: eş
A yacılı f alfa Dav ksa
Çİ ol r) • Mum atomi • Har
ad rlıla cid-i A
kY • K Mısı An nicilik • Mes
pe ( • Tıp, • Kolo
•İ ği v
e
erogli
f taca
R eşi • Tarı
m
kvimi • Hiy • Kar
İT LE B n eş Ta nderiy
e
ler y) ü • İske
HİT eniyet ğazkö
• G si
metri hane
ed (Bo • Geo kütüp
• M tuşa irüs
t • Pap
Ha es t inan
c ı
l Men vletle
ri
• Ahir
e
• Kra e hir de ısı
ş , i Say BÜYÜK İSKENDER
İLK ÇAĞ MISIR
L I L A
Nom
R • iramitler K inos
•P
Kefre
n, Mik
eops
er
•P
• Kolonicilik
• Perslere karşı Asya Seferi
• Anadolu, Suriye, Mısır, Mezopotamya,
sı
UYGARLIKLARI Delta • Yunan alfabesi ROMALILAR
• Nil •Peleponnes Savaşları İran, Hindistan
• Monarşi • Çok tanrılı din • Doğu-Batı sentezi (Helenizm)
• Drakon kanunları (Asiller için) • Krallık-Cumhuriyet-İmparatorluk
YUNANLAR •Truva Savaşı • Oligarşi • Olimpiyatlar (Zeus, • Bergama
• Solon kanunları (Asillere karşı) Sokrat, Eflatun, • Patrici-Plep mücadelesi (On İki Levha
• Miken (Aka) • Şehir devletleri (polis) • Tiranlik • Klistenes kanunları (Demokratik Aristo, Hades ve • Parşömen Kanunları)
• Dor istilası • Atina, Sparta, Korint • Demokrasi yönetim) Poseidon) • Asklepien • Kavimle Göçü (Doğu Roma-Batı Roma)
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: İLK TÜRK DEVLETLERİ SADIK UYGUN YAYINLARI 03
ASYA HUN DEVLETİ AVRUPA HUN DEVLETİ I. KÖKTÜRK DEVLETİ II. KÖKTÜRK DEVLETİ UYGUR DEVLETİ DİĞER TÜRK BOYLARI
• Türk’ün anlamı: Güç, kuvvet, miğfer, • Kavimler Göçü sonrası Avrupa ege- • Avarlara isyan • Kürşad İhtilali • Merkez Ötüken, sonra Karabalgasun KIRGIZLAR
töreli, olgunluk çağı menliği • Kurucu Bumin Kağan • Kutluk önderliğinde Çin’e isyan • Moyen - Çur döneminde Türk Siya- • Yenisey Irmağı Havzası
İlk Anayurt: Orta Asya • Attila döneminde (434-453) Doğu sal birliği
• Merkez Ötüken • Bilge Kağan ve Kültigin döneminde • Uygurlara son vererek Ötüken ege-
• Kuzey= Sibirya • Batı= Hazar Denizi Roma ve Batı Roma seferi
• İkili teşkilat Türk siyasal birliği • Bögü Kağan Dönemi’nde Manihe- menliği
• Doğu= Kingan Dağları
• Tanrı’nın kırbacı • Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağan izm’in kabul edilmesi • Demircilik ve hayvancılık
• Güney= Hindikuş Dağları • Batıda İstemi Yabgu
adına Orhun Yazıtları • Yerleşik hayata geçen ilk Türk dev- TÜRGİŞLER
• Sasanilere karşı Bizans’la ittifak
• İlk Türk devleti AKHUN DEVLETİ • Ergenekon ve Bozkurt destanları leti
• Doğu-Batı olarak ikiye bölünme • Baga Tarkan Dönemi’nde ilk Türk
• Bilinen ilk hükümdarı Teoman • Köktürk Alfabesi (38 harf) • Tarım, mimari, yazılı hukuk parası
• Merkezi Ötüken • Orta Asya’da kalan Hunların devleti • Çin esareti
• Resim, fresk, minyatür • Emevilerle mücadele
• Mete döneminde (MÖ 209-174) • İran ve Bizans kaynaklarında Eftalitler • Türk adıyla kurulan ilk devlet
• İlk matbaa, ilk kütüphane KARLUKLAR
Orta Asya Türk Siyasal birliği • Mazdek isyanını bastırdılar • Boy beylerinin katıldığı Kurultay
• Çin ile İpek Yolu mücadelesi • Uygur alfabesi (18 harf) • 751 Talas Savaşı’nda ilk Müslüman
• Sasaniler ve Köktürklerle mücadele (Kengeş), Töre
• Önce Doğu-Batı sonra Kuzey-Gü- • Şine-Usu Yazıtı Türk boyu
• Kağan eşi Hatun
ney olarak bölünme • Karabalgasun Yazıtı • Karahanlı Devleti’nin kurucusu
• Oğuz Kağan Destanı • Ordu-millet anlayışı
OĞUZLAR
• Askeri teşkilatta onlu sistem • Gök Tanrı inancı, Kut anlayışı
• Çinlilere saldırı sonucu Çin Sed- • Oğuz Yabgu Devleti
• Yuğ, uçmağ, tamu
di’nin inşası • Kıpçaklarla mücadele, Dede Korkut
• Oğuş (aile), urug (sülale), boy, bu-
Hikayeleri
dun (millet), il (devlet)
• Selçuklular, Osmanlılar
HAZARLAR
• Hazar Barış Çağı
• Bizans’la ittifak , Müslüman Araplar-
Çin Seddi Savaş Filleri Orhun Yazıtları Uygur Prensleri Minyatürü la mücadele
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: İSLAM TARİHİ VE UYGARLIKLARI SADIK UYGUN YAYINLARI 04
İSLAM
TARIHI
VE
İSLAM ÖNCESİ
ARAP YARIMADA UYGARLIKLARI MISIRDA
KURULAN
• Siyasi birlik yok DEVLETLER
• Putperestlik, • Tolunoğulları
Cahiliyye • İhşidîler
• Main, Sebe, • Fâtımîler
Himyeri,
Gassaniler • Eyyûbîler
• Ticaret, • Memlûkler
panayırlar
Ukaz panayırı İLK İSLAM BİLGİNLERİ
• Ebu Hanife (Fıkıh)
• Maturidi (Kelam)
HZ. MUHAMMED
(610 - 632) • Taberi (Tarih)
• İbn Fadlan (Coğrafya)
• Dürüstlük, El Emin
• Fârâbî (Felsefe)
• Hılfü’l - Füdûl
• İbn Haldun (Sosyoloji)
• Akabe Biatları
• Fezârî (Astronomi)
• Hicret ve İslam Devleti
• Herezmi (Matematik)
• Bedir Savaşı
• El-Cezerî (Sibernetik)
• Uhud Savaşı
• İbnü’l - Heysem (Optik)
• Hendek Savaşı
• Cabir bin Hayyan (Kimya)
• Hudeybiye Barışı
• Hayber’in Fethi ABBASİLER (750 - 1255)
• Mute Savaşı HZ. EBUBEKİR
(632 - 634) • Başkent Bağdat
• Mekke’nin Fethi • Halifenin seçimle • Harun Reşit Dönemi’nde vezirlik
• Veda Hutbesi belirlenmesi
HZ. ÖMER (634 - 644) • Mutasım Dönem’inde Türkler için
• Yalancı Samarra
peygamberlerle • Ecnadeyn Savaşı
mücadele • Babek İsyanı’nın bastırılması
(Suriye'nin Fethi)
• Zekat vermek HZ. OSMAN (644 - 656) EMEVİLER (661 - 750) • Şuubiye hareketinin güçlenmesi
• Kadisiye, Celula ve ENDÜLÜS EMEVİLERİ
istemeyen Müslüman Nihavent Savaşları • Tavaifimülûk’ün ortaya çıkması
kabilelerle mücadele • Kıbrıs’ın Fethi • Başkent Şam (756 - 1031)
(Irak ve İran’ın • Gazneliler ve Selçukluların
• Kur’an-ı Kerim’in Fethi) • İlk İslam donanması • Halifeliğin saltanata • İspanya’da Emevi himayesi
kitap hâline • Bizansla Deniz Savaşı dönüşmesi Hanedânı
• Kudüs'ün ve Mısır'ın • Beytü’l-Hikme: Tercümeler çağı
getirilmesi Fethi (Zatü’s Savari) • Kerbela olayı • Aynı anda üç halife • Moğol istilası
• Yermük Savaşı • Sınırlarda ordugah • Türklerle Mücadele • Kuzey Afrika ve (Endülüs, Mısır, Bağdat)
İspanya’nın Fethi • Avasım Şehirleri (Türkler
şehirleri • Trablusgarp • Kurtuba Camii ve Anadolu’da)
• Eyalet Sistemi • Tunus • Türgişler ve Hazarlarla Medreseler
(Valiler ve Kadılar) mücadele • Beni Ahmer Devleti
• İlk çatışmalar
• Düzenli ordu • Arap milliyetçiliği (El-Hamrâ Sarayı)
• Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılması
• Divan teşkilatı • İlk posta teşkilatı
HZ. ALİ (656 - 661) (Berid)
• Devlet hazinesi
(Beytülmâl) • Başkent Kûfe • Arapça resmi dil
• Hicri Takvim • Cemel Vakası • İlk arap sikkesi
• Sıffin Savaşı • Gelişen İslam mimarisi
• Hakem olayı • Kübbetü’s Sahra ve
Ümeyye Camii
• İlk ayrılıklar
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: TÜRK - İSLAM DEVLETLERİ (10 - 13. YÜZYIL) SADIK UYGUN YAYINLARI 05
(840 - 1212) (1040 - 1063) (1063 - 1072) (1072 - 1092) (963 - 1187)
• Kurucusu Karluk • Batıya yöneliş ve Anadolu • Gürcülerden Kars ve • Devletin en parlak dönemi • Samanoğulları ve Fars
Yabgusu Bilge Kül keşifleri Ani'nin fethi • Yönetimde İranlılar etkin etkisi
Kadir Han • Çağrı Bey; Gürcüler ve • Fethedilen yerler fetheden • Küdüs, Şam ve Hicaz’ın • Gazneli Mahmut
• Merkez Balasagun Ermenilerle mücadele komutana alınması Dönemi’nde Horasan ve
• Satuk Buğra Han • 1040 Dandanakan Savaşı • 1071 Malazgirt, Anado- • Batınilik Hareketi ve Hindistan egemenliği
Dönemi’nde İslam’ın ve bağımsızlık lu'nun Fethi Haşhaşiler • Şii Büveyhiroğullarını
kabulü • Başkent Rey • Haçlı Seferlerinin gerekçe- • Başkenti İsfahan yendi
• 1048 Pasinler, Bizansla ilk si oldu • Divan-ı Mezalim ve adalet
savaş • Meliklerin eyaletlere • Celâli Takvîmi
• 1055 Bağdat Seferi gönderilmesi • Bilim dili Arapça, resmi dil
“Doğu’nun ve Batı’nın • Nizamülmülk, Siyasetname Farsça, saray dili Türkçe • Gazneli Mahmut Abbâsi
• Yusuf Kadir Han
hükümdarı” • Askeri iktalar • Sencer Dönemi; Katvan halifesinden Sultan
zamanında en parlak
Savaşı ve yıkılış unvanı verilmesi
dönem
• 1040 Dandanakan,
• Doğu Karahanlılar;
Savaşı sonucu Selçuk-
başkent Kaşgar
luya bağlanma
• Batı Karahanlılar;
• 1187 Gurlulara yenilme
başkent Semerkant
ve çöküş
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: TÜRKİYE TARİHİ (11- 13. YÜZYIL) SADIK UYGUN YAYINLARI 06
MENGÜCEKLİLER
TÜRKİYE TARİHİ (11-13. YÜZYIL) II. Anadolu(Türk) Beylikleri
(1080-1228) TÜRKİYE SELÇUKLU DEVLETİ (1075-1308)
SALTUKLULAR 1243 Kösedağ Savaşı sonrası Anadolu’da hâkimi-
yet küçük Türkmen beylikleri tarafından sağlandı.
• Kurucusu: Mengücek Gazi (1072-1202) SÜLEYMAN ŞAH (1075-1086) KÜLTÜR VE UYGARLIK
• Merkezi: Erzincan Karamanoğlulları: (1257-1487)
• Kurucusu: Saltuk Gazi • İznik’in fethi • Resmi dil Farsça
• En önemli eseri; Divriği Külliyesi Konya merkezli olarak kurulmuştur. Kösedağ Sa-
• Merkezi: Erzurum • Bağımsızlık ilanı (1077) • Pervaneci: Arazi işleri
vaşı’ndan sonra Anadolu’nun en güçlü beyliğiydi
• Gürcülerle mücadele • Divan-ı İşraf: Denetleme Karamanoğlu Mehmet Bey döneminde Türkçeyi
DANİŞMENTLİLER
• Kadın hükümdar Mama Hatun I. KILIÇ ARSLAN (1092-1107) • Divan-ı Tugrai: İç ve dış yazışmalar resmi dil ilan etmişlerdir.
(1080-1178)
• En önemli eserleri; • Çaka Beyliği’ne son vererek Batı • Divan-ı Arz: Askeri konular Karesioğulları: (1303-1345)
Erzurum’da Tepsi Minare ve Üç Kümbetler Anadolu egemenliği
• Kurucusu: Danişment Ahmet Gazi • Divan-ı istifa: Maliye Balıkesir merkez olmak üzere Çanakkale bölge-
• Merkezi: Sivas Erzincan’da Mama Hatun Kervansarayı • Haçlılara mağlubiyet ve başkentin sinde kurulmuştur. Osmanlı hâkimiyetine gecen
Konya’ya taşınması • Bizans sınırında uç beyleri
• Amasya, Tokat, Kayseri, Malatya’da ilk Türk beyliğidir.
• Yabanlu: Uluslararası panayır
egemenlik
• Ahi Evren önderliğinde Ahilik teşkilatı Candaroğulları (İsfendiyaroğulları): (1292-1461)
• Haçlılarla mücadele HAÇLI SEFERLERİ (1096-1270)
Kastamonu ve Sinop yöresinde kurulmuştur. De-
• Tokat Niksar’da Anadolu’nun ilk med- • Mevlana, Hacı Bektaş, Yunus Emre
Nedenleri: nizcilikle uğraşan bu beylik II. Mehmet döneminde
resesi (Yağbasan) Osmanlı egemenliğine girmiştir.
• Kudüs’ün alınmak istenmesi
• Doğu’nun zenginlikleri Germiyanoğluları: (1299 – 1429)
Erzurum Üç Kümbetler
• Bizans’ın Türklere karşı yardım is- Kütahya ve Denizli merkezli kurulmuştur. Toprak-
temesi larının bir kısmı çeyiz yoluyla Osmanlı devletine
I. Haçlı Seferi: geçmiştir.
• Hasankeyf, Mardin ve Harput olmak üzere üç • Alanya ve Suğdak’ın fethi Dulkadiroğluları: (1337 – 1515)
koldan yönetim • 1230 Yassıçemen Savaşı ve Har- Elbistan bölgelerinde kurulmuştur. Yavuz Sultan
• Medrese medeniyeti zemşahların yıkılışı Selim Dönemi’nde Turnadağı Savaşı ile sıyası
varlıklarına son verilmiştir.
• Mardin Zinciriye ve Kasımiye medreseleri
• Diyarbakır Malabadi Köprüsü DAĞILMA (1243-1308) Ramazanoğulları: (1353 – 1515)
• Mekanik bilgini El-Cezeri Adana merkez olarak kurulmuştur. Yavuz Sultan
• Babailer isyanı
Selim tarafından Osmanlı Devleti’ne bağlanmıştır.
• 1243 Kösedağ Savaşı:
• Moğollara yeniliş ve çözülme Selçuklu Yıldızı Kadı Burhanettin beyliği: Sivas bölgelerine hâ-
El-Cezeri’nin Filli Su Saati
kim olmuşlardır.
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: BEYLİKTEN DEVLETE (1300 - 1453) SADIK UYGUN YAYINLARI 07
I. MEHMET (ÇELEBİ)
I. BAYEZİT (YILDIRIM) (1413 - 1421)
(1389 - 1402) • 1402-1413 Fetret Devri
• Anadolu beylikleriyle mücadele ve • Bayezit’ın oğulları Musa, İsa,
merkeziyetçi devlet dönemi Mehmet ve Süleyman arasında
• Selanik’in ve Bulgaristan’ın fethi taht kavgaları
• İstanbul’un ilk kez kuşatılması ve ORHAN GAZİ
• 1413 Mehmet’in tahta çıkması
Anadolu Hisarı’nın yapılması (1326 - 1361)
• Saruhanoğulları Beyliğinin
• 1396 Haçlılara karşı Niğbolu Zaferi • 1326 Bursa’nın fethi ve ilk başkent
Osmanlı’ya bağlanması
• Abbasi halifesinden “Sultan-ı İklim-i yapılışı
• Düzmece Mustafa ve Şeyh
Rum” unvanı • 1329 Bizans’a karşı Palekonon
Bedrettin isyanlarının bastırılması
• 1402 Timur’a karşı Ankara Savaşı (Maltepe ) Zaferi
ve yenilgi • 1331 İznik, 1337 İzmit’in fethi
• Gayrimüslim halka karşı istimalet
politikası
• 1345 Karesioğullarının devlete
katılması
• 1353 Rumeli’ye geçiş
BEYLİKTEN DEVLETE
(1300 - 1453)
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: DÜNYA GÜCÜ OSMANLI DEVLETİ (1453 -1600) SADIK UYGUN YAYINLARI 08
OSMANLI KÜLTÜR
YAVUZ (1512-1520) VE MEDENİYETİ
FATİH (1451-1481)
• 1514 Sefevilere
karşı Çaldır'ın Zaferi • Padişahın unvanları;
ve Doğu mese- han, hakan, hünkar, halife, • Şeri
lesinin çözülmesi sultan, kayzer, hüdavendigar vergiler;
• 1453 İstanbul’un öşür, haraç, cizye
fethi ve Bizans’ın
yıkılışı • Örfi vergiler; avarız,
Divan-ı Hümayun üyeleri:
çiftbozan, ağnam,
• 1515 Turnadağ Savaşı ve Anadolu • Sadrazam ➙ Padişah vekili
ispenç, bennak, arus,
Türk siyasal birliği • Kazasker ➙ Adalet ve eğitim
bac, amediye, reftiye,
• 1516 Mercidabık ve 1517 Ridaniye • Defterdar ➙ Maliye
• 1459 Sırbistan’ın fethi müruriye
zaferiyle Suriye Filistin ve Mısır egemenliği • Nişancı ➙ Örfi hukuk
• 1460 Mora’nın fethi • Şeyhülislam ➙ Şeri hukuk • Matematik ve Astronomi’de
• 1462 Eflak’ın fethi • Baharat Yolu’nun Osmanlı’ya geçmesi
• Reisülküttap ➙ Dış işleri Ali Kuşçu
• 1463 Bosna Hersek’in fethi • Halifeliğin Osmanlı hanedanlığına geçmesi
• Kaptanıderya ➙ Donanma • Tıp: Sabuncuoğlu Şerafetttin
• 1476 Boğdan’ın fethi
• 1479 Arnavutluk’un fethi • Coğrafya: Piri Reis, Seydi Ali Reis,
Matrakçı Nasuh
• Astronomi ve rasathane: Takiyüddin
KANUNİ (1520-1566) • Taşra yönetimi; eyalet (beylerbeyi), sancak Mehmet
• 1459 Amasra, 1461 Trabzon’un • 1521 Rodos ve Belgrad’ın fethi (sancak beyi) kaza (kadı) • Tarih: Kemalpaşazade, İdris-i Bitlisi,
fethi • 1526 Mohaç Zaferi ve Macaristan’ın fethi • Şehzade sancakları; Amasya, Manisa, Oruç Bey, Neşri
• 1487 Karamanoğulları Beyliği’nin • 1533 İstanbul Antlaşması ve Habsburg Kütahya, Konya, Balıkesir, Kastamonu, • Güzel sanatlar; minyatür, hat, tezhip, cilt,
sonu hanedanına üstünlük kurulması Trabzon, Antalya, Çorum ebru, çini
• 1473 Akkoyunlulara karşı Otluk- • 1538 Preveze Deniz Zaferi ve Akdeniz • Salyaneli (yıllıklı ) ve salyanesiz (yıllıksız) • Mimar Sinan eserleri: Süleymaniye,
beli Zaferi egemenliği eyaletler Selimiye, Sokullu Mehmet
• 1475 Kırım’ın alınması ve • 1551 Trablusgarp, 1560 Cerbe'nin fethi • Toprak sistemi; timar, iltizam, malikane Paşa camileri
Karadeniz egemenliği • 1566 Sakız Adası’nın fethi • Yeniçeri ocağı ve Enderun Mektebi
• 1481 İtalya çıkartması ve Otran- • Portekizlilere karşı Hint Deniz Seferleri • Vakıf sistemi; eğitim, sağlık, imar
to’nun fethi • 1571 Kıbrıs’ın fethi • Topkapı sarayı; birun, enderun, harem
• 1574 Tunus,1576 Fas’ın fethi • Yönetici sınıflar; seyfiye, ilmiye, kalemiye
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: ARAYIŞ YILLARI 17. YÜZYIL SADIK UYGUN YAYINLARI 09
Fransa, İngiltere
Amerikan gümüşünün Makamların rüşvetle
Doğu'da İran ve ve Hollanda’ya Giderleri artan devlet
Osmanlı piyasasına verilmesi sonucunda
Batı’da Avustu- kapitülasyon adamları arasında
girmesiyle enflasyonun medrese mezunlarının
rya ile yapılan verilmesi rüşvetin yaygınlaşması
artması işsiz kalması
savaşların uzun
sürmesi
Vergilerin
artırılması
Ekonomik sıkıntılar
yaşayan halkın
Coğrafi devlete küsmesi
Halkın, işsiz ilmiye
keşiflerin
mensuplarının ve
olumsuz
toprağı elinden alınan
etkileri
sipahilerin Celali
nasıl
isyanlarını çıkartması
giderilecek?
Ateşli silah
Bozulan
kullanabilen tek
düzen
sınıf olan Yeniçer-
nasıl Doğu’da ve ilerin sayısının
ıslah Batı’da güçlenen artırılması
edilecek? devletlerle nasıl
mücadele Ateşli silah
edilecek ? kullanmayı
bilmeyen Tımarlı
Bozulan sipahilere
Avrupa örnek düzen ihtiyacın azalması
alınmadan ıslahatlar nasıl ıslah
yapılması edilecek?
Tımar sisteminin
yerini iltizam
Sancağa çıkma sisteminin alması
usulünün
Kâtip Çelebi kaldırılması Hazinenin nakit
sıkıntısının artması
Genç Osman
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TARİH TYT KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİ (18. YÜZYIL) SADIK UYGUN YAYINLARI 10
• I. Mahmut döne-
mi’nde Hendese hane
• İbrahim Müteferrika • Viyana, Paris,
teknik okulu açıldı.
ilk Osmanlı Berlin, Moskova
• Yapılan ıslahatlar
matbaasını açtı. ve Varşova’ya
sayesinde 1736-1739
geçici elçiler
savaşlarında Rusya ve
III. Ahmet Çeşmesi gönderildi. III. Selim
Avusturya yenildi.
• Avrupa’dan
askeri uzmanlar
getirildi.
• III. Mustafa dönemi;
• Lale Devri Islahatları Deniz Mühendishanesi.
askeri, mali, teknik ve • I. Abdülhamid; esham
mimari alanlarda yapıldı. usülü.
• III. Selim; Nizam-ı Cedid
programı.
• 1768-1774
• Pasarofça
Osmanlı-Rus savaşları
Antlaşması
ve büyük bozgun.
sonrasında
İbrahim Müteferrika Humbaracı Ahmet Paşa • Küçük Kaynarca
eldeki topraklar
Antlaşması, Kırım’ın
korunmaya
elden çıkışı ve
çalışılmıştır.
Ortadoksların Rus
himayesine verilmesi.
• XVIII. yüzyıl
Osmanlı Devleti’nin
Avrupa’dan geri
kaldığını anladığı ve
Nevşehirli AVRUPA Rus Çariçesi
• 1792 Yaş
Antlaşması; Kırım’ın
VE OSMANLI
Damat İbrahim Paşa Rusya’nın
Avrupa tarzı II. Katerina
olduğunun kabulü
ıslahatlara başladığı ve dağılmanın
yüzyıldır.
DEVLETİ başlangıcı.
(18. YÜZYIL)
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TARİH TYT KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: EN UZUN YÜZYIL (1800 - 1900) SADIK UYGUN YAYINLARI 11
Yeniçeri
MERKEZİ
OTORİTENİN
EN UZUN YÜZYIL
Ocağı’nın
kaldırılması BOZULMASI (1800 - 1900)
Kavalalı
Mehmet Ali
Paşa İsyanı
Avrupa devletlerinin
Osmanlı iç işlerine FRANSIZ
karışmaya başlaması İHTİLALİ
Tanzimat
Özgürlük
Fermanı’nın
II. Mahmut ve
ilanı
eşitlik
SANAYİ
Kanun-i Esâsi'nin Balkan ulusları İNKILABI
ve I. Meşrutiyet'in arasında ayrılıkçı Milliyetçilik
Islahat ilanı isyanların çıkması
Fermanı'nın
ilanı
Kavalalı
Mehmet Ali Paşa
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TARİH TYT KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: 20. YÜZYILDA OSMANLI DEVLETİ SADIK UYGUN YAYINLARI 12
Nedenleri Taraflar
1908
• Sömürgecilik ve Emperyalizm İttifak Devletleri 1908
• Alman - Fransız rekabeti • Almanya • Avusturya • Macaristan
• Bulgaristan'ın bağımsız olması • II.Meşrutiyet'in ilanı ve çok partili hayatın
• Bosna Hersek'in Avusturya tarafından • Rusya - Avusturya rekabeti • Osmanlı Devleti • Bulgaristan başlaması
ilhakı • Bloklaşma İtilâf Devletleri
• Silahlanma • İngiltere • Fransa • Rusya • İtalya
• Milliyetçilik • Japonya • ABD
1911 1909
• Trablusgarp Savaşı, Trablusgarp ve Osmanlı'nın • 31 Mart Vakası ve II.Abdülhamid'in
oniki adanın İtalya'ya verilmesi Savaştığı Sonuçları tahttan indirilmesi
Cepheler
1913
• II.Balkan Savaşı, Bâbıâli Baskını,
• Osmanlıcılık • İslamcılık • Türkçülük
Edirne ve Kırklareli'nin geri alınması
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI VE CEMİYETLER SADIK UYGUN YAYINLARI 13
MONDROS ATEŞKES
ANTLAŞMASI VE
CEMİYETLER
CEMİYETLER
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: MİLLİ MÜCADELE HAZIRLIK DÖNEMİ SADIK UYGUN YAYINLARI 14
ERZURUM KONGRESİ
(23 TEMMUZ - 7 AĞUSTOS 1919)
Edirne R U S YA
İstanbul 19 Mayıs 1919 • Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür,
Tekirdağ Samsun bölünemez.
rs
Ka
• Manda ve himaye kabul edilemez.
MİSAK-I MİLLİ
Çanakkale
ANKARA Havza
ur
um
(28 OCAK 1920) Eskişehir Amasya Er
z • Hristiyanlara ayrıcalık tanınamaz.
Sivas n • Milli güçleri etken, milli iradeyi egemen
İzmir Yun. Kütahya nca
• Boğazların güvenliği sağlanmalıdır. Hacıbektaş zi kılmak esastır.
Afyonkarahisar Er s
tli n
• Azınlık hakları komşu ülkelerdeki Kayseri Bi Va • Anadolu halkının bağımsızlık mücadelesini
Türklerin hakları kadar olabilir. Maraş sağlayacak bir Temsil Heyeti seçildi.
İRAN
Söke İTALYANLAR Konya Urfa Diyarbakır
• Kapitülasyonları kaldırılmalıdır. Adana Antep
Antalya
FRANSIZ
• Batı Trakya sınırı bölge halkının Mardin
Antakya Halep
oyuna başvurularak belirlenmelidir.
IRAK SİVAS KONGRESİ
SURİYE
• Kars, Ardahan ve Batum'da halk
Musul (4- 11 EYLÜL 1919)
oyuna başvurulmalıdır.
İNG. İNGİLİZ
• Mondoros imzalandığı sırada KIBRIS • ABD mandasının reddedilmesi
elimizde olmayan Arap
topraklarında halk oylaması • Temsil Heyeti'nin milli bir hükûmete
yapılmalıdır. dönüştürülmesi
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: KURTULUŞ SAVAŞINDA CEPHELER
MUDANYA ATEŞKES VE LOZAN ANTLAŞMASI
SADIK UYGUN YAYINLARI 15
www.sadikuygun.com.tr
SADIK UYGUN YAYINLARI UYGUN TYT TARİH KAVRAM HARİTALARI
TYT TARİH: ATATÜRK İLKELERİ - TÜRK İNKILABI -
ATATÜRK DÖNEMİ TÜRK DIŞ POLİTAKASI
SADIK UYGUN YAYINLARI 16
ATATÜRK İLKELERİ
Cumhuriyetçilik Halkçılık İnklapçılık Milliyetçilik Laiklik Devletçilik
Egemenliğin halka ait olmasını ve dev- Devletin amacının halkın refah ve mut- Eski ve işlevini yitirmiş kurum ve uygu- Toplumun ortak dil, tarih ve kültür bağ- Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrıl- Özel teşebbüs tarafından yapılamayan
letin, halkın çıkarlarına göre yönetilme- luluğunu sağlamak olduğunu, vatan- lamaların kaldırılarak çağın gereklerine larıyla milli birlik ve beraberlik içinde masını, yönetimde akıl ve bilimin temel işlerin devlet tarafından yapılmasıdır.
sini savunan ilkedir. daşlar arasında her türlü ayrıcalığın uygun davranılmasını savunan ilkedir. gelişebileceğini savunan ilkedir. alınmasını, bireylerin inanç ve düşünce • Beş yıllık sanayi planlarının hazırlanması
• Saltanatın kaldırılması kaldırılarak eşit haklara sahip olmaları- • Şapka Kanunu’nun kabul edilmesi • İzmir İktisat Kongresi’nin toplanması özgürlüğüne sahip olmasını savunan
• Sümerbank ve Etibank’ın kurulması
• Cumhuriyet’in ilanı nı savunan ilkedir. ilkedir.
• Yeni Türk harflerinin kabulü • Kapitülasyonların kaldırılması • Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü’nün ku-
• Siyasal partilerin kurulması • Aşar vergisinin kaldırılması • Saltanatın kaldırılması
• Uluslararası rakamların kabulü • Kabotaj Kanunu’nun kabulü rulması
• Halifeliğin kaldırılması • Türk Medeni Kanunu’nun kabul • Halifeliğin kaldırılması
• Kadınlara seçme ve seçilme halkları- edilmesi • Takvim, saat ağırlık ve uzunluk ölçülerinin • Yabancı şirketlerin millileştirilmesi • Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabul • Demir-çelik, şeker, çimento vs. fabrikaları-
nın verilmesi • Kadınlara seçme ve seçilme hakla- değiştirilmesi • Türk Tarih Kurumu’nun kurulması edilmesi nın açılması
rının verilmesi • Türk Dil Kurumu’nun kurulması • Şeriye ve Evkaf Vekaleti’nin kaldırıl-
• Soyadı Kanunu’nun kabulü ması
• Millet mekteplerinin açılması • Tekke ve Zaviyelerin kapatılması
Barışçılık Gerçekçilik
Hukuk Alanında Yapılan İnkılaplar
• İngiltere’yle Musul sorununun Misak-ı Milli’den
• Türk Medeni Kanunu (17 Şubat 1926) (İsviçre Medeni Kanunu esas alınarak) • Yunanistan’la yaşanan Nüfus Mübadelesi
taviz verilerek çözülmesi
• Türk Ceza Kanunu (1 Mart 1926) (İtalya Ceza Kanunu esas alınarak) sorununun çözülmesi
• Boğazlar sorununun çözümü için Milletler
• Türk Ticaret Kanunu (29 Mayıs 1926) (Alman Ticaret Kanunu esas alınarak) • Bozkurt - Lotus Davası’nın Türkiye lehine çözülmesi
Cemiyeti’ne başvurulması
• Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (4 Nisan 1929) (Almanya örnek alınarak) • Milletler Cemiyeti’ne üye olunması
• Ticaret gemilerinin Boğazlardan serbestçe
• Briand - Kellog Paktı’na katılması
geçmesine izin verilmesi
• Balkan Antantı’nın imzalanması
• Dış politikada Panislamizm ve Pantürkizm
• Sadabat Paktı’nın kurulması
politikalarının terk edilmesi
Sosyal Alanda Yapılan İnkılaplar Siyasal Alanda Yapılan İnkılaplar
• Saltanatın kaldırılmas (1 Kasım 1922)
• Tekke, zaviye türbelerin kapatılması (3 Kasım 1925) Tam Bağımsızlık Akılcılık
• Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923)
• Şapka Kanunu’nun Kabulü (25 Kasım 1925)
• Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924) • Fener Rum Patrikhanesi’nin Yunanistan’a sınır • 1929 Dünya Ekonomik Krizi sonrası dış borçların
• Miladi Takvimin kabulü (26 Aralık 1925)
• 1924 Anayasası’nın kabulü (20 Nisan 1924) dışı edilmesinin istenmesi yeniden yapılandırılması
• Ağırlık ve uzunluk ölçülerinin değiştirilmesi (26 Mart 1931)
• Ordunun siyasetten ayrılması (19 Aralık 1924) • Lozan’da kapitülasyonların kaldırılması • Azınlıkların Türk vatandaşı kabul edilmesi
• Soyadı Kanunu’nun kabulü (21 Haziran 1934)
• Kadınlara seçme ve seçilme hakkının verilmesi (5 Aralık 1934) • Montrö’de Boğazlar Komisyonu’nun kaldırılması • Hatay’ın anavatana katılması
• Yabancı okullar sorununun çözülmesi • Kurtuluş Savaş’ında İngiltere ve Fransa’ya karşı
• Adana - Mersin demir yolunun millileştirilmesi Sovyet Rusya’nın desteğinin alınması