The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS2781 Number: 34 , p. 371-381, Spring II 2015 İLK5ĞRETİM . SINIF 5ĞRENCİLERİNİN ZİHİN HARİTALARINDA VATANDAŞLIK BİLGİLERİ İLE İLGİLİ KAVRAM YANILGILARI* THE MISCONCEPTIONS “”OUT CITIZENSHIP IN 5TH GR“DE STUDENTS’ MIND MAPS* “rş. Gör. “yça K“RT“L Ondokuzmayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim ”ölümü Doç. Dr. İlhan TUR“N Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim ”ölümü 5zet Zihin haritaları bir öğretim ve öğrenim tekniği olarak son yıllarda sıklıkla kullanılmaktadır. Pek çok araştırmacıya göre zihin haritaları bazı temel kavramları kalıcı olarak öğretmek ve görsel not almak için öğrencilere hızlı ve eğlenceli bir yoldur. ”ununla birlikte zihin haritaları öğrencilerin kavram yanılgılarını belirlemek için de kullanılabilmektedir. G(n(m(zde sosyal bilgiler eğitiminin en önemli hedeflerinden biri toplumlar için bilgili becerikli aktif vatandaşlar yetiştirmektir. ”u bağlamda pek çok (lke gibi (lkemizde de vatandaşlık bilgileri kavramları ile ilgili sosyal bilgiler derslerinin öğrencileri yeterli d(zeyde eğitip eğitemediği bitmez t(kenmez bir tartışma konusudur. ”u çalışmanın amacı, ilköğretim . sınıf öğrencilerinin vatandaşlık bilgileri ile ilgili kavram yanılgılarının zihin haritama tekniği ile belirlemektir. Çalışma grubu öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada, öğrencilerin vatandaşlık bilgileri ile ilgili gör(şlerini alabilmek amacı ile öğrencilerden Hak Sorumluluk , K(lt(r ve Milli K(lt(r , “tat(rk İlke ve İnkılapları , olmak (zere toplamda konu başlıklı zihin haritası çizdirilmiştir. Daha sonra onlarla zihin haritaları ile ilgili m(lakatlar yapılmıştır. Sonuçlar göstermiştir ki bazı öğrenciler vatandaşlık bilgileri ile ilgili kavram yanılgılarına sahiptir. ”unun en önemli nedeni vatandaşlık bilgilerinin soyut kavramlar içermesidir. ”u çalışmadan anlaşılmaktadır ki sosyal bilgiler derslerinde öğrenciler soyut kavramları öğrenmede g(çl(k çekmektedirler. Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Soyut Kavramlar, Kavram Yanılgısı, Zihin Haritası, Vatandaşlık ”ilgileri Abstract Mind maps have been using frequently as an education and training tecnique in recent years. According to some researchers, mind maps are an entertaining and faster way to taking visual notes and teaching some basic concepts permenantly. ________________________________________________ (*)”u çalışma, - Nisan tarihleri arasında İstanbul’da d(zenlenen Uluslararası Sosyal ”ilgiler Eğitimi Sempozyumu’nda sunulan bildiriden (retilmiştir. 372 “yça K“RT“L & ilhan TUR“N Besides this, it can be used to determin the misconceptions of students. At the present time, one of the most important aim of Social Studies education is to educate knowledgeable, skillful active citizens for society. In this context like many other countries, in our contry it is discussing wheter the social studies lessons educate enough or not the students about citizenship information concepts. The aim of this study is to determine the misconceptions about citizenship knowledge concepts of the 5th grade students with mind mapping tecnique. The working group involve 32 students. In the study, students made mind maps about title which contains Right , Responsibility , Culture and National Culture , “taturk Principles and Reforms . “fter that, interviewed with students about these mind maps. Results showed that some students had misconceptions about citizenship knowledge. The most important reason is citizenship knowledge contains abstract concepts. It can be understand from this study that students have difficulties to learn abstract concepts in social sstudies lessons. Key Words: Social Studies, Misconceptions, Mind Maps, Citizenship, Knowledge GİRİŞ ”ilinmeyen ve (retilmeyeni ortaya çıkarmayı hedefleyen, g(n(m(z d(nyasının en vazgeçilmez kaynağı olarak da tanımlayabileceğimiz bilimsel davranış gelişmek için inanç ve özg(rl(klerin var olduğu ortamlara ihtiyaç duyar. ”öyle ortamlarda verilebilecek eğitimle yetişen birey, dindikleri bilimsel davranışlarla sadece kendi geleceğini değil yaşadığı yerin hatta (lkenin de geleceğini şekillendirirler ”ilgen, ’ten akt. Karadağ, ”aloğlu & Yalçınkayalar, . ”ireye kazandırılmak istenen bu eğitimin temel şartı da demokrasi ve demokrasinin bileşenleri ile m(mk(n olabilir Karadağ, ”aloğlu & Yalçınkayalar, . ”ir (lkede yaşayan vatandaşların özg(r bir (lke vatandaşı olarak hak ve sorumluluklarını yerine getirmesi, (lkedeki demokrasinin başarısı, kurumların dayanıklılığı ve (lke hedeflerinin gerçekleşmesi ile doğru orantılıdır denilebilir Sağlam, . Vatandaşlık kavramının demokrasi ile bu kadar iç içe oluşu, bu kavrama her alanda tartışılır bir stat( kazandırmıştır. 5zellikle (lkeler, yetiştirecekleri vatandaşların hangi niteliklerle donatılacağı ve yetiştirilecek bireylere kazandırılacak temel vatandaşlık bilgileri konusunda oldukça titiz davranmaktadır. ”u durum araştırmacıların da ilgisini çeken bir konu haline gelmiştir. Ç(nk( yaşanılan d(nyada, (lkeler, inanlar artık k(resel bir döng( içinde, ortak paydalarda yaşama çabası içine girmiştir. Dolayısıyla ortak paydalara sahip insanların, hangi ortak vatandaşlık değerleri ile yetişmesi gerektiğinin tespit edilmesi zorunluluk arz etmektedir. Milli Eğitim sistemi, öğrencileri iyi birer toplum, bölge, millet ve d(nya vatandaşı haline getirmeyi, iyi meslek adamı ve sağlıklı nesiller yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Toplum tarafından resmi bir kuruluş olarak oluşturulmuş olan okul, k(lt(rel mirası aktarmak ve (lke gençliğini gelecekteki hayata hazırlamakla y(k(ml(d(r Sağlam, . ”u açıdan bakıldığında, ilköğretim birinci kademe öğrencilerinin vatandaşlık bilgileri ile ilgili kavram yanılgılarının tespit edilmesi, bu yanlışlıkların en erken s(rede d(zeltilmesine olanak sağlayabilir. “ynı zamanda, hak, sorumluluk, temel hak ve özg(rl(kler, demokrasi ve demokrasiyle ilişkili diğer kavramların doğru şekilde öğrenilmesi ile m(mk(n olabilmektedir. Vatandaşlık bilgisi ile yapılan çalışmalara bakıldığında G(ven ’in İnsan Hakları ve Vatandaşlık ara disiplin kazanımları çerçevesinde ilköğretim . sınıf öğretmenlerinin vatandaşlık eğitimi, öğrencilerin bu kazanımlara ulaşma d(zeyleri ile eğitim programlarındaki vatandaşlık anlayışına yönelik algı ve gör(şlerini tespit etmek amacıyla yaptığı çalışmada, öğretmenlerin kazanımları etkin bir şekilde işlemesine rağmen, öğrencilerin kazanımdan sadece ’ine ulaştıkları tespit edilmiştir. ”alake, ”rady ve Sanchez ’in yaptığı çalışmada, öğretmenlerin planlarında vatandaşlıkla ilgili temel bilgi ve becerilere yer vermelerine ve okullarda demokrasinin ilkelerini işlemelerine rağmen, öğrencilerin bu kavram ve ilkeleri İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritalarında Vatandaşlık ”ilgileri İle İlgili Kavram Yanılgıları 373 içselleştiremedikleri saptanmıştır. ”enzer şekilde bir çok araştırmada öğrencilerin vatandaşlık bilgisi ile ilişkili kavramlar konusunda çeşitli eksikliklerinin olduğu ifade edilmiştir Wilson 2000, Elm-Larsen 2006, Nicoll 2008). T(m bu açıklamalardan hareketle araştırmamızın amacı, ilköğretim . Sınıf öğrencilerinin vatandaşlık bilgileri ile ilgili kavram yanılgılarını belirlemektir. ”u amaç doğrultusunda belirlenen alt problemleri ise şöyle sıralayabiliriz 1- Hak kavramı öğrencilere ne ifade etmektedir? 5ğrencilerin verdikleri örnekler nelerdir? 2Sorumluluk kavramı öğrencilere ne ifade etmektedir? 5ğrencilerin verdiği örnekler nelerdir? 3- K(lt(r ve Milli K(lt(r kavramları öğrencilere ne ifade etmektedir? 5ğrencilerin verdikleri örnekler nelerdir? 4- “tat(rk İlke ve İnkılapları öğrencilere ne ifade etmektedir? En önemli ilke ve inkılap hangisidir? Neden? Yöntem 5ğrencilerin vatandaşlık bilgileri ile ilgili gör(şlerini alabilmek amacı ile öncelikle öğrencilerden Hak Sorumluluk , K(lt(r ve Milli K(lt(r , “tat(rk İlke ve İnkılapları , olmak (zere toplamda konu başlıklı zihin haritası çizdirilmiştir. Daha sonra bu haritalar hakkında gör(şlerini almak için, nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış gör(şme tekniği kullanılmıştır. Nitel araştırma teknikleri nicel araştırmalarda vurgulananların tersine ölç(mden ziyade açıklamayı olanaklı kılacak ilişkileri ortaya çıkarmayı, olay ve olguların içinde gerçekleştiği durumu dikkate almayı önemser. Yıldırım, Şimşek, . Nitel araştırmalarda içerik analizinde temelde yapılan işlem, birbirine benzeyen verileri belirli kavramlar ve temalar çerçevesinde bir araya getirmek ve bunları okuyucunun anlayabileceği bir biçimde d(zenleyerek yorumlamaktır Yıldırım, Şimşek, . Çalışma Grubu ”u çalışmanın çalışma grubunu, Eğitim öğretim yılında Rize ili “rdeşen ilçesi Köpr(köy İlköğretim Okulu . sınıfta öğrenim görmekte olan öğrenci oluşturmaktadır. Veri Toplama Aracı Ve Verilerin Analizi 5ğrenciler, zihin haritalama tekniğinin uygulanması ile ilgili önceden bilgilendirilmiş, daha sonra öğrencilerden Hak Sorumluluk , K(lt(r ve Milli K(lt(r , “tat(rk İlke ve İnkılapları olmak (zere toplamda konu başlıklı zihin haritaları çizdirilmiştir Foto , Foto , Foto , Foto . Uygulamadan sonra öğrencilerin gör(şleri alınmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış gör(şme soruları kullanılmıştır. ”u sorular Sosyal ”ilgiler dersinde vatandaşlık bilgileri kavramlarına ilişkin öğrenci gör(şlerini belirlemek amacıyla hazırlanmıştır. Hazırlanan yarı yapılandırılmış gör(şme soruları öncelikle uzman gör(ş(ne sunulmuştur. Gör(şmeler, öğrencilere alt problemlerde yer alan soruların sorularak, yanıtların kaydedilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Gör(şmeler okulda gör(şme odasında gerçekleştirilmiştir. Gör(şme boyunca söylenenler kayda alınmıştır. Veriler Ocak, Şubat ve Mart aylarında toplanmış öğrencilerle yapılan gör(şmeler dakika s(rm(şt(r. Gör(şme sırasında araştırmacı daha önceden hazırlanmış olan soruları sırasıyla katılımcılara yöneltmiş ve katılımcıların soruların çağrıştırdığı bilgileri vermeleri için gerekli sessizliğin sağlanması ve konuşmalarını teşvik için ilgili dinleme tepkileri kullanılmaya özen gösterilmiştir. Gör(şme sırasında öğrencilerin söyledikleri aynen metin haline getirilmiş. Çalışmada içerik analizi yapılırken öğrencilerin gör(şlerinden yola çıkılarak temalar ve kodlar belirlenmiştir. Kodlar ve temaların daha iyi anlaşılabilmesi için, ilgili öğrencilerin gör(şlerinden örnekler verilmiştir. 374 “yça K“RT“L & ilhan TUR“N Bulgular Veri toplama aracının araştırma grubuna uygulanmasından sonra, elde edilen veriler bilgisayar ortamında kodlanarak, her alt probleme ilişkin elde edilen bulgular aşağıda verilmiştir. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 1. Öğrencilerin Hak kavramı size ne ifade etmektedir? Örnek veriniz. Sorusuna İlişkin Verdikleri Cevapların “nalizi. Tekrar Eden Kodlar 5rnekler f 5ğrenci % Bir fikrim yok Okuma, barınma, eğitim, sağlık, okulumuzdaki kitapları interneti kullanmak, gezme hakkı 5 ,5 ,5 ,5 , 5 ,5 ,5 ,5 ,5 9 28,13 Sorumluluk Okula gitme, k(t(phaneden yararlanma, kitap okuma, yaşama hakkı, sağlık, öğrenme 5 ,5 ,5 ,5 , 5 ,5 6 18,75 Kendime “it Şeyler Kendime 5zg( Şeyler Yaşama hakkı, eğiti hakkı, barınma hakkı, eğlenme hakkı, çocuk hakları 5 ,5 ,5 ,5 , 5 ,5 6 18,75 ”aşkaları Eğitim, yaşamak, eğlenmek, okula gitmek, 5 ,5 ,5 ,5 Tarafından Verilen bilgisayar oynamak 5 15,63 ,5 Şeyler Paylaşmak Oynamak, gezmek 5 ,5 ,5 3 9,4 Yapılmak istenen şeyler Okula gitmek, kitap okumak 5 ,5 ,5 3 9,4 5ğrencilerin verdikleri cevaplara bakıldığında Tablo ’de Hak kavramına ilişkin gör(şler, ”ir fikrim yok , Sorumluluk , Kendime ait şeyler kendime özg( şeyler , ”aşkaları tarafından Verilen şeyler , Paylaşmak , Yapılmak istenen şeyler olmak (zere kod altında toplanmıştır. 5ğrencilerin ’u hak kavramına ilişkin herhangi bir gör(ş belirtmemiş ve ”ir fikrim yok ifadesini kullanmıştır. “ncak buna rağmen bu kavramı örneklerle açıklamaya çalışmışlardır. ”u sonuç “dayemi, ”oikhutso ve Moffat ’ın çalışmalarında edinilen bulguları destekler niteliktedir. 5ğrencilerin konuya ilişkin gör(şlerine bakıldığında 5 Hak ne demek bilmiyorum ama örnek verebilirim. Okuma, barınma, eğitim, sağlık hakkı mesela. , 5 Hak, mesela okulumuzdaki kitapları interneti kullanmak demektir. , 5 Hak yaşına kadar çocuk olmak hak demektir. Okuma hakkı mesela. , 5 Hak , mesela çocuk hakkı, eğlenme, okuma, gezme hakkı..bunun gibi şeyler. şeklindedir. 5ğrencilerin ’şar tanesi hak kavramını Sorumluluk ve Kendime ait şeyler Kendime özg( şeyler şeklinde tanımlamıştır. ”una göre öğrencilerin gör(şleri şu şekildedir 5 Hak kendimize layık bizi g(vence altına alabilecek, başkalarının bize karşı sorumluluğu gibi bir şeydir. , 5 Hak, insanların mutlaka yapması gereken sorumluluklarıdır. , 5 Hak demek sorumluluk demektir. , 5 Hak bizim kendimize özg( yapabileceğimiz şeyler. Devletin bize verdiği sorumluluktur. , 5 Hak, kendimize ait olan şeylerdir. İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritalarında Vatandaşlık ”ilgileri İle İlgili Kavram Yanılgıları 375 Şekil . Hak ile ilgili zihin haritası İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 2. Öğrencilerin Sorumluluk kavramı size ne ifade etmektedir? Örnek veriniz. Sorusuna İlişkin Verdikleri Cevapların “nalizi. Kodlar 5rnekler Tekrar Eden 5ğrenci f % Görev Odamı toplamak, okula gitmek, odamı toplamak, sofrayı kaldırmada yardımcı olmak, saygı göstermek, ödevlerimi yapmak, kitap okumak 5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 , 5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 14 43,75 Söyleneni Yapmak (Bir işi zamanında yapmak) Yatağımı toplamak, anneme yardım etmek, kardeşimin derslerine yardım etmek, ders çalışmak, kitap okumak, 5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 12 37,5 Bir fikrim yok Yatağımı toplamak, okula zamanında gelmek, aileme yardımcı olmak 5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 6 18,75 5ğrencilerin verdikleri cevaplara bakıldığında Tablo ’de Sorumluluk kavramına ilişkin gör(şler, Görev , Sorumluluk , Söyleneni Yapmak ”ir işi zamanında yapmak , ”ir fikrim yok olmak (zere kod altında toplanmıştır. 5ğrencilerin ’( sorumluluk kavramını görev olarak tanımlamıştır. ”u sonuç, Çiftçi, ’ nin Sorumluluk, kişinin kendisi ve çevresinin kaliteli yaşaması için yapması gereken görevleridir. ifadesini destekler niteliktedir. 376 “yça K“RT“L & ilhan TUR“N ”enzer şekilde Yavuzer’in Sorumluluk erken çocukluk dönemlerinden başlayarak çocuğun yaşına, cinsiyetine ve gelişim d(zeyine uygun olarak görevlerini yerine getirmesidir. ifadesi ile de paralellik göstermektedir. 5ğrencilerin konuya ilişkin gör(şleri şu şekildedir 5 Sorumluluk bize verilen görevdir. 5ğretmenin verdiği görevleri yapmak, odamı toplamak, okula gitmek. ”unlar benim sorumluluklarım. , 5 Sorumluluk kendimize ait görevlerimizdir. , 5 Sorumluluk bize bir görev verince, bizim yapmamız gereken şeylerdir. 5ğrencilerden tanesi sorumluluğu Görev olarak tanımlamıştır. 5ğrencilerin konuya ilişkin gör(şleri şu şekildedir 5 İnsanın yapması gereken şeylerdir. , 5 Sorumluluk bir kişi iş verdiği zaman onları yapmak demektir. , 5 Sorumluluk, ödevimi zamanında getirmek demektir. Her şeyi zamanında yapmak demektir. 5ğrencilerin tanesi konuya ilişkin gör(ş belirtememiş ancak örnekler vermişlerdir. 5 Sorumluluk..Onu da anlatamam ama örnek verebilirim. Mesela yatağımı toplamak, okula zamanında gelmek, aileme yardımcı olmak. Şekil . Sorumluluk ile ilgili zihin haritası İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritalarında Vatandaşlık ”ilgileri İle İlgili Kavram Yanılgıları 377 Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 3. Öğrencilerin Kültür ve Milli Kültür size ne ifade etmektedir? Örnek veriniz. Sorusuna İlişkin Verdikleri Cevapların “nalizi. Kodlar Tekrar Eden 5rnekler f 5ğrenciler Kültür /Milli Kültür 5 ,5 ,5 ,5 ,5 Horon, misket, yağlı 1 , Bir fikrim yok g(reş, 1 5 ,5 ,5 ,5 ,5 “tat(rk, Milli ”ayramlar, T(rk ”ayrağı, “tat(rk, 5 ,5 ,5 ,5 ,5 ,5 , Kendine özg( şeyler Yöresel şeyler 9 Ramazan ve Kurban 5 ,5 ,5 ”ayramları “tat(rk, Milli ”ayramlar, Ramazan ve Kurban Milli Bayramlar 5 ,5 ,5 ,5 4 ”ayramları Oyunlar (Etkinlikler) Nisan gösterileri 5 ,5 ,5 3 Geleneksel Etkinlikler Horon 5 ,5 ,5 3 Tarihi Eser Horon, heykel 5 ,5 ,5 3 “ktarım Kitaplar, eserler 5 ,5 2 5ğrencilerin K(lt(r ve Milli K(lt(r kavramına ilişkin gör(şleri ”ir fikrim yok , Kendine özg( şeyler Yöresel şeyler , Milli ”ayramlar , Oyunlar Etkinlikler , Geleneksel Etkinlikler , Tarihi Eser , “ktarım olmak (zere kod altında toplanmıştır. Tablo ’e bakıldığında k(lt(r ve milli k(lt(r kavramına ilişkin fikri olmayan öğrenci bulunmaktadır. “ncak öğrenciler bu konuda fikir beyan edememelerine rağmen örnekleyerek açıklama yapmayı tercih etmişlerdir. 5ğrencilerin gör(şlerine örnekler 5 K(lt(r( bilmiyorum, ne olduğunu. , 5 Milli k(lt(r…”ilmiyorum ama mesela misket, horon olabilir. 5ğrencilerden ’u milli k(lt(r ve k(lt(r kavramlarına ilişkin Kendine özg( şeyler Yöresel şeyler kavramını kullanmıştır. 5ğrencilerin gör(şlerine örnekler 5 K(lt(r, kendine özg( yöresel şeyler demektir. Milli k(lt(r deyince aklıma T(rk bayrağı geliyor. Ç(nk( her (lkeyi temsil eden bayrak vardır. , 5 K(lt(r belli yörelere ait yapılan şeylerdir. ”izim milli k(lt(r(m(z( en iyi yansıtan “tat(rk’t(r. Ç(nk( Kurtuluş Savaşı’mızın kahramanıdır, ilkelerimizin kurucusunudur. ,5 Her yörenin kendine ait farklı özellikleri k(lt(r demektir. T(rklere özg( k(lt(r, milli k(lt(r(m(zd(r. ”u t(m (lkeyi anlatan bişey olmalı. “tat(rk, milli ”ayramlar, Ramazan ve Kurban ”ayramları..bunlar bence bizim milli k(lt(r(m(z( anlatır. Benim milli k(lt(r deyince aklıma bunlar geliyor. , 5 Kendi ögelerimiz, halk oyunlarımız, halk yemeklerimiz. ”unlar T(rkiye’yi çok iyi anlatır bu y(zden milli k(lt(r bunlar demektir bana göre.. , 5 K(lt(r deyince aklıma yöremiz geliyor. 5ğrencilerin çizdikleri zihin haritaları incelendiğinde, yemek konusunu k(lt(r(n içine dahil ettikleri gör(lm(şt(r. ”u sonuç, Tezcan ’ın Yiyecekler k(lt(r(n b(t(nleyici parçalarıdır. ifadesini destekler niteliktedir. % 34,38 28,13 12,5 9,4 9,4 9,4 6,25 378 “yça K“RT“L & ilhan TUR“N Şekil . Kültür ve Milli Kültür ile ilgili zihin haritası Dördüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 4. Öğrencilerin “tatürk İlke ve İnkılapları size ne ifade etmektedir? En önemli ilke ve inkılap hangisidir? Neden? Sorusuna İlişkin Verdikleri Cevapların “nalizi. Tekrar Eden Kodlar En 5nemli İlke Neden f % 5ğrenciler Diğer ilkelerin temeli 5 ,5 ,5 ,5 ,5 5 15,63 olduğu için Cumhuriyetçilik TBMM bizim 5 ,5 2 6,25 simgemiz olduğu için İlkeler halk için 5 ,5 2 6,25 yapılmış Halkçılık Seçme ve seçilme 5 ,5 2 6,25 hakkı verildiği için 5zg(rl(k Din ve Devlet işlerini Laiklik 5 ,5 ,5 3 9,4 ayırdığı için T(m inkılapların İnkılapçılık 5 ,5 ,5 3 9,4 başlangıcı Yol ve köpr( Devletçilik 5 ,5 2 6,25 yapıldığı için Millet karar verdiği Milliyetçilik 5 ,5 2 6,25 için İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritalarında Vatandaşlık ”ilgileri İle İlgili Kavram Yanılgıları Doğru yola yönlendiren şeyler Hepsi 5nceden haklarımız olmadığı için Fikrim yok Hepsi bizim için yapıldığı için “tat(rk’(n yaptığı şeyler Diğer ilkelerin temeli olduğu için 5 ,5 ,5 Cumhuriyetçilik 3 9,4 ,5 2 6,25 ,5 ,5 ,5 4 12,5 5 ,5 2 6,25 5 5 379 5ğrencilerin “tat(rk ilke ve inkılaplarına ilişkin gör(şleri 5zg(rl(k , Doğru yola yönlendiren şeyler , Fikrim yok , “tat(rk’(n yaptığı şeyler olmak (zere kod altında toplanmıştır. 5ğrencilerin toplamda tanesi “tat(rk ilke ve inkılaplar deyince akıllarına özg(rl(k kelimesinin geldiğini belirtmişlerdir. 5ğrencilerin ilkeler içinde en önemlilerini sırasıyla ’si Cumhuriyetçilik, ’( Halkçılık, ’( Laiklik, ’( İnkılapçılık, ’si Devletçilik, ’si Milliyetçilik olarak belirtmişlerdir. 5ğrencilerin konuya ilişkin gör(şleri şu şekildedir 5 İçlerinde en önemlisi Cumhuriyetçiliktir. Ç(nk( T”MM var ve bu bizim simgemizdir. , 5 ”ence inkılapçılık bunların içinde en önemlisidir ç(nk( t(m inkılaplar ondan oluşmuştur. “ma Cumhuriyetçilik de önemlidir ç(nk( önce Cumhuriyetçilik var oldu, sonra diğerleri var oldu. 5ğrencilerin ’i İlke e inkılaplar deyince doğru yola yönlendiren şeyler olduklarını söylemişlerdir. 5ğrencilerin tanesi ilke ve inkılaplar konusunda fikir beyan etmemişleridir. Şekil . Atatürk ilke ve İnkılaplarına yönelik zihin haritası 380 “yça K“RT“L & ilhan TUR“N TARTIŞMA, SONUÇ VE 5NERİLER “raştırma sonuçları incelendiğinde öğrencilerin hak ve sorumluluk kavramlarını sözel olarak ifade etmede zorlandıkları gör(lm(şt(r. Yaptıkları zihin haritasında bu kavramlara ilişkin gör(şlerini daha kolay ifade ettikleri belirlenmiştir. 5zellikle öğrencilerin hak ve sorumluluk kavramları arasında bir bağlantı kuramadıkları, her iki kavramın birbirinden bağımsız olduğunu ifade ettikleri tespit edilmiştir. “yrıca her iki kavramla ilgili bir tanımlama yapamamalarına rağmen, öğrencilerin bu kavramları örnekleyerek açıklamaya çalışması da manidardır. 5zellikle öğrenciler örnekleme yaparken, verdikleri örneklerin temel hak ve özg(rl(kleri olduğunu bilmeden gör(ş bildirmiş, m(lakatta sorunun devamında temel hak ve özg(rl(kler sorulduğunda ise cevap alınamamıştır. 5te yandan öğrencilerin zihin haritası yaparken kavramlara verdikleri örnekler, kavram tanımlama için kullandıkları resimler dikkate alındığında, bu sorunun giderilmesinde somut işlemler döneminden soyut işlemler dönemine geçişte aşaması dikkate alınarak, özellikle soyut kavramların öğretiminde görsel ağırlıklı yöntem ve tekniklerin kullanılması önerilebilir. ”aşka bir açıdan bakıldığında her iki kavram da vatandaşlık eğitimi için temeli oluşturmaktadır Kepenekçi, Callingham, . Dolayısıyla bu kavramların bir karmaşa yaşanılmadan öğrenilmesi, geleceğin sorumluluk sahibi ve haklarını bilen bireyler olarak yetişmesine katkı sağlayabilir. ”una ek olarak hak ve özg(rl(k kavramlarının soyut nitelik taşıması sebebiyle, öğrencilerin bu kavramları kendi yaşamlarında uygulamada sorun yaşadıkları d(ş(n(lmektedir. ”u noktada okullarda uygulanan okul meclisleri , öğrenci başkanlığı seçimleri gibi çeşitli etkinliklerin etkili bir şekilde yapılmasının, öğrencilere hak kavramının yaşamda uygulayabilmelerine fırsat tanıyacağı d(ş(n(lmektedir. 5ğrencilerle yapılan m(lakatta alınan cevaplara bakıldığında öğrencilerin b(y(k çoğunluğunun k(lt(r ve milli k(lt(r kavramlarını birbirine karıştırdıkları gör(lmektedir. 5ğrenciler k(lt(r kavramını ifade ederken daha çok yöreye ait özellikler (zerinde durmuşlardır. “yrıca hak ve sorumluluk kavramında olduğu gibi k(lt(r ve milli k(lt(r kavramında da öğrenciler sözel olarak bir anlatım sergileyememelerine karşın, bu kavramları örnekleyerek açıklama yoluna gitmişlerdir. Literat(rde k(lt(r ve milli k(lt(r kavramlarının birbirinden farklı olmakla birlikte, aynı temel dayanağı savunduğu ifade edilmektedir. ”u konuda özellikle k(lt(r ve milli k(lt(r kavramlarını içeren kazanım etkinliklerinin daha çok gezi ye dayalı etkinliklerden oluşması önerilebilir. Ki araştırmadan elde edilen sonuç, gezi yönteminin bu derste çok fazla kullanılmadığını da işaret etmektedir. 5ğrencilerin “tat(rk ilke ve inkılapları ile ilgili gör(şlerine bakıldığında öğrencilerin ilke ve inkılapları bir özg(rl(k ifadesi olarak benimsedikleri gör(lm(şt(r. 5zellikle en önemli ilke olarak Cumhuriyetçiliğin belirtilmesi, Cumhuriyet’in özg(rl(k olarak algılanması ile bağlantılı olduğu d(ş(n(lmektedir. KAYNAKÇA “DEYEMI, M. ”., ”OIKHUTSO, K. & MOFF“T, P. . Teaching “nd Learning Of Citizenship Education “t Junior Secondary Level İn ”otswana. Pastoral Care Education, 21 (2), 35-41. ”“RTH, J.& DEMİRT“Ş, “. 96). İlköğretim Sosyal ”ilgiler 5ğretimi. “nkara Milli Eğitim Geliştirme Projesi Yayınları. ”“L“KE, S., ”“R“DY, T. ve S“NCHEZ, S. . Enculturation Of Democratic Principles In The Young “ Vision Of Equity Education In Public Schools. Educational Research Quarterly, 28 (1), 48-59. İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritalarında Vatandaşlık ”ilgileri İle İlgili Kavram Yanılgıları 381 C“LLINGH“M, M. . Democratic Youth Participation “ Strength-Based Approach To Youth Investigating Educational Engagement. Youth Studies “ustralia, , 48-56. ÇİFTÇİ, N. . “lmanya ve T(rkiye’deki T(rk Lise 5ğrencilerinin “hlaki Yargı Yeteneklerinin Karşılaştırılması, Marmara Üniversitesi, Sosyal ”ilimler Enstit(s(, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul. ELM-LARSEN, J. (2006). Governing The Spaces On The Margins Of Society. G. Marston & C. McDonald (Ed.), Analysing Social Policy: A Governmental Approach. (s. 67–85). Cheltenham: Edward Elgar. NICOLL, K. (2008). Flexibility And Lifelong Learning: Policy Discourse And Politics (2nd ed.). London: Routledge. S“ĞL“M, H.İ. . Sosyal ”ilgiler Dersinin Demokratik Tutum Geliştirmedeki Rol(. Milli Eğitim Dergisi, . KEPENEKÇİ, Y. K. . İlköğretimde İnsan Hakları Ve Sorumluluk Eğitimi. Kuramdan Uygulamaya Eğitim Yönetimi, , -299. OĞUZ-KILIÇ, “. . Fedakâr Eş, Fedakâr Yurttaş Yurttaşlık ”ilgisi Ve Yurttaş Eğitimi. İstanbul Kitap Yayınevi. TEZCAN, M. (2000). T(rk Yemek “ntropolojisi. “nkara T.C.K(lt(r ”akanlığı Yayınları. K“R“D“Ğ, E., ”“LOĞLU, N. & Y“LÇINK“Y“L“R, P. . İlköğretim Okulu Yöneticilerinin 5ğretmenler Tarafından “lgılanan Demokratik Tutumları İle 5ğretmenlerin Demokratik Değerleri Üzerine İlişkisel ”ir “raştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 4 (12), 65-82. WILSON, J. . Volunteering. “nnual Review of Sociology, , 215–240. Y“VUZER, H. . Çocuk Eğitimi El Kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi.