Yeni Nesil Adım Adım Zirveye T.C. İNKİLAP TARİHİ ve ATATÜRKÇÜLÜK 8.Sınıf

Konu Anlatım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 51 İşgal Yıllarında Anadolu Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar Aşağıdaki açıklamaların karşılıkları ilgili balonlarda asılıdır. Doğru cevabın olduğu kutucuğu işaretleyiniz. Etkinlik14 Aşağıdaki tabloda verilen cemiyetlerin özelliklerini dikkate alarak ilgili diyagrama ekleyiniz. Etkinlik15 1. Balon: Mondros Ateşkes Antlaşması’nın bu maddesinde yapılacak işgaller sonrası Türk halkının savunmasız kalması amaçlanmıştır. 2. Balon: Bu cemiyet Mondros Ateşkes Antlaşması sonrası haksız işgalleri basın yoluyla dünyaya duyurmayı amaçlamıştır. 3. Balon: Kuvayımilliye birliklerinin yerine düzenli orduya geçilmesinin sebepleri arasındadır. 4. Balon: TBMM’nin düzenli orduya geçilmesi kararı üzerine çıkan Kuvayımilliye ayaklanmasıdır. 5. Balon: TBMM’nin isyanlar karşısında aldığı bu karar yasama yetkisinin kullanıldığının kanıtıdır. 1 PONTUS RUM CEMİYETİ 5 İNGİLİZ MUHİPLER CEMİYETİ 2 KİLİKYALILAR CEMİYETİ 6 REDD-İ İLHAK CEMİYETİ 3 SULH VE SELAMET-İ OSMANİYE CEMİYETİ 7 MİLLİ KONGRE CEMİYETİ 4 TRAKYA PAŞAELİ MÜDAFAA HUKUK CEMİYETİ 8 WİLSON PRENSİPLERİ CEMİYETİ Milli Varlığa Yararlı Cemiyetler Milli Varlığa Zararlı Cemiyetler A 1 2 3 4 5 B C Hıyaneti Vataniye Kanunu çıkarıldı. Milli Kongre Cemiyeti İşgaller karşısında İstanbul Hükümeti’nin sessiz kalması halkın direnişe geçmesinde etkili olmuştur. Ankara Müftüsü Börekçizade Rıfat Efendi’ye Milli Mücadeleyi destekleyen fetva yayınlatıldı. Osmanlı ordusu terhis edilecek, silahları İtilaf Devletleri’ne teslim edilecek. Redd-i İlhak Cemiyeti Gönüllü ve vatansever insanlar tarafından oluşturulmuştur. Çopur Musa Ayaklanması Suçluların cezalandırılması için İstiklal Mahkemeleri kuruldu. İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden herhangi bir yeri işgal edebilecek. Demirci Mehmet Efe Ayaklanması İstanbul ve Çanakkale Boğazları açılacak, kontrolü İtilaf Devletleri’ne bırakılacak. Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti Düzenli düşman ordularını durduracak ve yurttan atabilecek güçten yoksundurlar. Çapanoğlu Ayaklanması

52 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.4. Kuvâ-yı Millîye’nin oluşum sürecini ve sonrasında meydana gelen gelişmeleri kavrar. 12 İşgal Yıllarında Anadolu Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 2. * Altı ilde(Van, Erzurum, Elazığ, Diyarbakır, Sivas,Bitlis) karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri bu illerin herhangi bir kısmını işgal hakkına sahip olacaklardır. * Tüm telsiz ve telgraf hatlarının kontrolü İtilaf Devletlerinin denetimine geçecektir. Mondros Mütarekesi’nin bu maddeleri dikkat alındığında; I. Osmanlı haberleşme ağının işgalci devletlerin eline geçeceği II. Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermenistan kurulması hedeflendiği III. Osmanlı toprak bütünlüğünün korunmasının esas alındığı çıkarımlarından hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III 3. Birinci Dünya Savaşı’nda silah bırakan Osmanlı Devleti aşağıda birkaç maddesi verilen Mondros Mütarekesi’ni imzalamak zorunda kalmıştır. * Toros Tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal olunacaktır. * Hükümet haberleşmesi dışında, telsiz, telgraf ve kabloların denetimi, İtilaf Devletlerine geçecektir. * Hudutların korunması ve iç asayişin temini dışında, Osmanlı ordusu derhal terhis edilecektir. * Çanakkale ve İstanbul Boğazlarının açılması, Karadeniz’e serbestçe geçişin temini, Çanakkale ve Karadeniz istihkamlarının İtilaf Devletleri tarafından işgali sağlanacaktır. Yalnızca maddelerde yer alan hükümler incelendiğinde mütarekenin Osmanlı Devleti’ni aşağıdaki alanlardan hangisinde zor durumda bıraktığı söylenemez? A) Kültür ve eğitim B) Askeri C) Siyasi D) Haberleşme ve ulaşım 1. İzmir’in İşgalini protesto etmek amacıyla yaklaşık yüz bin kişilik bir kalabalık Sultanahmet Meydanı’nda miting düzenlemiştir. Bu mitingde konuşmacı olan ünlü edebiyatçı Halide Edip halka şöyle seslenmiştir: “Kardeşlerim, yurttaşlarım.. Gecenin en karanlık olduğu ve hiç bitmeyecek sanıldığı zaman, gün doğuşunun en yakın olduğu zamandır.” Bu konuşmanın etkisiyle İstanbul sokaklarında ve meydanlarında günlerce süren protestolar başlamış oldu. Halide Edip’in yaptığı bu konuşmadan yola çıkarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Halk işgallere karşı sessiz olmaktan yana tavır takınmıştır. B) İstanbul resmen işgal edilmiştir. C) Askeri direniş cemiyetleri kurulmuştur. D) Vatanın kurtuluşu için halkın henüz umudunu yitirmemiştir.

Beceri Temelli 53 LGS Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 4. Mustafa Kemal, Mondros Ateşkes Antlaşması hakkında şöyle konuşmuştur: “Artık milletin bundan sonra kendi haklarını kendisinin araması ve müdafaa etmesi, bizlerin de mümkün olduğu kadar bu yolu göstermemiz ve bütün bir ordu ile yardım etmemiz lazımdır.” Mustafa Kemal’in ifadeleri doğrultusunda aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılamaz? A) Antlaşma hükümlerinin Türk halkının yaşamına sınırlama getireceği B) Mustafa Kemal’in Türk milletini direniş hareketine yönlendirdiği C) Milli direniş örgütlerinin kurulması için zemin oluştuğu D) Padişahın da ulusal bir müdafaa hareketine destek sağlayacağı 5. Ateşkes hükümleri gereği Osmanlı ordusu terhis edilmiş ve ülkede işgallere karşı koyacak düzenli askeri birlikler kalmamıştı. Bunun üzerine savunmasız kalan Türk milleti her türlü imkansızlığa rağmen kendisini savunmak için harekete geçmişti. Parçaya göre aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Türk halkı yapılan işgallere kayıtsız kalmıştır. B) Askeri yapı antlaşma gereği dağıtılmıştır. C) Türk toprakları savunmasız bırakılmak istenmiştir. D) Kuvayımilliye ruhu için uygun ortam oluşmuştur. 6. I. Osmanlı ordusu terhis edilecek, orduya ait silah ve cephaneler İtilaf Devletlerine teslim edilecektir. II. İtilaf Devletleri, güvenliklerini tehdit etmesi durumunda stratejik noktaları işgal edebilecek. III. Tüm haberleşme araçlarına el konulacaktır. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın verilen maddelerinden hangisi ya da hangileri Osmanlı Devleti’nin siyasi ve askeri olarak sonunu hazırlamaya yöneliktir? A) Yalnız I B) I ve III C) I ve II D) I, II ve III 7. Birinci Dünya Savaşı sonrası İtilaf Devletleri yenilen devletlere çok ağır maddeler içeren barış antlaşmaları imzalatmıştır. Ancak henüz Sevr Barış Antlaşması taslağı hazır olmamasından dolayı Osmanlı Devleti ile Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır. Sevr Barış Antlaşması’nın imzalanmamasının sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) İstanbul Hükümeti’nin Sevr Barış Antlaşması maddelerini kabul etmemesi B) Mondros Ateşkes Antlaşması’nın yeterli görülmesi C) Osmanlı toprak paylaşımında görüş ayrılıklarının yaşanması D) Barış antlaşmasının maddelerinin çok ağır olması

Konu Anlatım 54 Kazanım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.5. Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde Mustafa Kemal’in yaptığı çalışmaları analiz eder. Genelgeler ve Kongreler Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar MİLLİ BİLİNCİN UYANDIRILMASI Samsun’a Çıkış (9. Ordu Müfettişliği) 19 Mayıs 1919 Havza Genelgesi (28 Mayıs 1919) Mondros’tan sona askeri görevi sona eren Mustafa Kemal 13 Kasım 1918’de İstanbul’a geldi. İtilaf devletlerinin donanmasını görünce yaverine dönerek “Geldikleri Gibi Giderler” dedi. (Bu cümle Mustafa Kemal’in ileri görüşlülüğünü ve kararlılığını göstermektedir.) İstanbul Hükümeti Rumlarla Türkler arasındaki olayları incelemek için Mustafa Kemal'i 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun'a gönderdi. Mustafa Kemal'in amacı, Anadolu'ya geçip milli mücadeleyi başlatmaktı. Mustafa Kemal Havza’da İzmir’in işgalini Anadolu’ya duyurmak ve milli bilincin uyanmasını sağlamak amacıyla tüm askeri ve sivil yetkililere genelge gönderdi. Bu genelgede; Halk işgallere karşı protestoya davet edildi. Mitingler düzenlenmesi ancak taşkınlık yapılmaması istendi. Havza Genelgesi’nin Önemi: Bu genelge, Milli Mücadele döneminde yayınlanan işgale karşı çıkan ilk ulusal-milli belgedir. Genelgenin hemen ardından mitingler düzenlendi. Halkın mitinglere katılması, halkın bu genelge vasıtasıyla yapılan çağrıya olumlu cevap verdiğini göstermektedir. Ulusal birlik ve beraberlik yolunda önemli adımlar atıldı. Bu genelgenin ardından M. Kemal geri çağrılmış ancak o buna uymamıştır. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919) Amasya Genelgesi’nin Önemi Mustafa Kemal, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Rauf Orbay imzalamış, Kazım Karabekir ile Cemal Paşa’nın da onayı alınmıştır. Bundaki amaç Milli Mücadeleyi bireysellikten çıkarıp halkın isteği haline getirmektir. Birlikteliği ortaya koymaktır. Kurtuluş Savaşı'nın amacı, yöntemi ve gerekçesi belirtmiştir. Kurtuluş Savaşı için atılan ilk önemli adımdır. İlk defa millet egemenliğinden bahsedilmiştir. İlk defa İstanbul Hükümeti'nin görevini yapamadığından ve milli bir kurulun varlığından bahsedilmiştir. Erzurum Kongresi (23 Temmuz 1919 – 7 Ağustos 1919) Erzurum Kongresi'nin Önemi Kongreyi Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk ve Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti düzenlemiştir. Amaç, Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 24. Maddesine göre Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesini önlemekti. Toplanış amacı bakımından bölgesel, alınan kararalar bakımından milli(ulusal) bir kongredir. İlk kez milli sınırlardan bahsedildi ve milli egemenliğin koşulsuz bir şekilde gerçekleşmesine karar verildi. Doğu illerini temsilen, 9 kişiden oluşan temsil heyeti seçildi. Başkanı Mustafa Kemal oldu. İlk kez manda ve azınlıklar konusu ele alınmış ve manda-himaye ilk kez reddedilmiştir. Doğu Anadolu’daki yararlı direniş hareketleri birleştirilmiş bu da bütün yurttaki direnişin birleşmesi yolunda ilk adım olmuştur. Kongreden önce görevinden alınan Mustafa Kemal kongreden milli mücadelenin lideri olarak çıkmıştır.

Konu Anlatım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 55 Genelgeler ve Kongreler Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar Sivas Kongresi (4 Eylül 1919 – 11 Eylül 1919) Sivas Kongresi'nin Önemi Elazığ Valisi Ali Galip, İstanbul Hükümeti tarafından kongreyi basmakla görevlendirildi. İtilaf Devletleri toplanma halinde Sivas’ı işgal edeceklerini duyurdular. Bütün bu engellemelere rağmen kongre 38 delegenin katılımıyla toplandı. Erzurum Kongresi kararları ufak değişiklikler ile kabul edildi. Manda ve himaye kesin olarak reddedildi. Milli cemiyetler, “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adıyla birleştirildi. Temsil Heyeti sayısı 9’dan 15’e çıkarıldı. Amasya Görüşmeleri (22 Ekim 1919) İmzalanan Protokole Göre; Neden Ankara? Ali Rıza Paşa, İstanbul Hükümeti adına temsilci olarak Bahriye Nazırı Salih Paşa’yı Mustafa Kemal ile görüşmek üzere Amasya’ya gönderdi. Mustafa Kemal, Salih Paşa, R.Orbay ve Bekir Sami Bey Amasya Protokolü’nü imzaladılar. Batı Cephesi'ne yakın olması. İstanbul'a yakın olması. Ankara'nın işgal edilmemiş olması. Demir yolu ve kara yolunun kesişim noktasında olması. Şehrin güvenli konumda olması. Ankaralıların Milli Mücadeleye destek vermesi. İşgallere karşı konulacak. Temsil Heyeti’ne danışılmadan barış görüşmeleri yapılmayacak. İstanbul Hükümeti, Temsil Heyeti’ni, Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti’ni ve Sivas Kongresi kararlarını resmen tanıyacaktı. Mebusan Meclisi İstanbul dışında bir yerde toplanacaktır. (M. Kemal İtilaf Devletleri nedeniyle İstanbul’da açılacak meclisin rahat çalışamayacağına inanıyordu.) Seçimler serbest şekilde yapılacaktır. Azınlıklara siyasî, sosyal ve ekonomik dengeleri bozucu ayrıcalıklar tanınmamalıdır. Toplanış amacı ve aldığı kararlar bakımından ulusaldır. Manda ve himaye kesin olarak reddedilmiştir. Milli cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adıyla birleştirilerek milli mücadelenin tek merkezden yönetilmesi amaçlanmıştır. İrade-i Milliye adıyla Sivas Kongresi kararlarını halka duyurmak için gazete çıkarıldı. Ali Fuat Paşa, Batı Cephesi Komutanlığına atandı, bu durum temsil heyetinin hükümet gibi yürütme yetkisini kullandığını gösterir. Sivas Kongresi'nin Sonuçları Damat Ferit Paşa Hükümeti, kongrenin toplanmasını engelleyemediği için istifa etti. İstanbul ile her türlü bağlantılar kesildi. Temsil Heyeti, Anadolu’- nun Milli Mücadele yönetiminde tek yetkili organ oldu. Sivas Kongresi milletin arzusu ile toplanmış milli bir kongredir. İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin Mustafa Kemal ve arkadaşlarını engelleme çabaları sonuçsuz kaldı. Temsil Heyeti’nin ileride yapacağı Amasya Görüşmeleri için zemin hazırlamıştır. Amasya Görüşmesinin Önemi Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti’nin Ankara’ya Gelişi Amasya Görüşmeleri ile İstanbul Hükümeti, Temsil Heyetini, Erzurum ve Sivas kongrelerinde alınan kararları resmen tanımıştır. Amasya Protokolu, Bahriye Nazırı Salih Paşa tarafından İstanbul Hükümeti’ne sunulmuş ancak kabul edilmemiştir. Sadece Mebusan Meclisi’nin açılması konusunda görüş birliğine varılmıştır. O da, İstanbul’da açılması koşuluyla kabul edilmiştir.

Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Konu Anlatım 56 Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Genelgeler ve Kongreler Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık evresinde yaşanan aşağıdaki gelişmeleri ilişkili olduğu kutucukla eşleştiriniz. Etkinlik16 Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık evresinde yaşanan aşağıdaki gelişmeleri ilişkili olduğu kutucukla eşleştiriniz. Etkinlik17 Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesi, yöntemi ve amacı ortaya konulmuştur. Bu gelişme sonrası Milli Mücadele resmi olarak ilk kez İstanbul Hükümeti tarafından tanınmıştır. Bu kongre yalnızca doğu vilayetlerinden gelen mebusların katılımıyla toplanmıştır. Ulusal kararların alındığı bu kongre sonrası tüm cemiyetler tek çatı altında toplanmıştır. A- Amasya Genelgesi B- Erzurum Kongresi C- Sivas Kongresi D- Amasya Görüşmeleri E- Havza Genelgesi F- Misak-ı Milli G- Mebusan Meclisi Mustafa Kemal’in milli bilincin uyanmasına yönelik yayımladığı ilk belgedir. II. I. III. IV. V. 1. Vatanın bütünlüğü, milletin istiklâli tehlikededir. 2. İstanbul Hükümeti, üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir. Bu hal, milletimizi âdeta yok olmuş göstermektedir. 3. Milletin istiklâlini, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. 4. Milletin içinde bulunduğu bu duruma göre harekete geçmek ve haklarını yüksek sesle cihana işittirmek için her türlü tesir ve denetimden uzak milli bir heyetin varlığı zaruridir. 5. Anadolu’nun her bakımdan emniyetli yeri olan Sivas’ta bir kongre toplanacaktır. 6. Bu kongre için her ilden milletin güvenini kazanmış üç temsilcinin mümkün olduğu kadar çabuk yetişmek üzere yola çıkarılması gerekmektedir. 7. Sivas Kongresi için temsilciler, Müdafaa-i Hukuk, Redd-i İlhak cemiyetleri ve belediyeler tarafından seçilecektir. AMASYA GENELGESİ’NİN BAŞLICA MADDELERİ GEREKÇE MİLLÎ MÜCADELEYİ YÖNTEM KİŞİSELLİKTEN ÇIKARMA DÜŞÜNCESİ TEMSİL HEYETİ OLUŞTURMA FİKRİ MİLLÎ EGEMENLİK

Konu Anlatım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 57 Genelgeler ve Kongreler Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar Verilen kararların hangisiyle ilgili olduğunu karşılarına işaretleyerek gösteriniz. Etkinlik18 Genelgeler ve Kongreler Havza Genelgesi Amasya Genelgesi Erzurum Kongresi Sivas Kongresi 1. Azınlıklara sosyal ve siyasi dengemizi bozacak haklar verilemez. 2. Manda himaye fikri ilk defa reddedilmiştir. 3. Doğu illerini temsilen 9 kişilik temsil heyeti oluşturulmuştur. 4. Halkın işgalden haberi olmuş milli bilinç uyandırılmıştır. 5. Kurtuluş Savaşı’nın amaç, gerekçe ve yöntemi belirtilmiştir. 6. İlk defa milli sınırlardan bahsedilmiştir. 7. Temsil Heyeti tüm yurdu temsil eder hale gelmiş, 15 kişilik temsil heyeti oluşturulmuştur. 8. Anadolu’nun en güvenilir yeri olan Sivas’ta milli bir kongre düzenlenmelidir. 9. Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür parçalanamaz. 10. Kuva-yi Milliye’yi etkin milli iradeyi hakim kılmak esastır. 11. Erzurum Kongresi kararları ufak değişikliklerle kabul edilecektir. 12. Manda himaye fikri son kez ve kesin olarak reddedilmiştir. 13. Toplanış amacı bakımından bölgesel, aldığı kararlar ulusaldır. 14. Mustafa Kemal bu kongre öncesinde askerlikten istifa etmiştir. 15. Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir. 16. Tüm cemiyetler birleştirilmiş, milli mücadele tek merkezden yönetilmeye başlanmıştır. 17. İrade-i Milliye adında gazete kurulmuştur. 18. Toplanış amacı ve aldığı kararlar ulusaldır. 19. M. Kemal’in tüm askeri ve sivil yetkililere gönderdiği telgraf çalışmasıdır. 20. Bu çalışmadan sonra M. Kemal geri çağrılmış ve bu yüzden askerlikten istifa etmiştir.

58 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.5. Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde Mustafa Kemal’in yaptığı çalışmaları analiz eder. 13 Cemiyetler ve Kuvâ-yi Millîye Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 1. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasından sonra kurulan bazı zararlı cemiyetler şunlardır: I. Sulh ve Selameti Osmaniye Cemiyeti II. Kürt Teali Cemiyeti III. Hınçak ve Taşnak Cemiyeti IV. Etnik-i Eterya Cemiyeti Amaçları dikkate alındığında verilen cemiyetlerden hangisi veya hangileri Osmanlı Devleti’nden toprak koparma amacı taşımaktadır? A) Yalnız II B) I ve III C) III ve IV D) II, III ve IV 2. Yunanlıların İzmir’i işgalini haksız bulan ve bölgede Türklerin nüfus bakımından daha fazla olduğunu kanıtlayan uluslararası ilk belge aşağıdakilerden hangisidir? A) General Harbord Raporu B) Amiral Bristol Raporu C) Amasya Genelgesi D) Havza Genelgesi 3. Anadolu’nun pek çok farklı bölgesinde saldırıya geçen zararlı cemiyetlere karşı Türkler de Milli Cemiyetler kurarak karşılık vermeye başlamıştır. Buna göre; I. Kilikyalılar Cemiyeti II. Doğu Anadolu Müdafaai Hukuk Cemiyeti III. Trakya-Paşaeli Cemiyeti gibi cemiyetlerden hangisi ya da hangileri özellikle Ermeni silahlı örgütlerine karşı mücadele etmişlerdir? A) I ve III B) Yalnız III C) II ve III D) I ve II 4. Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında yurdun birçok noktasında Kuvayımilliye birlikleri kurulmuştur. Buna göre Kuvayımilliye’nin oluşmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisinden bahsedilemez? A) İstanbul Hükümeti’nin işgallere kayıtsız kalması B) Anadolu’da bölgesel işgallerin başlaması C) Bağımsızlık duygusu D) Anadolu’da manda ve himayenin benimsenmesi

59 Düşündüren YENİ NESİLE GEÇİŞ Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 13 5. I. Redd-i İlhak Cemiyeti II. Milli Kongre Cemiyeti III. Kürt Teali Cemiyeti IV. Etnik-i Eterya Cemiyeti Öncüllerde belirtilen cemiyetlerden hangisi ya da hangileri ülke adına zararlı faaliyetler yürütmüştür? A) Yalnız I B) II ve III C) III ve IV D) I, II ve III 6. İşgallere karşı Osmanlı yöneticileri tam bir çaresizlik içinde bulunuyorlardı. Bu kişiler, “Wilson İlkeleri”ne güvenmekten ve galip devletlerin insafına sığınmaktan başka yapacak bir şey kalmadığına inanarak onlarla iyi geçinmek gerektiğini düşünüyorlardı. Bu durum aşağıdakilerden hangisinin öncelikle meydana gelmesine zemin hazırlamıştır? A) Kuvayımilliye ruhunun doğması B) Heyet-i Temsiliye’nin oluşturulması C) Misakı Milli’nin ilanı D) Sevr Barış Antlaşması’nın imzalanması 7. Ulusal Cemiyetler: * Kongre ve mitingler düzenlemişlerdir. * Politik amaçtan çok milli bağımsızlık üzerine amaçlar ortaya koymuşlardır. * Vatan ve millet sevdası çerçevesinde hareket etmişlerdir. * Faaliyet gösterdikleri bölgeyi kurtarma amacını taşımışlardır. Bu maddelerden yola çıkarak ulusal cemiyetler hakkında; I. Milliyetçi II. Teslimiyetçi III. Yerel özelliklerinden hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I, II ve III 8. Redd-i İlhak Cemiyeti Kilikyalılar Cemiyeti Milli Kongre Cemiyeti Şekilde verilen cemiyetlerin ortak özelliği için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İstanbul Hükümeti’nin desteği ile kurulmuştur. B) Düşman işgaline karşı mücadele etmişlerdir. C) Bölgesel faaliyet yürütmüşlerdir D) Fransızlara karşı savunma girişiminde bulunmuşlardır.

60 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.5. Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde Mustafa Kemal’in yaptığı çalışmaları analiz eder. 14 Cemiyetler ve Kuvâ-yi Millîye Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 2. İşgal dönemi Osmanlı toprakları büyük, küçük pek çok zararlı cemiyetin kurulmasıyla elden çıkma tehlikesi yaşamaya başlamıştır. Zararlı faaliyetler yürütüp Türkleri hakim olduğu toprakları ele geçirmeye çalışan cemiyetlerden bir tanesi ile ilgili bilgiler şöyledir: Yunanistan desteği ile İstanbul’da Rum Patrikhanesi’ne bağlı olarak kurulmuştur. Okul depolarında ve kiliselerde biriktirilen askeri teçhizatları Türk halkına karşı kullanmaya başlamışlardır. Amacı İstanbul ve Batı Anadolu’yu içine alan bölgede Bizans İmparatorluğu hayalini gerçekleştirmektir. Yukarıda verilen bilgiler aşağıdaki cemiyetlerinden hangisiyle ilgilidir? A) Pontus Rum Cemiyeti B) Hınçak ve Taşnak Cemiyeti C) Alyans- İsrail Cemiyeti D) Mavri Mira Cemiyeti 3. Birinci Dünya Savaşı öncesinde yapılan gizli anlaşmalar doğrultusunda İzmir’in İtalyanlar tarafından işgaline karar verilmiştir. Ancak savaş sonrası İngiltere, İzmir’in Yunanlılarca işgaline göz yummuştur. İşgalin genişlemesi için Yunanlılara silah ve para yardımı yapılmıştır. Buna göre İngiltere’nin Birinci Dünya Savaşı sonrası İzmir ve çevresinin işgali ile ilgili tutumunun değişmesinin temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) İtalyanların gizli anlaşmaları tüm dünyaya duyurması B) İzmir’de Yunan nüfusunun Türklerden fazla olması C) Batı Anadolu’da büyük bir devletin varlığından endişe etmesi D) İtalya’nın Osmanlı Devleti’ni desteklemesi 1. Hürriyet ve İtilaf Fırkası Kürt Teali Cemiyeti İslam Teali Cemiyeti Wilson Prensipleri Cemiyeti ? Diyagramda “?” işareti bırakılan yere yazılabilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Milli Varlığa Zararlı Cemiyetler B) İngilizlerin Desteği İle Oluşturulan Cemiyetler C) Milli Varlığa Yararlı Cemiyetler D) Mustafa Kemal’in Önderlik Ettiği Cemiyetler

Beceri Temelli 61 LGS Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 14 4. “Rum çetelerinin en iyi teşkilatlanmış olanları ve en tehlikeleri hiç şüphesiz, İstanbul’daki Pontus Cemiyeti tarafından idare edilenlerdi. Bu cemiyetin ve Pontus ile ilgili her kişinin amacı, Rize’den İstanbul Boğazı’na kadar uzanan Kuzey Anadolu toprakları üzerinde bir Pontus Devleti kurmaktı.” Selahattin Tansel, Mondros’tan Mudanya’ya kadar, C1, s. 95 Yukarıda bahsedilen amaçları gerçekleştirmek isteyen Rum çetelerine karşı direniş hareketi başlatan milli cemiyetimiz aşağıdakilerden hangisidir? A) Kilikyalılar Cemiyeti B) İngiliz Muhipleri Cemiyeti C) Trabzon Müdafa-i Hukuk Cemiyeti D) Redd-i İlhak Cemiyeti 5. Mustafa Kemal, Haliç’te demirlenmiş zırhlı düşman gemilerini gördükten sonra yanındaki yaverine “Geldikleri gibi giderler.” demiştir. Yukarıda verilenden yola çıkarak Mustafa Kemal'in aşağıdaki kişilik özelliklerinden hangisine sahip olduğu söylenebilir? A) İnkılapçıdır. B) İleri görüşlüdür. C) Liderdir. D) Teslimiyetçidir. 6. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasının ardından gerçekleşen işgaller karşısında herhangi bir direniş veya başkaldırı emaresi göstermeyen Padişah ve hükümet yetkilileri duruma sessizce seyretmekle yetinmiştir. Bununla beraber boşluktan faydalanmak isteyen Ermeni ve Rum çeteleri işgalci kuvvetlerle ortak hareket etmeye başlatmıştır. Yukarıda açıklaması yapılan duruma karşı Türk milleti nasıl bir tepki ortaya koymuştur? A) Halifenin isteği doğrultusunda hareket etmiştir. B) Ulusal direniş teşkilatları kurmuştur. C) İşgalcilerle iyi geçinmeye çalışmıştır. D) İngiliz himayesini savunmuştur. 7. Mondros Mütarekesi’nin imzalanması sonrası İtilaf Devletleri Anadolu’nun birçok noktasını işgal etmeye başlamış ve bölge halkını yıldırma politikası benimsemiştir. Ancak Anadolu halkının bu duruma tepkisi teslimiyetçi değil karşı tavır alma şeklinde olmuştur. Aşağıdaki durumlardan hangisi, Anadolu’da işgallere karşı ulusal bilincin varlığının oluştuğunu kanıtlamaktadır? A) Kuvayımilliye birliklerinin oluşturulması B) Kuvayı İnzibatiye adı ile silahlı yapının meydana getirilmesi C) İstiklal Mahkemelerinin kurulması D) Manda ve himayenin benimsenmesi

Konu Anlatım 62 Kazanım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Misakımilli’nin kabulünü ve Büyük Millet Meclisinin açılışını vatanın bütünlüğü esası ile “ulusal egemenlik” ve “tam bağımsızlık” ilkeleri ile ilişkilendirir. Büyük Millet Meclisine karşı ayaklanmalar ile ayaklanmaların bastırılması için alınan tedbirleri analiz eder. İTA.8.2.6. İTA.8.2.7. İstiklal Yolculuğu Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar Mebusan Meclisi’nin açılması için Anadolu’da seçimler yapılmıştır. M. Kemal de seçimlere katıldı ve Erzurum’dan milletvekili seçildi. Yalnız, İstanbul Hükümeti’nin kendisi ile ilgili olarak aldığı kararlar ve İstanbul’da İtilaf Devletleri’nin varlığından dolayı (Tutuklanma Gerekçesi) İstanbul’a gitmedi. Mebusan Meclisi Osmanlı'nın İtilaf Devletleri ile yapacağı barış şartlarının Türk halkının kabul edileceği şekilde ortaya koymak için toplanmıştır. Erzurum ve Sivas Kongresi kararlarının Meclis-i Mebusan tarafından onaylanması, milletvekillerinin milli mücadeleyi benimsediklerini gösterir. İtilaf Devletleri, kendi kontrollerinde İstanbul’da açılan Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından Misak-ı Milli Kararlarının kabulüne kızdılar ve 16 Mart 1920’de İstanbul’u işgal ederek meclisi dağıttılar. milletvekillerini tutuklayıp Malta'ya sürgüne göndermişlerdir. İtilaf Devletleri meclisi dağıtarak milli iradeyi hiçe saymışlardır. İstanbul’un işgali M. Kemal’i haklı çıkarmıştır. Çünkü o İstanbul’un güvenli olmadığını söylemiş, meclisin İstanbul dışında toplamasını istemiştir. (İleri görüşlülüğünü gösterir.) İstanbul’un işgali, TBMM‘nin açılma sürecini hızlandırmıştır. Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin Açılması ve Misak-ı Milli’nin Kabulü Osmanlı Mebusan Meclisi’nde Misak-ı Milli Kararları’nı çıkaran Ali Rıza Paşa Hükümeti, İtilâf Devletlerinin baskısıyla istifa etti. Bununla yetinmeyen İtilaf Devletleri 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul'u resmen işgal etti. 18 Mart 1920 ‘de Meclis zorla kapatıldı ve yeniden Damat Ferit Hükümeti kuruldu. İstanbul’un İşgali Mebusan Meclisinin kapatılması TBMM’nin açılması için zemin hazırladı. İstanbul’un işgali ve meclisin kapatılması Milli Direnişi ve Mücadeleyi daha da kararlı bir hale getirdi. M. Kemal’i kurtuluşun tek çaresi, lideri alarak ortaya çıkardığını gösterdi. Sonuç Mustafa Kemal İstanbul’un resmen işgalinden sonra bir genelge yayınlayarak Ankara’da olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin toplanacağını belirtti. Mecliste halkı temsil etmek için her ilden en az 5 delegenin seçilerek 15 gün içerisinde Ankara’ya gelmelerini istedi. Meclis ilk oturumunu 23 Nisan 1920 tarihinde yaptı. Olağanüstü yetkilere sahip olan TBMM kurucu meclis özelliği göstermektedir. TBMM’nin Açılması (23 Nisan 1920) İşgallere karşı oluşan direnişi tek bir çatı altında toplayan TBMM, milli egemenliği gerçekleştirmiştir. TBMM “Güçler Birliği İlkesini” benimsemiştir. Bu sebeple olağanüstü meclis denilir. Kurtuluş Savaşı’nı yönettiği için bu meclis, “Savaş Meclisi” yeni anayasa çıkardığı için de “Kurucu Meclis” olarak ta adlandırılır. TBMM’nin açılmasıyla “Temsil Heyeti” nin görevi bitmiştir. Hıyanet-i Vataniye Kanunu (Vatana İhanet Kanunu) çıkarıldı. Hıyanet-i Vataniye kanununa uymayanları cezalandırmak için İstiklal Mahkemeleri kuruldu. (Bu durum TBMM'nin yargı yetkisini kullandığını gösterir.) İtilaf Devletlerinin ve İstanbul Hükümeti'nin halkı yanlış yönlendirmemesi için Anadolu Ajansı kuruldu. Ankara müftüsü Rıfat Börekçiden karşı fetva alındı. İstanbul Hükümeti ile bütün ilişkiler kesildi. İlk TBMM’nin Özellikleri TBMM’ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar Ayaklanmalara Karşı TBMM’nin Aldığı Önlemler İstanbul ile haberleşme kesildi. İşgalin Anadolu’ya yayılmasını engellemek için Geyve-Ulukışla demir yolu tahrip edildi. İstanbul’da tutuklanan Türk subaylara karşılık Anadolu’daki bazı İtilaf Devleti subayları tutuklandı. Mustafa Kemal’in İstanbul’un İşgali Karşısında Aldığı Önlemler Misakı- Milli’nin Önemi İstanbul Hükûmeti Tarafından Çıkarılan Ayaklanmalar İstanbul Hükûmeti ve İtilaf Devletleri İş Birliğiyle Çıkarılan Ayaklanmalar Kuvayımillîye Liderlerinin Çıkardığı Ayaklanmalar Azınlıklar Tarafından Çıkarılan Ayaklanmalar • Ahmet Anzavur Ayaklanması • Kuva-yı İnzibatiye (Hilafet Ordusu Ayaklanması) • Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı Ayaklanmaları • Çopur Musa Ayaklanması • Delibaş Mehmet Ayaklanması • Çapanoğlu Ayaklanması • Milli Aşiret Ayaklanması • Çerkez Ethem Ayaklanması • Demirci Mehmet Efe Ayaklanması • Pontus (Rum) Ayaklanması • Ermeni Ayaklanması

Konu Anlatım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 63 İstiklal Yolculuğu Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar Aşağıda Mondros’dan BMM'nin açılışına kadarki süreçte yurdumuzda yaşanan gelişmeler karışık olarak verilmiştir. Kronolojik olarak bu gelişmeleri sıralayınız. Etkinlik19 Aşağıdaki haritada TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmalar gösterilmiştir. Bu isyanlar ile ilgili verilen bilgileri doğru veya yanlış olma durumuna göre eşleştiriniz. Etkinlik20 Amasya Genelgesi Mondros Ateşkes Antlaşması Sivas Kongresi Mondros Ateşkes Antlaşması Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı Amasya Görüşmeleri BMM’in Açılışı Havza Genelgesi Erzurum Kongresi Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin Açılması İzmir'in İşgali BMM’in Açılışı 1. Azınlıklar da isyan hareketlerine katılmıştır. D Y 2. İsyanlar isimlerini genel olarak isyancıdan ya da isyanın çıktığı yerden almıştır. 3. İsyanları bastırmak için Tekalif-i Milliye Emirleri yayınlanmıştır. 4. İsyanlar ülke geneline yayılmıştır. 5. İsyanlar Doğu Anadolu bölgesinde yoğunlaşmıştır. 6. Tüm isyanlar Kuvayımilliye birlikleri tarafından bastırılmıştır.

64 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.6. İTA.8.2.7. Misakımilli’nin kabulünü ve Büyük Millet Meclisinin açılışını vatanın bütünlüğü esası ile “ulusal egemenlik” ve “tam bağımsızlık” ilkeleri ile ilişkilendirir. Büyük Millet Meclisine karşı ayaklanmalar ile ayaklanmaların bastırılması için alınan tedbirleri analiz eder. 15 İstiklal Yolculuğu Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 1. Şişli’de kaldığı evinde silah arkadaşlarıyla geceli gündüzlü yaptığı toplantılarda genellikle ülkenin düştüğü durum ve işgal kuvvetlerinin İstanbul’daki tavırları konuşuluyordu. Toplantılarda fikirlerini açık yüreklilikle söyleyen Mustafa Kemal Milli Mücadele’nin yalnızca Anadolu’da sürdürülebileceğine karar vermiştir. Ona göre İstanbul’dan ayrılmanın vakti gelmişti. Başkent dışındaki yurt genelinde direniş cemiyetleri örgütlenmişti. Buna göre Mustafa Kemal’in böyle bir karar vermesinde aşağıdaki faktörlerden hangisinin etkisinden bahsedilemez? A) Anadolu’da bölgesel direniş faaliyetlerinin başlaması B) Padişah ve hükümetin İngilizlerin istekleri dışında hareket edememesi C) İstanbul’da örgütlü bir mücadelenin olmayışı D) İstanbul’un İtilaf kuvvetlerince resmen işgal edilmiş olması 2. * Büyük ve gösterişli mitingler yaparak işgallerin protesto edilmesi * Miting ve gösteriler yapılırken azınlıklara zarar verilmemesi * İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletleri’ne posta ve telgraf çekilmesi Verilen maddeler Kurtuluş Savaşı hazırlık döneminde yaşanan aşağıdaki gelişmelerden hangisiyle ilgilidir? A) Amasya Genelgesi B) Havza Genelgesi C) Sivas Kongresi D) Misakı Milli 3. Havzaya varalım bir, kulağımızı koyalım bir, Bağımsız yaşamak diyelim bir, dinle ne ses verir, Havza pazarına inmiş allı morlu köylüler Çıkarlar ormanlardan gizli gizli çağıralım bir Gelirler toplanırlar ateşimize onlar için yaktık Özgür yüreklerinin soluğunu üflesinler bir. Yukarıda verilen şiirde özellikle aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır? A) Ulusal bilincin uyandırılması B) Milli egemenliğe geçilmesi C) İşgallere tepkisiz kalınması D) Manda ve himayenin desteklenmesi 4. Kurtuluş Savaşı’nın genel bir stratejisini çizen Amasya Genelgesi’nde önemli ve hayati kararlar alınmıştır. Söz konusu belgede yer alan aşağıdaki kararlardan hangisi İstanbul Hükümeti’ne alternatif bir idare düşüncesini ortaya atmıştır? A) Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır. B) Her türlü etki ve denetimden uzak milli bir kurul oluşturulmalıdır. C) Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir. D) İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumluluğu yerine getirememektedir.

65 Düşündüren YENİ NESİLE GEÇİŞ Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 15 5. Milli Mücadele açısından bir dönüm noktası olarak sayılan Amasya Görüşmeleri için; I. Temsil Heyeti ilk kez İstanbul Hükümeti tarafından resmen tanınmıştır. II. Milli Mücadele’nin tek ve merkezi bir yerden yürütülmesi kararlaştırılmıştır. III. Halkın iradesini yansıtan Mebusan Meclisi’nin açılmasına karar verilmiştir. maddelerinden hangisi ya da hangileri söylenebilir? A) Yalnız II B) Yalnız I C) I ve II D) I ve III 6. Mustafa Kemal Paşa başkanlığında toplanan Sivas Kongresi sonrası alınan karar gereği tüm milli cemiyetler, “Anadolu ve Rumeli Müfaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirilmiştir. Sivas Kongresi’nde alınan bu karar göz önünde bulundurulduğunda aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Artık yalnızca İstanbul Hükümetine karşı mücadele edilecektir. B) Manda ve himaye kabul edilecektir. C) İşgalci kuvvetlere karşı tek merkezden mücadele edilecektir. D) Sivas Kongresi’nde askeri kararlar alınmıştır. 7. İstanbul Hükümeti Sivas Kongresi’nin toplanmasını engellemek için Elazığ Valisi Ali Galip’i baskın yapması için görevlendirmiş ancak amacına ulaşamamıştır. İngilizlerin de desteklediği tüm girişimlere rağmen Mustafa Kemal bir çokönlem olarak kongrenin toplanmasını başarabilmiştir. Buna göre Sivas Kongresi’nin toplanma süreci hakkında aşağıdaki yorumlardan hangisine ulaşılamaz? A) İstanbul Hükümeti, Milli Mücadele yanlısı tutum sergilemektedir. B) Mustafa Kemal, problemlerin üstesinden gelebilecek kişiliğe sahiptir C) İngilizler ile İstanbul Hükümeti Anadolu’daki kongre girişimlerini durdurmaya çalışmıştır. D) Sivas Kongresi tüm engellemelere rağmen toplanabilmiştir. 8. Erzurum ve Sivas Kongreleri aldıkları kararlar bakımından Milli Mücadele sürecinde önemli gelişmelere sebep olurken Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri bahsedilen diğer kongreler kadar geniş çaplı bir etki yaratamamıştır. Böyle bir durumun ortaya çıkması Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri’nin hangi özelliği ile ilişkilendirilebilir? A) Yunan işgaline tepki göstermeleri B) Silahlı mücadeleye girişmeleri C) Mustafa Kemal’i kongrelerine davet etmemeleri D) Aldıkları kararların bölgesel düzeyde olması

66 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.6. İTA.8.2.7. Misakımilli’nin kabulünü ve Büyük Millet Meclisinin açılışını vatanın bütünlüğü esası ile “ulusal egemenlik” ve “tam bağımsızlık” ilkeleri ile ilişkilendirir. Büyük Millet Meclisine karşı ayaklanmalar ile ayaklanmaların bastırılması için alınan tedbirleri analiz eder. 16 İstiklal Yolculuğu Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 2. Mustafa Kemal Nutuk adlı eserinde şu cümleleri ifade etmiştir: “Açıkladığım hususlara ve yaptığım gözlemlere göre üç türlü karar ortaya atılmıştır: Birincisi İngiliz himayesini istemek, İkincisi, Amerikan mandasını istemek, Üçüncü karar, bölgesel kurtuluş çarelerine başvurmaktır. Efendiler, ben bu kararların hiçbirinde isabet görmedim. Bu durum karşısında tek bir karar vardı O da milli hakimiyete dayanan, kayıtsız şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak.” Mustafa Kemal’in Nutuk’ta aktardıklarına bakıldığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Manda ve himaye halkın tamamı tarafından benimsenmiştir. B) Mustafa Kemal demokrasiye dayanan bir idare biçimini öngörmektedir. C) Bölgesel kurtuluş çarelerinin yeterli olmayacağı düşünülmüştür. D) Tam bağımsızlık ilkesi vurgulanmıştır. 3. İstanbul Hükümeti’nin temsilcisi Salih Paşa ile Temsil Heyeti başkanı Mustafa Kemal arasında yapılan Amasya Görüşmeleri’nde; * Milletvekili seçimlerinin yapılması * Mebusan Meclisi’nin derhal toplanması * Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı korunması kararları alınmıştır. Alınan bu kararlar doğrultusunda aşağıdaki ifadelerden hangisine ulaşılamaz? A) Temsil Heyeti İstanbul Hükümeti tarafından resmen tanınmıştır. B) Gerektiğinde manda ve himayenin de savunulabileceği ifade edilmiştir. C) Her iki taraf da vatan savunmasını önemsemektedir. D) Her iki heyet de ulusal iradeye önem vermektedir. 1. Mustafa Kemal, Havza’da temaslarda bulunduğu esnada halka şöyle seslenmiştir: “ Düşman, bizi öldürmek isteğinde değildir. Düşmanın niyeti bizi mezarımıza diri diri gömmektir. Şimdi çukurun tam kenarında bulunuyoruz. Ama son bir çaba ile toparlanırsak, kurtulmamız mümkündür.” Bu sözlere bakıldığında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Milli Mücadele başarısızlığa uğramıştır. B) İtilaf kuvvetleri bütün Anadolu topraklarını ele geçirmiştir. C) Mustafa Kemal kurtuluşa olan inancını yitirmemiştir. D) Halk işgallere karşı tepkisiz kalmıştır.

Beceri Temelli 67 LGS Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 16 4. “Herhangi bir devletin teknik sınai ve ekonomik yardımını memnuniyetle karşılarız. Yeter ki milletimize sermaye getireceklerin içeride ve dışarıda devlet ve milletimizin özgürlüğü ile vatanımızın bütünlüğünü bozmaya yönelmiş gizli emelleri olmasın” Mustafa Kemal Atatürk Mustafa Kemal’in sözlerinden yola çıkıldığında aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Yabancı devletlerin iç işlerimize karışabileceği B) Sermaye sahiplerinin ekonomimize hakim olabileceği C) Milli egemenliğe sahip çıkılacağı D) Tam bağımsızlık şartıyla ekonomik destek ve yatırımların yapılabileceği 5. Mustafa Kemal ve arkadaşları Amasya Genelgesi ile Sivas’ta milli bir kongrenin toplanacağını duyurmuş ve illerden seçilecek delegelerin kongreye katılmalarını istemişlerdi. İstanbul Hükümeti ise bu çağrıyı yapanların ülkeyi Birinci Dünya Savaşı’na sürükleyen İttihatçılar olduğunu söyleyerek kongreyi halkın gözünde değersiz hale getirmeye çalışmıştır. Bu parçadan yola çıkarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Mustafa Kemal ve arkadaşları bağımsız bir devlet kurma hayali taşımaktadır. B) İstanbul Hükümeti Milli Mücadele’ye karşı sert bir tepki koymuştur. C) Kongreye katılımda demokratik usullerin uygulanacağı vurgulanmıştır. D) Ulusal direnişe yönelik Anadolu’da bir hareketlilik başlamıştır. 6. Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık aşamasında Mustafa Kemal, milli birlik ve beraberliğin sağlanması yönünde birçok çalışmalar yapmıştır. Mustafa Kemal’in bu amaçla yapmış olduğu faaliyetler arasında aşağıdakilerden hangisinden bahsedilemez? A) Erzurum Kongresi’ni idare etmesi B) Ulusal cemiyetleri tek bir çatı altında buluşturması C) Muş ve Bitlis’i Rus işgalinden kurtarması D) Amasya Genelgesi’ni yayımlaması 7. Sivas Kongresi sonrasında Damat Ferit Paşa Hükümeti istifa etti ve yeni hükümeti Ali Rıza Paşa kurdu. Anadolu ile temas kurup, onların düşünce ve isteklerini öğrenmek arzusunda olan Ali Rıza Paşa, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları ile görüşmek üzere, Bahriye Nazırı Salih Paşa’yı Amasya’ya gönderdi. Belirtilen bu bilgiler doğrultusunda aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) İstanbul’da yönetim değişikliği yaşanmıştır. B) Ali Rıza Paşa Hükümeti önceki yönetime göre daha ılımlı hareket etmektedir. C) Mustafa Kemal ve arkadaşları İstanbul idaresine tamamen hakim olmuştur. D) Amasya’da Milli Mücadele yanlıları ile İstanbul idaresi arasında siyasi bir görüşme tertiplenmiştir.

Konu Anlatım 68 Kazanım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin Sevr Antlaşması’na karşı tepkilerini değerlendirir. İTA.8.2.8. Bir Milletin Yemini Miksak-ı Milli Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar Osmanlı Devleti’ni kendi aralarında paylaşma konusunda anlaşamayan Batılı sömürge devletleri Osmanlı ile yapılacak anlaşmayı yapmakta da gecikmişti. Ağır koşullara sahip bu anlaşmayı İstanbul Hükümeti, onaylamakta yavaş ve isteksiz davrandığı için İtilâf Devletleri, anlaşmanın imzalanmasını hızlandırmak amacıyla işgalleri genişlettiler. Yunanlılar, Bursa, Balıkesir ve Edirne’yi işgal ederken İngilizler, Mudanya ve Bandırma’ya asker çıkardı. Bu gelişmeler üzerine Sevr kasabasına gönderilen Osmanlı temsilcileri işgallerin artmasını engellemek için antlaşmayı kabul etti. Saltanat Şurası’nda anlaşma kabul edildi. Osmanlı Hükümeti’nin düşüncesi tamamen yok olmaktansa İstanbul ve Anadolu'da küçük bir devlet olarak varlığını sürdürmekti. Sevr Barış Anlaşması yalnızca Saltanat Şurası tarafından kabul edilmiştir. Mebusan Meclisi dağıtıldığı için bu mecliste anlaşma onaylanmamıştır. Bu açıdan bakıldığında anlaşmanı hukuken geçerli olmayacağı anlaşılmaktadır. Kanun-i Esasi'ye göre bir anlaşmanın yürürlüğe girebilmesi için hem Saltanat Şurası’nın hem de Mebusan Meclisi’nin onayından geçmesi gereklidir. Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920) Sevr Anlaşması’nın Önemi Sevr Antlaşmasına Göre Osmanlı Devleti MİLLİ EGEMENLİK MİLLİ BAĞIMSIZLIK Osmanlı Devleti’nin imzaladığı en son antlaşmadır. Mustafa Kemal’in haklılığı ortaya çıkmıştır. Misak-ı Milli kararlarına uygun değildir. I.Dünya Savaşı sonrasında imzalanan en son antlaşmadır. I.Dünya Savaşı sonunda imzalandığı halde uygulanamayan tek antlaşmadır. • Yönetme ve karar verme gücü ve yetkisinin milletin elinde olmasıdır. • Halk egemenliği demektir. • Kişi egemenliğine karşıdır. • Halk yöneticilerini kendi seçer. Not: Devletin yönetim sistemi ile ilgilidir. • Bir milletin kendi topraklarında hiçbir gücün etkisinde kalmadan, hiçbir güce bağımlı olmadan özgürce yaşayabilmesidir. • Devletin iç işlerinde ve dış işlerinde başka bir devletin baskısı ve etkisinde kalmadan, milli menfaatleri doğrultusunda ve istediği gibi davranabilmesidir. Not: Devletin durumu ile ilgilidir.

Konu Anlatım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 69 Bir Milletin Yemini Miksak-ı Milli Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar Sevr Barış Antlaşması ile ilgili verilen aşağıdaki hükümleri “Siyasi” “Ekonomik” veya “Askeri” olarak kategorize ediniz. Etkinlik21 Mustafa Kemal’in tabloda verilen sözlerini gruplandırınız. Etkinlik22 I. Kapitülasyonlar devam edecek ve Osmanlı maliyesi İtilaf Devletleri tarafından kontrol edilecektir. II. Osmanlı ordu kapasitesi sınırlı tutulacak ve ağır silahlarına, uçaklarına el konulacaktır. III. Doğu Anadolu’da iki yeni devlet kurulacaktır. IV. Rodos ve On İki Ada İtalyanlara, Ege Adaları ise Yunanistan’a verilecektir. V. Osmanlı Devleti savaş sonrası masrafları gidermek için İtilaf Devletleri’ne tazminat ödeyecektir. MİLLİ BAĞIMSIZLIK MİLLİ EGEMENLİK ATATÜRK’ÜN SÖZLERİ 1 Vatanın bağrına düşman dayasın hançerini; bulunur kurtaracak baht-ı kara mâderini! 2 Gerek askerlik, gerekse siyaset hayatımın bütün devir ve safhalarını dolduran mücadelelerimde daima hareket düsturum millî iradeye dayanarak milletin, vatanın muhtaç olduğu gayelere yürümek olmuştur. 3 Yabancılardan insaf ve iyilik dilenmek gibi bir ilke yoktur. Türk ulusu, Türk ilinin gelecek çocukları bunu bir an olsun akıllarından çıkarmamalıdır. 4 Bütün cihan bilmelidir ki artık bu devletin ve bu milletin başında hiçbir kuvvet yoktur, hiçbir makam yoktur. Yalnız bir kuvvet vardır. O da millettir. 5 Millî emeller, millî irade yalnız bir şahsın düşünmesinden değil bütün millet fertlerinin arzularının, emellerinin bileşkesinden ibarettir. 6 Büyük Millet Meclisi Türk milletinin asırlar süren aramalarının özeti ve onun bizzat kendisini idare etmek şuurunun canlı bir timsalidir. 7 Türkiye halkı asırlardan beri hür ve müstakil yaşamış ve bağımsızlığı hayatının vazgeçilmezi kabul etmiş bir kavmin kahraman evlatlarıdır. 8 Türk milleti istiklalsiz yaşamamıştır, yaşayamaz ve yaşamayacaktır. 9 Kuvvet birdir ve o milletindir. 10 Gereğince vatan için tek bir fert gibi, birleşik azim ve kararla çalışmasını bilen bir ulus, elbette büyük istikbâle hak kazanmış ve adaylığını koymuş bir ulustur.

70 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.8. Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin Sevr Antlaşması’na karşı tepkilerini değerlendirir. 17 Bir Milletin Yemini Miksak-ı Milli Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 1. Amasya Görüşmeleri esnasında Mustafa Kemal Salih Paşa’ya meclisin Ankara’da toplanması gerektiğini ifade etmiştir. Güvenlik endişesiyle İstanbul’da etkin bir faaliyet yürütülemeyeceğini aktarmış ancak teklifi kabul edilmemiştir. Misakı Milli kararlarının alınmasının ardından İtilaf devletleri meclisi basmış ve İstanbul’u resmen işgal etmiştir. Bahsedilen durumdan yola çıkarak Mustafa Kemal hakkında aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Kararlı ve pes etmeyen bir kişidir. B) Öngörü sahibi olup ileri görüşlü bir liderdir. C) Ankara’nın başkent yapılmasını amaçlamıştır. D) Mebusan Meclisi’ne başkanlık etmek istemektedir. 2. İstanbul’da hem İstanbul Hükümeti tarafından hem de işgalci devletler tarafından Mustafa Kemal Paşa’ya yönelik halen tutuklama teşebbüsü vardı. Bu tehlikeden dolayı Mustafa Kemal, İstanbul’da açılacak olan Mebusan Meclisi’ne katılamayacaktı. Bunun için İstanbul’a gidecek milletvekilleriyle bir toplantı yaparak onlardan birtakım isteklerde bulunmuştur. Aşağıdakilerden hangisi Mustafa Kemal'in milletvekillerinden talep ettiği istekler arasında değildir? A) Kendisini meclis başkanı seçilmesi B) Mecliste Müdafaai Hukuk adıyla bir grup kurulması C) Meclise saltanatın kaldırılması yönünde teklif sunulması D) Misakı Milli kararlarını alınması 3. Osmanlı Mebusan Meclisi’nde alınan pek çok karar çeşitli alanlarda tam bağımsızlığı vurgulamaktadır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Misakı Milli’de kapitülasyonlara yönelik alınmış bir karardır? A) Ekonomik gelişmemizi sağlamak için siyasi, adli ve mali alanlardaki hiçbir sınırlama kabul edilemez. B) Azınlık hakları, komşu ülkelerde Türk ve Müslümanlara verilen haklar doğrultusunda belirlenecektir. C) Osmanlı Devleti’nin başkenti İstanbul, her türlü tehlikeden korunmalıdır. D) Türk ve Müslüman halkın çoğunluğunun bulunduğu yerler, birbirinden ayrılamaz bir bütündür. 4. BATUM KARS ARDAHAN Tabloda verilen şehirler için söylenebilecek en doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir? A) Mondros Mütarekesi sonrası Fransızlara bırakılan topraklar B) Misakı Milli sonrası halk oylamasına gidilme kararı alınan şehirler C) Kafkas Cephesi’nde kazanılan bölgeler D) Gümrü Antlaşması ile elde edilen topraklar

71 Düşündüren YENİ NESİLE GEÇİŞ Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 17 5. Misakı Millî, yıkılmakta olan Osmanlı Devleti üzerinde, Türk Ulusu tarafından verilen yeniden var olma mücadelesinin de bayrağı olmuştur. Mondros Ateşkesi ile başlayan işgaller sonucunda Osmanlı Devleti resmen olmasa da fiilen ortadan kaldırılmıştır. Misakı Milli bu işgallere karşı Türk halkının tam bağımsız şekilde yaşayabileceğini kanıtlamıştır. Metinden hareketle; I. Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür, kesinlikle bölünemez. II. Türkleri mali, idari ve siyasi yönden etkileyecek olan kapitülasyonlar kabul edilemez. III. İstanbul şehrinin ve Marmara’nın güvenliği sağlanmalıdır. kararlarından hangisi ya da hangileri ülkenin bağımsızlığına yönelik ele alınabilir? A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III D) Yalnız I 6. 28 Ocak 1920'de Misak-ı Milli Kararları kabul edilmiştir. Bu durum İtilaf Devletleri tarafından büyük tepkiyle karşılanmıştır. Ardından devletin başkenti İstanbul resmen işgal edilmiştir. Resim ve verilen bilgiler dikkate alındığında İtilaf Devletleri’nin bu girişimi öncelikle aşağıdaki ilkelerden hangisine karşı çıkıştır? A) Milli bağımsızlık B) Milli ekonomi C) Milli kültür D) Milli egemenlik 7. Misakı Milli kararlarından bazıları şöyledir: * Siyasi, adli ve mali gelişmemize engel olacak sınırlamalar kaldırılacaktır. * Kars, Ardahan ve Batum için gerekirse tekrar serbestçe halkoyuna başvurulması kabul edilecektir. Yalnızca bu kararlar doğrultusunda; Ulusal egemenlik Yayılmacı fikir yapısı Ulusal bağımsızlık I II III fikirlerinden hangisi ya da hangileri amaçlanmıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I, II ve III 8. Misakı Milli'de Kabul Edilen Bazı Maddeler Şöyledir: Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalandığı tarihte işgal edilmemiş olan yerler, bölünmez Türk yurdununu parçasıdır. Batı Trakya'nın durumu bölge halkının serbestçe vereceği oylarla belirlenecektir. Azınlık hakları, komşu ülkelerde Türk ve Müslümanlara verilen haklar doğrultusunda belirlenecektir. Diyagramda verilen Misakı Milli maddeleri ile aşağıdaki amaçlardan hangisi arasında doğrudan ilişki kurulamaz? A) Vatanın bütünlüğü B) Uluslararası eşitlik C) Demokratik tutum D) Milli ekonomi anlayışı

72 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.7. Büyük Millet Meclisine karşı ayaklanmalar ile ayaklanmaların bastırılması için alınan tedbirleri analiz eder. 18 Büyük Millet Meclisine Karşı Çıkarılan Ayaklanmalar Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 1. Şeyhülislam Dürrizade Abdullah Efendi Milli Mücadele yanlılarını kafir ilan etmiş ve yakalanmamız için fetvalar yayımlamıştı. Bunun üzerine biz de Ankara müftüsü Börekçizade Rıfat Efendi aracılığıyla karşı fetva yayınladık. Böylece halkın ümitsizliğe kapılmasını engellemeye çalıştık. Mustafa Kemal Paşa’nın ifadelerinden yola çıkarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Mustafa Kemal, aynı zamanda fetva da hazırlamaktadır. B) Dönemin şeyhülislamı Milli Mücadele yanlısıdır. C) TBMM, Diyanet İşleri Başkanlığı’nı devreye sokmuştur. D) Mustafa Kemal halkın umudunu yükseltmek için kararlı şekilde mücadele etmektedir. 2. Büyük Millet Meclisi’ne yönelik pek çok ayaklanma çıkmış ve meclise karşı yapılan ayaklanmaları bastırmak amacıyla Hıyaneti Vataniye Kanunu çıkarılmış ve bu çerçevede İstiklal Mahkemeleri kurulmuştur. Yasaların hükümlerine göre birçok suçlu mahkemede yargılanmıştır. Bu bilgide Hıyaneti Vataniye Kanunu’nun hangi yönünden bahsedilmemiştir? A) Özelliği B) Gerekçesi C) Yasanın çıkış tarihi D) Uygulanışı 3. Kuruluşundan itibaren Büyük Millet Meclisi’ni en çok uğraştıran mesele, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde çıkan isyanlar olmuştur. 1919 yılında başlayan ayaklanmalar, 1921 yılı sonlarında tamamen bastırılabildi. İsyanlarda, İstanbul Hükümeti’nin ve İtilaf Devletleri’nin kışkırtma çabaları etkili olmuştu. Büyük Millet Meclisi ayaklanmalara kaşı birçok tedbir almıştır. Bu tedbirler ise şöyledir: * Ankara müftüsü Rıfat Börekçi aracılığıyla fetva yayınlandı. * Kuvayımilliye birlikleri kaldırılmış yerine düzenli birlikler kurulmuştur. * Anadolu Ajansı kurularak halk bilinçlendirilmiştir. buna göre alınan bu tedbirlerin aşağıda verilen alanlardan hangisi ile ilişki olduğu söylenemez? A) Hukuk B) Basın C) Dini D) Askeri 4. Aşağıda verilenlerden hangisi Büyük Millet Meclisi’ne karşı çıkarılan isyanların sebepleri arasında yer almaz? A) Hilafet ve saltanatı korumak B) Milli Mücadele’nin maddi-manevi gücünü yıpratmak C) Ulusal egemenliğin hayata geçmesini kolaylaştırmak D) Anadolu’da bağımsız devletler kurmak

73 Düşündüren YENİ NESİLE GEÇİŞ Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 18 5. Büyük Millet Meclisi çıkan isyanları bastırmak için öncelikle Hıyaneti Vataniye Kanunu çıkarttı. Ardından bazı milletvekillerinin görevlendirildiği İstiklal Mahkemeleri kuruldu. İsyancılar ve asker kaçakları çıkarıldıkları İstiklal Mahkemelerinde yargılandı. Buna göre BMM’nin; I. Yasama II. Yürütme III. Yargı yetkilerinden hangisini ya da hangilerini kullandığı söyleyebiliriz? A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 6. Büyük Millet Meclisi iç ve dış destekli birçok isyan girişimiyle uğraşmak zorunda kalmıştır. Meclis bazı önlemleri sistematik bir şekilde uygulamak için bir yasa hazırlamıştır. Buna göre Büyük Millet Meclisi’ne karşı yapılan isyanlar sonucunda hazırlanan kanun aşağıdakilerden hangisidir? A) Hıyaneti Vataniye Kanunu B) Ağnam Vergisi Kanunu C) Teşkilatı Esasiye Kanunu D) Takriri Sükun Kanunu 7. Bazı Kuvayımilliyeciler daha önce işgalci kuvvetlere karşı mücadele edip önemli başarılar elde etmiştir. Sonrasında Büyük Millet Meclisi’ne karşı isyan çıkarmışlardır. Buna göre; I. Cemil Çeto İsyanı II. Demirci Mehmet Efe İsyanı III. Ahmet Anzavur İsyanı gibi isyanlardan hangisi ya da hangileri bu kapsamda ele alınabilir? A) Yalnız II B) Yalnız I C) I ve II D) I ve III 8. Kurtuluş Savaşı esnasında vatansever din adamları Ankara Müftüsü Rifat Börekçi öncülüğünde Milli Mücadele’yi destekleyici fetvalar vermiştir. Bu parçaya bakılarak aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir? A) Milli Mücadele’nin bir din hareketi olduğu B) Ülkedeki bütün din adamların Ulusal Mücadele yanlısı olduğu C) Halifelik kurumundan destek görüldüğü D) İşgallere karşı halkı bilinçlendirmek için din adamlarının sorumluluk aldığı

74 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.2.8. Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin Sevr Antlaşması’na karşı tepkilerini değerlendirir. 19 Geçersiz Bir Antlaşma Sevr Antlaşması Millî Uyanış Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar 1. “Sevr Antlaşması Türk milleti için öylesine uğursuz bir idam kararnamesidir ki onun bir dost ağzından çıkmamasını dileriz. Bu konuşmamız sırasında bile Sevr Antlaşmasını ağzıma almak istemem. Sevr Antlaşması’nı kafasından çıkarmayan milletlere güven temeline dayanan ilişkilere girişemeyiz. Bize göre böyle bir antlaşma yoktur.” Mustafa Kemal’in Sevr Barış Antlaşması ile ilgili ifadelerine bakıldığında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Sevr Antlaşması devletin bağımsızlığı ve bütünlüğüne zarar vermiştir. B) Mustafa Kemal tam bağımsız bir devlet modelini savunmaktadır. C) Türk milleti manda ve himaye anlayışından yanadır. D) Sevr’i kabul eden devletlerle ilişkiye geçilmeyeceği vurgulanmıştır. 2. Sevr Barış Antlaşması’nın aşağıda verilen maddelerinden hangisi, Türk devletinin mali dengesini alt üst etmek amacıyla hazırlanmıştır? A) Kapitülasyonlar bütün ülkelere uygulanacaktır. B) Doğu Anadolu’da Ermeni ve Kürt Devletler kurulacaktır. C) Boğazlar İtilaf Devletlerinden oluşan bir komisyon tarafından idare edilecektir. D) Mecburi askerlik kaldırılacak, ordu yaklaşık 50.000 kişiden oluşacaktır. 3. Osmanlı tarihinin en kara lekesi olan Sevr Barış Antlaşması ile daha Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı topraklarını paylaştırmaya yönelik olarak yapılan gizli planlar uygulamaya konmuş oluyordu. Bu antlaşma Türk devletinin pek çok alandaki bağımsızlığına karşı bir hareket olarak da algılanabilir. Buna göre Sevr Antlaşması'nın; I. Azınlıklara geniş haklar verilecek. II. Kapitülasyonlardan bütün devletler yararlanacak. III. Doğu Anadolu’da iki yeni devlet kurulacak. maddelerinden hangisi ya da hangileri iktisadi bağımsızlığımızı sonlandırmaya yöneliktir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I, II ve III 4. Sevr Barış Antlaşması’nın hukuken geçersiz olduğunu iddia eden bir kişi aşağıdakilerden hangisini bu fikrine kanıt olarak gösterebilir? A) Antlaşma çok ağır maddelerden oluşmaktadır. B) İtilaf Devletlerinin zorlamasıyla imzalanmıştır. C) Fransız ve Yunanlılar işgal bölgelerini bu antlaşmaya göre ilerletmişlerdir. D) Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından onaylanmamıştır.

75 Düşündüren YENİ NESİLE GEÇİŞ Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 19 5. Sevr Antlaşması’na göre Osmanlı Devleti Sevr Barış Antlaşması neticesinde Birinci Dünya Savaşı öncesi Osmanlı Devleti hakimiyetinde olan toprakların önemli bir kısmının İtilaf Devletleri kontrolüne bırakılacağı kabul edilmiştir. Yukarıda verilen harita ve aktarılan bilgiden yola çıkıldığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir? A) Osmanlı Devleti’nin tamamen tarihten silindiğine B) En büyük toprak payının İtalyanlara bırakıldığına C) Wilson Prensipleri’nin uygulandığına D) Osmanlı Devleti’nin boğazlardaki hakimiyetinin son bulduğuna 6. Sevr Barış Antlaşması’nın aşağıdaki maddelerinden hangisi Osmanlı Devleti’nin topraklarının paylaşılması ile ilgili değildir? A) Antalya, Konya ve Güneybatı Anadolu İtalya’ya verilecektir. B) Doğu Anadolu’da Ermeni ve Kürt Devletleri kurulacaktır. C) Adana, Maraş, Antep ve Urfa Fransa’ya verilecektir. D) Osmanlı ordusunda yalnızca elli bin kişilik kuvvet bulundurulacaktır. 7. İtilaf Devletleri’nin zorla Osmanlı diplomatlarına imzalattığı Sevr Barış Antlaşması maddeleri gereği Osmanlı Devleti için bir ölüm fermanı niteliğindeydi. Bu antlaşmanın taslağı Türklerin milli bağımsızlığını parçalamak üzere hazırlanmıştır. Metinden hareketle Sevr Barış Antlaşması’nda yer alan aşağıdaki maddelerden hangisi doğrudan Osmanlı toprak bütünlüğü aleyhine bir karar taşımaktadır? A) Osmanlı Devleti’nde orduya sınırlama getirilecektir. B) Azınlıklara yönelik geniş hak ve ayrıcalıklar tanınacaktır. C) Osmanlı Devleti İtilaf Devletlerine savaş tazminatı ödeyecektir. D) Adana, Maraş, Antep ve Urfa Fransa’ya; Antalya ve Anadolu'nun güneybatı sahilleri İtalya’ya verilecektir. 8. “Türk milleti için öylesine uğursuz bir idam kararnamesidir ki onun dost ağzından çıkmamasını dileriz. Bize göre böyle bir antlaşma yoktur.” Yukarıdaki ifadeler aşağıdaki antlaşmalardan hangisi için söylenmiş olabilir? A) Ankara Antlaşması B) Versay Barış Antlaşması C) Sevr Barış Antlaşması D) Mondros Ateşkes Antlaşması

76 Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 2. GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ 1. Rusya Balkanlardaki politikası gereği Balkan ulusları arasındaki milliyetçilik düşüncelerini kışkırtıyordu. Rusya kendi kontrolünde bir Slav devleti kurarak sıcak denizlere inmek için bir koridor açmak amacındaydı. Zira XVIII. ve XIX. asırda meydana gelen Osmanlı-Rus savaşlarının nedenleri arasında Rusya’nın bu Balkan politikası önemli bir yer tutmaktadır. Balkanlarda aktif bir politika izleyen Rusya, Balkanlardaki Slavları Osmanlı Devleti’ne karşı kullanmış, onların devlete isyan etmeleri için üstün gayretler sarf etmiştir. Rusya'nın Balkan coğrafyasında izlediği yukarıdaki strateji genel olarak aşağıdaki politikalardan hangisi ile ilişkilendirilebilir? A) Pangermenizm B) Panslavizm C) Panislamizm D) Pantürkizm 2. “Ben bir Türküm, dinim, cinsim uludur Sinem, özüm ateş ile doludur İnsan olan vatanının kuludur Türk evlâdı evde durmaz, giderim” Mustafa Kemal, Mehmet Emin’in Türklüğü yücelten bu dizelerinin kendisinde ne şekilde yer ettiğini şu şekilde ortaya koyar: “Şair Mehmet Emin Yurdakul’un ilk defa Manastır Askerî İdadisi’nde öğrenciyken okuduğum “Ben bir Tüküm, dinim, cinsim uludur” mısra ile başlayan manzumesinde, bana millî benliğimin gururunu tattıran ilk anlatımı bulmuştum. Fakat ben asıl bunu, orduya katıldığım ilk günlerde, bir Anadolu çocuğunun gözyaşlarında gördüm ve kuvveti duydum. Ondan sonra Türklük, benim en derin güven kaynağım, en engin övünç kaynağım oldu.” (Faik Reşit Unat, “Ne Mutlu Türküm Diyene”, Türk Dili Dergisi, Sayı 146, s. 77) Dizelerde geçen ifadeler ve Mustafa Kemal'in aktarımları O'nun kişiliğini hangi açıdan etkilediğini ve beslediğini vurgulamaktadır? A) Demokratik B) Adil ve hoşgörülü C) Milliyetçi D) Çağdaş ve modern 3. Doğuda Rusların ordu gücünü artırması Osmanlılar için felaketi getirirken milliyetçi Ermeni çeteleri için fırsat oluşturmuştur. 1915 yılında Ruslar tarafından desteklenen Ermeni çeteleri Türk köylerini basmış ve katliamlar yapmışlardır. Bu durum karşısında Osmanlı yöneticilerinin aldığı önlem aşağıdakilerden hangisidir? A) İskan Politikasının yayılması B) Tanzimat Fermanı'nın ilanı C) Islahat Fermanı'nın ilanı D) Tehcir Kanunu'nın çıkarılması

Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 77 2. GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ 4. Mustafa Kemal, Osmanlı Devleti'nin askeri açıdan zayıf olduğunu ve mali durumun da pek iç açıcı olmadığı düşünerek savaş konusunda tarafsızlık yanlısı bir rapor hazırlamıştır. Birinci Dünya Savaşı'na girmenin devlet için sonun başlangıcı olduğunu dile getirmiştir. Nitekim savaş sonrası devletin yıkılış süreci hızlanmış ve toprakları pek çok devlet tarafından işgal edilmiştir. Buna göre Mustafa Kemal'in hakkında; I. Gerçekçi II. Çekingen III. İleri görüşlü gibi kişilik özelliklerinden hangisi ya da hangileri sahip olduğu söylenebilir? A) Yalnız III B) I, II ve III C) I ve III D) Yalnız II 5. Henüz I. Dünya Savaşı yeni başlamışken Osmanlı yöneticileri İngiltere’nin başını çektiği İtilaf Devletleri tarafında savaşa katılmak istemiştir. Fakat İngiltere, Osmanlı toprakları üzerindeki planları nedeniyle bunu kabul etmemiştir. Osmanlı Hükümeti ise savaşta tarafsız kalmanın, ülkenin güvenliğini sağlamada daha riskli olabileceğini düşünmüştür. Bu nedenle Osmanlı Hükümeti Almanya ile gizli bir antlaşma imzalayarak Osmanlı Devleti’ni Almanya’nın yanında savaşa katmıştır. Parçaya göre Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na katılmak istemesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine varılabilir? A) Kapitülasyonların kaldırılmasını sağlamak B) Kaybettiği toprakları geri kazanmak C) Mevcut toprakları korumak D) Sömürge yarışında kendisinin olduğunu da göstermek 6. Mustafa'nın doğduğu şehir Selanik Balkanlar ile Akdeniz arasında bir bağlantı yolu gibiydi. Avrupa ile olan ticaret ilişkisi de şehrin çehresini değiştirmişti. Kara yolu ve demir yolu da şehre canlılık katmaktaydı. Bu bilgiler ışığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Selanik'te ekonomik bir hareketlilik söz konusuydu. B) Şehirde sosyal ve kültürel bir çeşitlilik hakimdi. C) Mustafa Kemal'in doğduğu şehir ulaşım bakımından avantajlı konumdaydı. D) Kentte geleneksel ve tutucu bir zihniyet egemendi.

78 Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 2. GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ 7. "Mustafa Kemal okul çağına gelince, Ali Rıza Efendi ile Zübeyde Hanım arasında anlaşmazlık baş gösterdi. Zübeyde Hanım eski geleneklere sadık kalınmasını istiyor, oturdukları Hoca Kasımpaşa semtine yakın olan mahalle mektebine girmesini ve ilahiler ile elifbaya başlamasını ileri sürüyordu. Babası Mustafayı ileri düşünceli bir kişiydi. Şemsi Efendi'nin, o zamana göre yeni metotlarla öğretim yaptığı okuluna vermek için diretiyordu." Ali Fuat Cebesoy'un hatıra kitabında verdiği bu bilgiler ışığında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Aile içerisinde eğitim konusunda fikirsel çatışma ortaya çıkmıştır. B) Ali Rıza Efendi modern eğitim anlayışından yana tavır takınmıştır. C) Zübeyde Hanım dini eğitim kapsamında geleneksel bir tutum sergilemiştir. D) Mustafa Kemal öğrenimini annesinin istediği Mahalle Mektebi'nde tamamlamıştır. 8. T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde anlattığı konu ile ilgili öğrencilere resim çizme ödevi veren Çağlar Öğretmen en çok Ahsen'in yaptığı çizimi beğenmiştir. Seyit Onbaşı'nın İtilaf Devletleri'nin savaş gemilerine yaptığı cesurca atışları resmeden Ahsen, Çanakkale Boğazı'nın geçilemeyeceğini vurgulamıştır. Buna göre Ahsen'in yaptığı resim dikkate alındığında Osmanlı Devleti'nin hangi savaştaki mücadelesinden bahsedilmiştir? A) Balkan Savaşları B) Osmanlı-Yunan Savaşı C) Kurtuluş Savaşı D) Birinci Dünya Savaşı

Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 79 2. GENEL DEĞERLENDİRME TESTİ 9. Buna göre; I. Ticari hayatın oldukça canlı olması ve Avrupa ile Anadolu arasında bir gümrük kapısı rolü üstlenmesi II. Birçok önemli şehrin kesişme noktasında bulunması III. Şehirde pek çok yabancı devlet temsilciliklerinin yer alması gibi çıkarımlardan hangisi ya da hangileri Selanik'in diplomatik/siyasi özelliği ile ilişkilidir? A) Yalnız I B) I ve III C) Yalnız III D) I, II ve III 10. Birinci tablo sömürgeci ülkeleri, nüfusları ile sömürge alanlarını ve nüfuslarını karşılaştırmaktadır. Kolonilerin Yüzölçümü İkinci tabloda sömürgeci ülkelerin kontrolündeki alanların yüzdesi belirtilmiştir. Bölge Sömürgeci Güçlerin Kontrol Ettiği Alan Yüzdesi Afrika Polinezya Asya 56.5% Avustralya 100.0% Amerika 27.2% 90.4% 98.9% Tablolar dikkatlice incelendiğinde aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir? A) En çok sömürge topraklarına sahip olan devlet İngiltere'dir. B) Almanya'nın askeri ve ekonomik gücü Fransa'ya göre daha fazladır. C) Afrika kıtası ile Polinezya'ya Hollanda hakim olmuştur. D) Osmanlı Devleti'nin Afrika'daki toprakları Fransa ve İngiltere arasında paylaşılmıştır. Ad Soyad : : Optik No 1917

Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Kazanımlar 1. DOĞU VE GÜNEY CEPHELERİ İTA.8.3.1. Millî Mücadele Dönemi’nde Doğu Cephesi ve Güney Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. 2. BATI CEPHESİ İTA.8.3.2. Millî Mücadele Dönemi’nde Batı Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. 3. MAARİF KONGRESİ İTA.8.3.3. Millî Mücadele’nin zor bir döneminde Maarif Kongresi yapan Atatürk’ün, millî ve çağdaş eğitime verdiği önemi kavrar. 4. MİLLÎ MÜCADELE, MİLLÎ SEFERBERLİK TEKALİF-İ MİLLÎYE İTA.8.3.4. Türk milletinin millî birlik, beraberlik ve dayanışmasının bir örneği olarak Tekâlif-i Millîye Emirleri doğrultusunda yapılan uygulamaları analiz eder. 5. DİRENİŞTEN DİRİLİŞE SAKARYA’DAN BÜYÜK TAARRUZ’A İTA.8.3.5. Sakarya Meydan Savaşı’nın kazanılmasında ve Büyük Taarruz ’un başarılı olmasında Mustafa Kemal’in rolüne ilişkin çıkarımlarda bulunur. 6. TÜRKİYE’NİN TAPU SENEDİ LOZAN ANTLAŞMASI İTA.8.3.6. Lozan Antlaşması’nın sağladığı kazanımları analiz eder. 7. SANAT VE EDEBİYAT ESERLERİNDE MİLLÎ MÜCADELE İTA.8.3.7. Millî Mücadele Dönemi’nin siyasi, sosyal ve kültürel olaylarının sanat ve edebiyat ürünlerine yansımalarına kanıtlar gösterir. MİLLÎ BİR DESTAN YA İSTİKLAL YA ÖLÜM! 3. ÜNİTE LGS T.C. İNKILAP TARİHİ SORULARININ ÜNİTELERE DAĞILIMI 2018 2019 2020 2021 2022 1. ÜNİTE 1 1 3 1 1 2. ÜNİTE 1 2 4 2 2 3. ÜNİTE 1 2 3 2 2 4. ÜNİTE 5 4 - 3 2 5. ÜNİTE - - - 1 2 6. ÜNİTE 1 1 - 1 1 7. ÜNİTE 1 - - - -

Konu Anlatım 81 Kazanım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Doğu ve Güney Cepheleri Millî Mücadele Dönemi’nde Doğu Cephesi ve Güney Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. İTA.8.3.1 Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! TBMM ile Ermeniler mücadele etti. TBMM adına 15.Kolordu Komutanı Kazım Karabekir savaştı. Bu cephede Osmanlı’dan kalan düzenli bir ordu savaştı. Savaşı Türk tarafı kazandı. Savaş Gümrü Barış Anlaşması ile sona erdi. ULUSAL KURTULUŞ SAVAŞI'NDA CEPHELERİMİZ GÜMRÜ ANTLAŞMASI (3 Aralık 1920) DOĞU CEPHESİ GÜNEY CEPHESİ Ermeniler Doğu Anadolu’daki haklarından vazgeçecek ve Sevr Antlaşmasından çekilecek. Ermenistan Türkiye’ye karşı diğer devletlerle yaptığı tüm anlaşmaları geçersiz sayacak. Kars, Iğdır, Sarıkamış Türkiye’ye verilecek. Aras nehri, Çıldır Gölü iki ülke arasında sınır kabul edilecek. Fransa, Güney Cephesi’ndeki direniş karşısında burada tutunamayacağını anlamış ve Sakarya Meydan Muharebesi’nden sonra TBMM Hükümeti ile Ankara Antlaşması’nı imzalayarak Hatay dışında işgal ettiği yerlerden çekilmiştir. Fransızların Ermenilerle birlik olarak güney illerimizi işgal etmeye başlaması üzerine, bölgede Kuvayı Milliye birlikleri ortaya çıkmış ve direniş başlamıştır. Mondros Ateşkes Antlaşmasından İngilizler Hatay, Antep, Maraş, Adana ve Urfa illerini işgal etmişler ancak daha sonra Fransa ile bir antlaşma imzalayarak buraları Fransızlara bırakmışlardır.

Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Konu Anlatım 82 Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Doğu ve Güney Cepheleri Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! Aşağıda verilen kavram haritasındaki ifadeleri en soldaki ifadeden başlayarak okuyunuz. İfadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar vererek doğru çıkışı bulunuz. Etkinlik23 D 1. Çıkış 2. Çıkış 3. Çıkış 4. Çıkış Y Y D Y Milli Mücadele esnasında üç cephede savaşılmıştır. Doğu Cephesinde Fransızlar ile savaşılmıştır. Doğu Cephesinde Kazım Karabekir’in önemli bir yeri vardır. Güney Cephesinde düzenli askeri birlikler mücadele etmiştir. Doğu Cephesi'nde sırasıyla Gümrü-KarsMoskova Antlaşmaları imzalanmıştır. Ali Saip Bey Antep’te görevli bir Milli Mücadele kahramanıdır. Antep: Gazi Maraş: Kahraman Urfa: Şanlı

Konu Anlatım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 83 Doğu ve Güney Cepheleri Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! Aşağıda eksik bırakılan yerlere gelmesi gereken ifadeleri yazınız. Etkinlik24 KURTULUŞ SAVAŞI'NIN YAŞANDIĞI CEPHELER ...............CEPHESİ ...............CEPHESİ ...............CEPHESİ Kuvayı Milliye güçleri Ermeni ve Fransızlara karşı mücadele etmiştir. Önce Kuvayı Milliye daha sonra TBMM’nin kurduğu düzenli ordu Yunanlılara karşı mücadele etmiştir. Kazım Karabekir, Osmanlı Devleti’nden kalan ordu ile Ermenilere karşı mücadele etmiştir. DOĞU CEPHESİ GÜNEY CEPHESİ BATI CEPHESİ 1 2 3

84 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Millî Mücadele Dönemi’nde Doğu Cephesi ve Güney Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. İTA.8.3.1 20 Doğu ve Güney Cepheleri Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! 1. Gümrü Antlaşması, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında, 3 Aralık 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi ile Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti arasında imzalanmıştır. Milli Mücadele tarihi açısından büyük önem arz eden antlaşma Türk halkına da moral kaynağı olmuştur. Buna göre; I. TBMM’nin ilk siyasi zaferidir. II. Doğu sınırımız kısmen belirlenmiştir. III. TBMM’yi resmen tanıyan ilk devlet Ermenistan olmuştur. IV. TBMM, tüm Anadolu’yu işgalden kurtarmıştır. maddelerinden hangisi ya da hangileri açıklaması yapılan Gümrü Antlaşması ile ilgili kazanımlar arasında sayılamaz? A) Yalnız I B) I, II ve III C) III ve IV D) Yalnız IV 2. Güney Cephesi’nde Fransız birlikleri Ermeni çetelerinin desteğiyle şehirleri ele geçirmeye çalışıp işgal alanını genişletme amacındaydı. Ancak bu haksız işgale karşı oluşan Kuvayımilliye direnişe geçmiş ve işgalcileri şehirlerinden çıkarmıştır. Aşağıdakilerden hangisi Güney Cephesi’nde yayılmacı işgale karşı ayaklanıp kurtulan şehirlerimizden biri değildir? A) Antep B) Urfa C) Erzurum D) Maraş 3. Mili Mücadele kahramanlarından Antepli Şahin Bey, Fransız birliklerinin şehri işgale başladığı haberini alınca halka hitaben şunları ifade etmiştir: “Müsterih olunuz, düşman arabaları cesedimi çiğnemeden Antep’e giremez.” Buna göre Şahin Bey hakkında; I. Kararlı II. Vatanperver III. Cesur gibi kişilik özelliklerinden hangisi ya da hangileri söylenebilir? A) Yalnız I B) I, II ve III C) I ve III D) Yalnız III 4. Kurtuluş Savaşı döneminde önemli bir yer olan Güney Cephesi Adana, Urfa, Maraş ve Antep’in destansı direnişine şahit olmuştur. Aşağıda verilenlerden hangisi bu şehirlerimizin ortak özellikleri arasında yer almaz? A) TBMM tarafından İstiklal Madalyası verilmiştir. B) Kuvayımilliye birlikleri ile direnişe geçmişlerdir. C) 1921 Ankara Antlaşması ile Fransızlar bu şehirlerden tamamen çekilmiştir. D) Fransızların desteklediği Ermenilere karşı da mücadele etmişlerdir.

85 Düşündüren YENİ NESİLE GEÇİŞ Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 20 5. Fransızların Urfa'yı işgal etmesinin ardından halk içinde eli silah tutan kim varsa direnişe çağırdık. Yaptığımız görüşmeler sonrası topyekün şehir savunmasına giriştik. Halkın ortak direnciyle yapılan mücadeleler sonucunda Fransızlar şehrimi terk etmek zorunda kaldılar. Güney Cephesi’nde Fransız düzenli birliklerine karşı yapılan Urfa Savunması’ndaki kahramanlardan Ali Saip Bey’in ifadelerinden yola çıkarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Halk Fransız mandasını savunmaktadır. B) Kuvay-ı Milliye birlikleri şehri Fransızlara karşı korumuştur. C) Halk düşmana karşı kenetlenmiştir. D) Fransızlar Kuvay-ı Milliye kuvvetleri karşısında gücünü kaybetmiştir. 6. Kurtuluş Savaşı sürecinde Doğu Cephesi komutanı olarak görev yapan Kazım Karabekir Paşa, Ermenileri yenilgiye uğratarak doğu illerini işgalden kurtardı. Doğu Anadolu’da ailesini yitiren binlerce çocuğa babalık yaptı. Onlara yönelik barınma ve eğitim ihtiyaçlarını gidermek için önemli kurumlar açtı. Onların her birini meslek sahibi yaparak sefaletten kurtardı. Bundan ötürü kendisine “Yetimlerin Babası’’ unvanı verildi. Metinde Kazım Karabekir Paşanın, I. Sosyal II. Askeri III. Hukuki alanlarından hangisindeki çalışmaları vurgulanmaktadır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I, II ve III 7. Gümrü Antlaşması’nın imzalanması ile TBMM politik ve askeri alanda önemli başarılar elde etmiştir. Antlaşmayla Ermeniler Türklerin hakim olduğu bölgeden çekilecek ve herhangi bir devlet kurma emelinden vazgeçeceklerdi. Buna göre Gümrü Antlaşması’nın aşağıdaki maddelerden hangisi uluslararası bir etki yaratmıştır? A) Türk halkının kurtuluş ümidi yükseldi. B) TBMM’nin Anadolu’daki saygınlığı artmıştır. C) Doğu Cephesi’ndeki birliklerimizin bir kısmı Batı Cephesi’ne aktarılmıştır. D) Ermenistan Sevr Barış Antlaşması’nın geçersizliğini kabul etmiştir. 8. Doğu Cephesinde yapılan savaş sonrası Ermenilerle Gümrü Antlaşması imzalanmıştır. Buna göre Gümrü Antlaşması’nın TBMM açısından önemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Bu antlaşma ile İtilaf Devletleri TBMM’yi resmen tanımıştır. B) TBMM’nin hukuki varlığı ilk kez bir Avrupalı devlet tarafından tanınmıştır. C) Mili Mücadelenin askeri safhası sona ermiştir. D) TBMM'nin siyasi alandaki başarısıdır.

86 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Millî Mücadele Dönemi’nde Doğu Cephesi ve Güney Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. İTA.8.3.1 21 Doğu ve Güney Cepheleri Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! 2. 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa’nın yazmış olduğu Türk Marşı dizeleri şöyledir: Cihan-Harbi yangınından, bağrı-yanık Vatan’a, Türk’ü boğmak maksadıyla, girdi düşman askeri, Kan ve yangın başlamıştır; ırz ve namus kalmıyor; Tehlikeye düştü vatan, yas içinde her yeri. Çelik gibi kollu, tunçtan ayaklı, Türk hiç yılar mı, Türk hiç yılar mı? Türk yılmaz, Türk yılmaz! Cihân yıkılsa, Türk yılmaz! Dizeler dikkate alındığında, I. Birinci Dünya Savaşı ve sonrası yurdu düşman kuvvetleri sarmıştır. II. Türk halkı bağımsızlık bilincine sahiptir. III. Türk halkı düşmana karşı kararlılıkla direniş gösterecektir. yorumlarından hangisine ya da hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III D) I, II ve III 3. Güney Cephesi’nde Kuvayımilliye güçlerine yenilen Fransa TBMM’nin Sakarya Zaferi sonrası Ankara Antlaşması’nı imzalamıştır.Bu antlaşma ile TBMM’nin varlığını tanıyan Fransa Anadolu’daki tüm emellerinden vazgeçmiştir. Bu bilgiye göre, I. TBMM bir itilaf devleti tarafından resmen tanınmıştır. II. Fransa Güney Cephesi’nde düzenli birliklerle savaşmıştır. III. Kurtuluş Savaşı’nın askeri safhası bitmiştir. IV. TBMM için bu antlaşma siyasi bir zaferdir. çıkarımlarından hangisine veya hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IV D) I ve IV 1. Babam Doğu Anadolu'da görev yaptığı esnada askeri çalışmalarla beraber bölgenin sosyal ve ekonomik kalkınmasını sağlamaya yönelik faaliyetlerde bulunurdu. 1. Dünya Savaşı'nda yetim ve öksüz kalan dört bin civarı Ermeni ve Türk çocuğunu kendi imkanlarıyla oluşturduğu eğitim yuvalarında yetiştirdi. Hatta adına "Gürbüzler Ordusu" denilen bir birlik oluşturmuştu. Timsal Hanım’ın verdiği bilgiler aşağıdaki komutanlardan hangisi ile ilgilidir? A) Kazım Karabekir B) İsmet İnönü C) Rauf Orbay D) Ali Fuat Cebesoy

Beceri Temelli 87 LGS Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 21 4. Milli Mücadele Anadolu’nun pek çok noktasında amansız bir şekilde sürmüştür. En çetin çarpışmaların olduğu şehirlerden biri de Antep’tir. Fransız birlikleri ile çetin bir mücadeleye girişen Şahin Bey, Antep şehrinin kurtuluşu için önemli bir direniş timsali olmuştur. Mücadele esnasında işgalci komutana yazdığı mektupta şunları ifade etmiştir: “Sen, Türk esir yaşamaz, diye duymadın mı? Namus ve hürriyet için ölüme atılmak bize ağustos ayı sıcağında soğuk su içmekten daha tatlı gelir.” Antep kahramanı Şahin Bey’in mektubundan yola çıkarak aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) Anadolu’da yabancı işgale karşı direniş gösterildiği B) Antep halkının vatan savunması için mücadele verdiği C) Anadolu’nun tamamen işgalden kurtulduğu D) Şahin Bey’in cesaretli ve dik duruşlu biri olduğu 5. Doğu Cephesi’nde Ermenilerle yapılan mücadelenin zaferle sonuçlanmasının ardından Gümrü Antlaşması imzalandı. Böylece milletin meclise olan güveni artmıştır. Yapılan antlaşmaya göre Ermenistan TBMM’nin varlığını resmen tanıyacak ve Sevr Barış Antlaşması’nı geçersiz kabul edecekti. Yukarı verilen bilgiler doğrultusunda aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılamaz? A) TBMM’nin siyasi gücü artmıştır. B) Ermenilerin yaşadığı topraklar TBMM’ye bırakılacaktır. C) Ermeniler Doğu Anadolu’daki emellerinden vazgeçmiştir. D) TBMM’nin Anadolu’daki otoritesi ve saygınlığı artmıştır. 6. Paris Barış Konferansı’nda Doğu Anadolu topraklarında bir Ermeni Devleti’nin kurulması kararlaştırıldı. Sonradan bölgeye gidip incelemelerde bulunan General Harbord bir rapor hazırlamıştır. Bu rapora göre Ermenilerin Doğu Anadolu’da Türklere karşı nüfus üstünlüğünün olmadığını ifade etmiştir. İngiltere ise raporu dikkate almayarak Ermenileri desteklemeye devam etmiştir. Metindeki aktarımlardan yola çıkarak aşağıdaki yargılardan hangisine varılamaz? A) İngiltere Ermeni Devleti’nin kurulmasını istemektedir. B) General Harbord Raporu uluslararası bir belgedir. C) İngiltere yazılan rapora karşı kayıtsız kalmıştır. D) Ermeniler nüfus bakımından Türklerden fazladır. 7. Kurtuluş Savaşı’nın Güney Cephesi’nde bölgesel direnişlerle halk düşman işgalini durdurmaya çalışmıştır. Şahin Bey, Ali Saip Bey, Sütçü İmam gibi kahramanlar halka öncülük etmiş; şehirlerinin kurtarılması için canlarını feda etmiştir. Kısıtlı imkanlarla kadın-erkek, yaşlı-genç demeden yöre halkı var gücüyle düşmana dur demiştir. Yalnızca metinde verilen bilgilere bakılarak aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılabilir? A) Güney Cephesi’nde düzenli birlikler mücadele etmiştir. B) Fransızlara karşı Maraş ve Urfa direnişinde milletin kendi öz savunma hareketi etkili olmuştur. C) Direniş sırasında TBMM halka silah ve gıda yardımı yapmıştır. D) Ankara Antlaşması ile Güney Cephesi kapanmıştır.

Konu Anlatım 88 Kazanım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Millî Mücadele Dönemi’nde Batı Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. İTA.8.3.2. Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! Batı Cephesi Londra Konferansı’nda Sevr Antlaşması’nı kabul ettiremeyen İngilizler, konferansı uzatarak Yunan ordusuna yeni bir taarruz hazırlığı için zaman kazandırdılar. Ardından da Anadolu’nun direncini kırmak için Yunan ordularını birkaç koldan harekete geçirdiler. Ancak İngiliz desteğiyle hareket eden Yunanlar, İnönü’de ikinci kez aynı sarsılmaz irade ve inançla karşılaştılar. İlerleyemeyen Yunan kuvvetleri geri çekilmek zorunda kaldılar. Moskova Antlaşması Sovyet Rusya ile imzalandı. İstiklal Marşı kabul edildi. Londra Konferasına TBMM davet edildi. Afganistan ile Dostluk Antlaşması yapıldı. Teşkilatı Esasiye Kanunu kabul edildi. NOT: Kütahya-Eskişehir Savaşları TBMM’nin kurduğu düzenli birliklerin ilk ve tek yenilgisidir. İnönü savaşlarını kaybeden Yunanlılar bütün güçleriyle saldırıya geçmeye ve Türk ordusuna ağır bir darbe vurarak İngilizlerin güvenini yeniden kazanmaya karar verdiler. Yunan orduları 8 Temmuz 1921’de, üç koldan saldırıya geçti. Türk ordusu, üç koldan saldırıya geçen Yunan kuvvetleri karşısında kayıplar vermeye başladı. Mustafa Kemal’in talimatıyla ordumuz, 25 Temmuz’da kontrollü bir şekilde Sakarya nehrinin doğusuna kadar çekildi. Kuvayı Milliyenin düşmanın düzenli birliklerine karşı başarı şansının az olması. Kuvayı Milliye önderlerinin başına buyruk hareket etmeleri. Kuvayı Milliyenin eğitim, disiplin ve harp sanatından yoksun olmaları. Kuvayı Milliyecilerin bir kısmının gereksinimlerini halktan zor kullanarak temin etmesi. Düzenli Ordunun Kurulmasının Nedenleri Ordumuz Sakarya nehrinin doğusuna çekilmek zorunda kaldı. Cephedeki bu başarısızlık TBMM’de sert tartışmalara neden oldu. Bazı vekiller Ankara’nın tehlikede olduğunu belirterek, Meclisin Kayseri’ye taşınmasın istedilerse de bu istek TBMM tarafından kabul edilmedi. Mustafa Kemal’e Başkomutanlık yetkisi verildi. Tekalif-i Milliye Emirleri çıkartıldı. İtalyanlar Anadolu’dan çekilmelerini durdurdular. Kütahya-Eskişehir Muharebeleri Sonrasında Yaşanan Gelişmeler Kütahya-Eskişehir Muharebeleri (10- 24 Temmuz 1921) I. İnönü Savaşı Sonrasında Yaşanan Gelişmeler Yunan ordusunun yenilmesi İtilaf Devletleri arasındaki görüş ayrılıklarının artırmıştır. İtalyanlar işgal ettikleri yerleri boşaltma kararı almışlardır. TBMM’ye ve düzenli orduya olan güven arttı. “Bütün dünya tarihinde, sizin İnönü Muharebelerinde üzerinize yüklendiğiniz görev kadar ağır bir görev yüklenmiş komutanlar pek azdır. Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs (kötü) talihini de yendiniz. İstila altındaki talihsiz topraklarımızla birlikte bütün vatan, bugün en ücra köşelerine kadar zaferinizi kutluyor. Düşmanın istila hırsı, azminizin ve vatanseverliğinizin yalçın kayalarına çarparak paramparça oldu.” II. İnönü Muharebesi (23 Mart- 1 Nisan 1921) Mustafa Kemal'in İsmet Paşaya Gönderdiği Telgraf

Konu Anlatım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 89 Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! Batı Cephesi Aşağıdaki tabloda aktarılan bilgilerin karşısına doğru ise (D) yanlış ise (Y) koyunuz. Etkinlik25 Birinci İnönü Savaşı sonrası görülen aşağıdaki gelişmeleri “Ulusal” veya “Uluslararası” olarak belirtiniz. Etkinlik26 Aşağıda kavramların açıklamaları harflerle birlikte verilmiştir. Kavramların karşılığı olan açıklamaları harfleri kullanarak kavramlarla eşleştiriniz. Etkinlik27 I. Sakarya Meydan Savaşı ile tüm Yunan kuvvetleri Anadolu’dan çıkarılmıştır. II. Dumlupınar Savaşı Doğu Cephesi’nde Ermenilere karşı yapılmıştır. III. Güney Cephesi’nde yalnızca Kuvayımilliye birlikleri mücadele etmiştir. IV. Batı Cephesi’nde Türk birlikleri Kütahya-Eskişehir Muharebeleri’nde bozguna uğramıştır. V. İnönü Savaşları Türk milletinin moral ve motivasyonunun azalmasına sebep olmuştur. I. Teşkilatı Esasiye’nin kabulü II. Türk heyetinin Londra Konferansı’na davet edilmesi III. İstiklal Marşı’nın kabulü IV. Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması’nın imzalanması V. Türk-Afgan Dostluk işbirliğinin yapılması A Birinci İnönü Muharebesinden sonra TBMM’nin 20 Ocak 1921’de kabul ettiği anayasayım. B 23 Nisan 1920’de Ankara’da açılan kurumum. C Birinci İnönü Zaferinden sonra SSCB ile TBMM Hükümeti arasında imzalanan antlaşmayım. D Milli Mücadele Döneminde düzenli ordunun ilk ve tek yenilgisi olan savaşım. E TBMM’yi tanıyan ilk İslam devletiyim. F Birinci İnönü Savaşı sonrası, İtilaf Devletlerinin hem Osmanlı Devletini hem TBMM’yi çağırdıkları konferansım. 1. LONDRA 2. MECLİS 3. TEŞKİLATI ESASİYE 4. AFGANİSTAN 5. MOSKOVA 6. KÜTAHYA-ESKİŞEHİR

90 Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Batı Cephesi İTA.8.3.2. Millî Mücadele Dönemi’nde Batı Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. 22 Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! 1. 1. İnönü Savaşı TBMM’nin kurmuş olduğu düzenli birliklerin kesin zaferiyle sonuçlanmıştır. Savaş sonrası milletin orduya olan güveni artmıştır. Savaş sonrası İtilaf Kuvvetleri TBMM Hükümetini müzakere için Londra Konferansı’na davet etmiştir. verilen parçayla ilgili yapılabilecek en genel çıkarım aşağıdakilerden hangisidir? A) TBMM siyasi bir zafer elde etmiştir. B) Kurtuluş Savaşı başarılı şekilde sona ermiştir. C) Yunan kuvvetleri Anadolu’yu terk etmeye başlamıştır. D) TBMM’nin ulusal ve uluslararası alanda gücü artmıştır. 2. I. TBMM’nin kurduğu düzenli orduyla büyük askeri zafer elde etmiştir. II. Afganistan ile Dostluk Antlaşması imzalanmıştır. III. Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalanmıştır. IV. 1921 Teşkilatı Esasiye Kanunu kabul edilmiştir. Yukarıda verilen öncüllerden hangisi Birinci İnönü Savaşı’nın uluslararası kazanımları arasında yer alır? A) Yalnız III B) II ve III C) I ve IV D) III ve IV 3. Birinci İnönü Savaşı’ndan sonra görülen; I. Teşkilatı Esasiye Kanunu’nun kabulü II. Türk devletinin resmi marşı olarak İstiklal Marşı'nın kabul edilmesii III. İsmet Bey’in generalliğe terfi etmesi IV. Düzenli birliklere olan güvenin artması gelişmelerinden hangisi ya da hangileri yeni bir devletin örgütlendiğini kanıtlayan özellikler arasında yer almaktadır? A) Yalnız III B) Yalnız I C) I ve IV D) I ve II 4. Birinci İnönü Savaşı sonrası halkın milli hislerini en iyi şekilde yansıtan İstiklal Marşı kabul edildi. Düzenli birliklerin kazandığı ilk zafer sonrası halkın orduya olan güveni artmış ve TBMM’nin halk üzerindeki saygınlığı artmıştır. Verilen parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İnönü Savaşı’nın uluslararası sonuçları olmuştur. B) Savaş sonrası ulusal çapta olumlu gelişmeler yaşanmıştır. C) Batı Cephesi kapanmıştır. D) Yunanlılarla barış antlaşması imzalanmıştır.

Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 91 Öğreten LGS Newton Yayınları Newton Yayınları 22 5. Londra Konferansı tekliflerinin kabul edilmemesi ve İngilizlerin Yunanlıları kışkırtması neticesinde İkinci İnönü Savaşı başlamıştır. 23 Mart 1921’de İngilizlerin desteğini alan Yunanlılar yeniden taarruza geçmişlerdir. Bu savaş da Türklerin parlak zaferiyle sonuçlanmıştır. Aşağıdakilerden hangisi İkinci İnönü Savaşı’nın uluslararası sonuçları arasında yer almaz? A) İtalya’nın Anadolu’dan çekilme kararını alması B) Fransa ile TBMM arasında diplomatik ilişkilerin başlaması C) İngiltere’nin Malta’da bulunan Türk esirlerinin bir kısmını serbest bırakması D) Batı Cephesi’nin birleştirilip komutanlığına İsmet Paşa’nın getirilmesi 6. Batı Cephesi’nde Yunanlılarla girişilen ilk savaş olan Birinci İnönü Savaşı’nın ulusal ve uluslararası pek çok önemli sonucu olmuştur. Birinci İnönü Savaşı ile ilgili verilen aşağıdaki gelişmelerden hangisi ulusal çapta değildir? A) Teşkilatı Esasiye Kanunun kabulü B) Afganistan ile Dostluk Antlaşması’nın imzalanması C) İstiklal Marşı’nın kabulü D) İsmet Bey’in generalliğe yükseltilmesi 7. Kurtuluş Savaşı döneminde TBMM tarafından bir yarışma sonrası hazırlanan İstiklal Marşı ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğru değildir? A) Mehmet Akif Ersoy tarafından kaleme alınmıştır. B) Günümüzde kullanılan bestesi Osman Zeki Üngör’e aittir. C) Sakarya Meydan Savaşı sonrası yapılan yarışmada birinci olmuştur. D) Türk ordusuna hitaben yazılmıştır. 8. Aşağıdakilerden hangisi Birinci ve İkinci İnönü Savaşı’nın ortak özelliği arasında yer almaktadır? A) Halkın TBMM ve düzenli orduya olan güveni artmıştır. B) Teşkilatı Esasiye Kanunu çıkarılmıştır. C) Yunanlılar Anadolu'dan çekilme kararı almışlardır. D) TBMM Hükümeti Londra Konferansına davet edilmiştir. 9. Batı Cephesi’nde düzenli ordunun kurulmasında Kuvay-ı milliyenin olumsuz tarafları da etkili olmuştur. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Kuvay-ı Milliye’nin olumsuz özellikleri arasında yer almaz? A) İhtiyaçlarını halktan zorla karşılamaları B) Hukuksuz yargılama yapmaları C) Emir ve komuta zincirine uyumsuz davranmaları D) Vatansever duygularla hareket etmeleri

92 Kazanım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.3.2. Millî Mücadele Dönemi’nde Batı Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. Newton Yayınları Newton Yayınları 23 Batı Cephesi Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! 1. Aşağıdaki tabloda Birinci İnönü Savaşı ilgili ulusal ve uluslararası sonuçlara değinilmiştir. Ulusal Sonuçları Uluslararası Sonuçları I. Teşkilatı Esasiye Kanunun Kabulü I. Afganistan ile Dostluk Antlaşması II. İstiklal Marşı’nın Kabulü II. Moskova Antlaşması III. TBMM’nin halk üzerindeki etkisinin ve güveninin artması III. Londra Konferansı’na TBMM’nin de davet edilmesi IV. İtilaf Devletleri TBMM’yi resmen tanımıştır. IV. Halkın Milli Mücadeleye olan inancı artmıştır verilen tabloda numaralandırılmış satırlardan hangisinde bir yanlışlık söz konusudur? A) IV B) III C) II D) I 2. Gediz Muharebeleri Büyük Taarruz Dumlupınar Meydan Savaşı Çemberde verilen savaşlar aşağıdaki cephelerden hangisinde görülmüştür? A) Batı Cephesi B) Doğu Cephesi C) Güney Cephesi D) Kuzey Cephesi 3. Afyon, Eskişehir ve Kütahya Yunanlıların eline geçti. Ordunun daha fazla zayiat vermesini istemeyen Mustafa Kemal orduyu Sakarya Nehrinin doğusuna kadar çekti. Savaşın kaybedilmesi TBMM’ye olan güveni sarstı. Meclisin Kayseri’ye taşınması ve Kuvayımilliye’ye dönülmesi gündeme geldi. Yunan ordusu Sakarya Nehrine kadar ilerledi. Durumun ciddiyeti ani kararlar alınmasını gerektirdiği için 5 Ağustos 1921’de “Başkomutanlık Kanunu” çıkartıldı. Yukarıda verilen gelişmeler aşağıdaki savaşlardan hangisinden sonra yaşanmıştır? A) Sakarya Meydan Savaşı B) Birinci İnönü Savaşı C) Kütahya Eskişehir Savaşı D) İkinci İnönü Savaşı 4. Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa’ya göndermiş olduğu telgrafta şöyle hitap etmiştir: “… Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makus talihini de yendiniz. İstila altındaki talihsiz topraklarımızla birlikte bütün vatan, bugün en ücra köşelerine kadar zaferinizi kutluyor…” Parçada Mustafa Kemal Paşa’nın İsmet Bey’e gönderdiği telgrafta bahsettiği makus talihi yenen savaş aşağıdakilerden hangisi olmuştur? A) Birinci İnönü Savaşı B) Sakarya Meydan Savaşı C) İkinci İnönü Savaşı D) Büyük Taarruz

93 Düşündüren YENİ NESİLE GEÇİŞ Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 23 5. Kurtuluş Savaşı’nın en yoğun çarpışmalarına sahne olan Batı Cephesi’nde Yunanlılara karşı mücadeleyi güçlendirmek için mecliste şunlar konuşulmaktaydı: Sistemli hareket edip ve disiplinli mücadele gösterecek kuvvetler gerekmektedir. Aksi taktirde birbirinden habersiz, dağınık biçimde yapılacak savunma yararsız bir çabadan öteye geçmeyecektir. Mecliste ifade edilen bu görüşler doğrultusunda aşağıdaki gelişmelerden hangisi yaşanmıştır? A) Hıyaneti Vataniye Kanunu çıkarılmıştır. B) TBMM’nin açılmıştır. C) İstiklal Marşı’nın kabul edilmiştir. D) Kuvayımilliye birlikleri yerine düzenli ordu kurulmuştur. 6. Birinci İnönü Savaşı sonrasında İtilaf Devletleri Sevr Antlaşması’nda küçük değişiklikler yaparak Türklere kabul ettirmek amacıyla TBMM heyetini Londra Konferansı’na davet etti. Ancak konferansta teklif edilen maddeler Misakı Milli’ye aykırı olduğu için reddedildi ve konferans sonuç alınamadan dağıldı. Metinde aktarılan bilgilere bakıldığında aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) TBMM Heyeti milli duygulara ters davranmıştır. B) İtilaf Devletleri TBMM’yi resmen tanımıştır. C) Misakı Milli Kararları Londra Konferansı’nda onaylanmıştır. D) İtilaf Devletleri Anadolu’daki planlarından vazgeçmiştir. 7. 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile TBMM arasında imzalanan Moskova Antlaşması’nın bazı maddeleri şöyledir: * Sovyet Rusya Misakı Milli’yi resmen tanımıştır. * Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya arasında yapılan antlaşmalar geçersiz sayılmıştır. * Taraflardan birinin tanımadığı antlaşmayı diğeri de tanımayacaktır. Buna göre verilen maddelerden yola çıkıldığında aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Rusya, Doğu Anadolu’daki çıkarlarını korumuştur. B) Misakı Milli ilk kez büyük bir Avrupalı devlet tarafından kabul edilmiştir. C) Sovyet Rusya kapitülasyonlardan ve Osmanlı borçlarından vazgeçmiştir. D) İki devlet uluslararası alanda birlikte hareket edecektir. 8. Sevr Barış Antlaşması'nı uygulamak TBMM'yi basıp Milli Mücadele'ye son vermek Ankara'ya kadar ilerlemek Büyük Yunan hayalini gerçekleştirmek .............. verilen diyagram için en uygun başlık aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Kütahya-Eskişehir Savaşları’nın sonuçları B) Yunanlıların Batı Cephesi’ndeki asıl amaçları C) İtilaf Devletleri’nin Osmanlı üzerindeki emelleri D) TBMM’ye karşı çıkan isyanların sebepleri

94 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.3.2. Millî Mücadele Dönemi’nde Batı Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar. 24 Batı Cephesi Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! 2. Büyük Millet Meclisi başkanı Mustafa Kemal Paşa, savaşın ardından söylediği şu sözlerle I. İnönü Savaşı’nın önemini ifade etmiştir: ‘’Yeni Türkiye Devleti’nin küçük, fakat millî ülkülü genç ordusu, en dar bir hesapla üç kat üstün düşmanı İnönü Meydan Muharebesi’nde mağlup etti. Strateji sanatının en nazik icraatını isabetle uyguladı. İç hatların kullanılmasında harp tarihine parlak bir misal yazdı.’’ Buna göre Mustafa Kemal Paşa’nın sözlerine bakarak; I. Askeri II. Diplomatik III. Ekonomik kazanımlarından hangisi ya da hangilerinin vurgulandığı söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I, II ve III 3. TBMM 1 Mart 1921’de Afganistan’da Dostluk Antlaşması imzalamıştır. Bu antlaşmanın bazı kararları şöyledir: I. Türkiye, Afganistan’ın tam bağımsızlığını tanıyacaktır. II. Taraflardan birine yapılacak bir saldırı, diğerine de yapılmış olacaktır. III. Türkiye, Afganistan’a öğretmen ve subay göndermeyi kabul etmiştir. Söz konusu antlaşmanın kararlarına bakıldığında aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılamaz? A) TBMM ilk kez Müslüman bir devletle antlaşma imzalamıştır. B) Afganistan ile TBMM arasında dostluk ilişkileri başlamıştır. C) TBMM Afganistan’a eğitim ve askerlik alanında destek olacaktır. D) TBMM uluslararası alanda yayılmacı bir politika uygulamaktadır. 1. Ülkenin düşman işgaline uğramasının ardından İstanbul Hükümeti olaylara sessiz kalmıştır. Yapılan zulümlere ve işgale dur demek için halkın kendi imkanlarıyla Kuvayımilliye birlikleri oluşturulmuştur. Ulusal direnişin simgesi olan Kuvayımilliye düşmanı yurttan atmak ve vatanın bağımsızlığını korumak için mücadeleye girişmişti. Düzensiz birliklerden oluşması ve disiplinsizce hareket etmesi gibi sebeplerden dolayı TBMM tarafından kaldırılmıştır. verilen parçadan aşağıdaki soruların hangisinin cevabına ulaşılamaz? A) Kuvayımilliye niçin kurulmuştur? B) Kuvayımilliye birlikleri işgallere karşı nasıl bir tepki koymuştur? C) Kuvayımilliye kuvvetlerinin kaldırılmasının sebebi nedir? D) Kuvayımilliye birliklerinin kazandığı savaşlar hangileridir?

Beceri Temelli 95 LGS Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 24 4. Londra Konferansı’nda Türk Heyeti’ne sunulan maddelerin birkaçı şöyledir: * İzmir Türklere verilecek ancak şehrin valisi Hıristiyan olacak ve şehirde Yunan askeri bulunacaktır. * Boğazlar, Kapitülasyonlar, Doğu Trakya ve Doğu Anadolu’nun durumu Sevr Antlaşması’ndaki gibi kalacaktır. Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) İtilaf Devletleri Türklerin bağımsızlığına saygı duymaktadır. B) Türk Heyeti manda ve himayeyi kabul etmiştir. C) İtilaf Devletleri Anadolu üzerinde siyasi ve ekonomik çıkarlarını korumak istemektedir. D) İzmir’de Hristiyan nüfusu sayıca Müslümanlardan üstündür. 5. * TBMM tarafından Mustafa Kemal Paşa’ya üç ay süreyle Başkomutanlık yetkisi verildi. * Askerin tüm ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Tekalifi Milliye Emirleri yayımlandı. * Türk ordusu Sakarya nehrinin doğusuna çekildi. Kütahya-Eskişehir Savaşı sonrası yaşanan bu gelişmelerden yola çıkarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılabilir? A) Mustafa Kemal tek kişi hakimiyetine dayalı idare anlayışını savunmaktadır. B) TBMM ordunun ihtiyacını halk aracılığıyla zorla gidermeye çalışmıştır. C) Türk birliklerinin yenilmesi üzerine Mustafa Kemal olağanüstü bir hal içinde büyük bir sorumluluk almıştır. D) Yunan kuvvetleri Ankara’yı zorlanmadan ele geçirmiştir. 6. Londra Barış Konferansı’nın önerilerinin TBMM Hükümeti’nce reddedilmesi üzerine, İtilaf Devletleri’nin isteklerini zorla Türklere kabul ettirmekle görevlendirilen Yunanlar, Bursa üzerinden Eskişehir’e, Uşak üzerinden Afyon’a doğru 23 Mart 1921’de saldırıya geçtiler. Yunanların, Bilecik’i, Metristepe’yi ve Uşak’ı ele geçirmeleri üzerine, TBMM Muhafız Taburu cepheye gönderildi. Böylece güçlenen Türk kuvvetleri karşı saldırıya geçerek Yunan saldırısını püskürttü. Batı Cephesi Komutanı İsmet Bey’in savaş süresince verdiği “mevzilerin kesin olarak savunulması” emri başarının elde edilmesinde etken oldu. Parçada geçen aktarımlar aşağıdaki savaşlardan hangisi ile ilgili olabilir? A) Sakarya Meydan Savaşı B) Başkomutanlık Meydan Muharebesi C) İkinci İnönü Savaşı D) Birinci İnönü Savaşı 7. Türk tarafının belirli bir miktar malzeme kaybetmesine, bölgedeki demiryollarının imha edilmiş olmasına karşın Yunanlılar büyük bir bozgun yaşamış ve Türkler ile Yunanların ilk savaşı bu şekilde sonlanmış oldu. Savaşın ardından Türk tarafı barış görüşmeleri yapılması için Avrupalı devletler tarafından bir konferansa davet edilmiştir. Buna göre metinde geçen savaşın ve Türklerin davet edildiği konferansın adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Birinci İnönü Savaşı-Londra Konferansı B) İkinci İnönü Savaşı-San Remo Konferansı C) Birinci İnönü Savaşı-Sevr Barış Konferansı D) Sakarya Meydan Savaşı-Paris Barış Konferansı

Konu Anlatım 96 Kazanım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Millî Mücadele’nin zor bir döneminde Maarif Kongresi yapan Atatürk’ün, millî ve çağdaş eğitime verdiği önemi kavrar. Türk milletinin millî birlik, beraberlik ve dayanışmasının bir örneği olarak Tekalif-i Millîye Emirleri doğrultusunda yapılan uygulamaları analiz eder. İTA.8.3.3. İTA.8.3.4. Maarif Kongresi Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! TBMM, ordunun her türlü (giyecek, yiyecek, silah, cephane ve ulaşım) ihtiyacı karşılamak için bu emirleri yayınlamıştır. Türk milleti ise büyük bir fedakârlık örneği göstererek milli mücadeleye canıyla ve malıyla katılmıştır. Her ilçede bir Tekalif-i Milliye Komisyonu kurulacak. Her ev birer kat çamaşır bir çift çorap ve çarık verecektir. Tüccar ve halkın elinde bulunan çamaşırlık bez, pamuk ve yün gibi malzemelerin bedellerini sonra ödemek şartı ile %40’ı alınacak. Tüccar ve halkın elinde bulunan mevcut buğday, un, koyun, fasulye, nohut sonra ödemek şartı ile %40’ı alınacak. Halkın elindeki silah ve cephane 3 gün içinde komisyona verilecek. Demirci, marangoz, dökümcü gibi ustalar sayısı, isimleri, durumları tespit edilecek. Cahillikle, ilkellikle savaş, düşmanla savaştan daha az önemli değildir. Toplantıya katılacağım ve konuşacağım. M. Kemal, savaşa rağmen Maarif (eğitim) Kongresine katılarak eğitime çok fazla önem verdiğini göstermiştir. 15 - 21 Temmuz 1921’de Ankara’da toplanan Maarif Kongresi’nde yeni Türk Devleti’nin eğitim politikası belirlenmiştir. Maarif Kongresi (15-21 Temmuz 1921) Tekalif-i Millîye Emirleri (7-8 Ağustos 1921 )

Konu Anlatım Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 97 Maarif Kongresi Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! Aşağıdaki tabloda verilenleri ilişkili olduğu söz konusu cepheler ile eşleştiriniz. Etkinlik28 Parçaya göre aşağıdaki kutucuklarda verilen ifadelerden Türk halkıyla ilişkilendirilebilecek olanları işaretleyiniz. Etkinlik29 1 Gümrü Antlaşması 5 Tekalif-i Milliye Kararları Doğu ve Güney Cepheleri Batı Cephesi 2 Ermeniler ile mücadele 6 Sütçü İmam ve Şahin Bey 3 İstiklal Marşı’nın kabulü 7 Başkomutanık Meydan Muharebesi 4 Antep, Maraş ve Urfa Savunmaları 8 Maarif Kongresi Türk ulusu adına bir dönüm noktası olan Tekalif-i Millîye Emirleri sonrası milletimiz bütün kuvvetiyle ordusuna destek vermiştir. Mustafa Kemal Paşa, Tekalif-i Millîye emirlerinin uygulanmasında problemlerin yaşanmaması adına İstiklal Mahkemelerinin kurulmasını emretmiştir. Ulusumuzun elinde avucunda ne varsa ordusuyla paylaşması sonucu ordumuzun ihtiyaçlarının büyük bölümü kısa sürede tamamlanmıştır. Bağımsızlığına düşkün olan milletimiz kısa sürede bu kadar malzemeyi temin ederek dünya tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir yardımlaşma örneği sergilemiştir. Milletimiz Millî Mücadelenin başarıya ulaşması için elinden gelen her türlü fedakârlığı bu emirler doğrultusunda göstermiştir. Kurtuluş Savaşı sürecinde milletimiz topraklarının işgalden kurtulup tekrar bağımsızlığına kavuşabilmesi için yaşlısı, kadını ve çocuğuyla topyekûn bir mücadele içine girmiştir. Yurdun farklı yerlerinde kurulan silah ve mermi üretim yerlerinde gece gündüz demeden Mehmetçik için silah ve mermi üretmişlerdir. 1. Çekimser 2. Milliyetçi 3. Vatansever 4. Yayılmacı 5. Fedakar 6. Dirayetli

98 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.3.3. İTA.8.3.4. Millî Mücadele’nin zor bir döneminde Maarif Kongresi yapan Atatürk’ün, millî ve çağdaş eğitime verdiği önemi kavrar. Türk milletinin millî birlik, beraberlik ve dayanışmasının bir örneği olarak Tekalif-i Millîye Emirleri doğrultusunda yapılan uygulamaları analiz eder. 25 Maarif Kongresi Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! 1. Türk halkı için Kurtuluş Savaşı’nın önemi ne kadar büyükse, bu savaşın en bunalımlı günlerinde toplanan Maarif Kongresi’nin de Türk eğitim tarihi açısından önemi büyüktür ve milli eğitim ve kültür politikalarının mihenk taşını oluşturmaktadır. Yalnızca metinden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Maarif Kongresi’nde ülkenin eğitim sorunlarına değinilmiştir. B) Kongre, eğitimi ileriye taşıyacak özelliğe sahiptir. C) Milli Mücadele döneminde toplanması kongrenin zor şartlar altında yapıldığını gösterir. D) Kurtuluş Savaşı’nda Türk orduları tüm savaşlardan zaferle ayrılmıştır. 2. Kurtuluş Savaşı’nın çetin anlarında Mustafa Kemal, Ankara’da toplanan Maarif Kongresi’nin açılış konuşmasını yapmıştır. Öğretmenlere hitaben yaptığı konuşmada vurguladığı temel nokta ilimi takip etmenin zorunluluğudur. Mustafa Kemal’in aşağıdaki sözlerinden hangisi parçadaki ifadeleri destekler niteliktedir? A) “Ulusal eğitim programımızın temel taşı bilgisizliğin yok edilmesidir.” B) “Tarih yazmak, tarih yapmak kadar önemlidir.” C) “Ulusları, antlaşmalardan çok duygular bağlar.” D) “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.” 3. Genellikle ilk ve ortaöğretim kademelerinin hedefi ve programı hakkında tartışmaların yapıldığı bu kongrede Atatürk, eğitim için harcanan çabaların gelecekteki eğitimin temellerini atmaya yetmeyeceğini; gerekli vasıtalara sahip olununcaya kadar geçecek olan devrede itina ile çizilmiş bir eğitim programı uygulanıp eğitim örgütünün en verimli şekilde çalıştırılacağını belirtmiş; kongrenin ilerleyen günlerinde ise öğretimin sadeleştirilmesi, uygulamalı hale getirilmesi ve yörelere göre çeşitlendirilmesi istenmiştir. Atatürk’ün katılım gösterdiği söz konusu kongre aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Erzurum Kongresi B) Sivas Kongresi C) Maarif Kongresi D) Balıkesir Kongresi 4. Kütahya-Eskişehir Savaşları’nın en çetin anlarında toplanan Maarif Kongresi’nde Mustafa Kemal ilim ve irfanın öneminden bahsetmiş ve bilgisizlikle yapılacak mücadelenin düşmanla olan savaş kadar önemli olduğunu ifade etmiştir. Bu parçaya bakıldığında Mustafa Kemal Paşa aşağıdakilerden hangisinin önemini vurgulamıştır? A) Düşmanla olan savaş B) Eğitim Mücadelesi C) Vatanın bağımsızlığı D) Ekonomik gelişmeler

99 Düşündüren YENİ NESİLE GEÇİŞ Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 25 5. Mustafa Kemal Paşa Maarif Kongresi’nin açılışında şu sözleri sarf etmiştir: “Bugün için memleketin aydınlanması uğruna ayrılabilecek şey; eğitimimizin geleceğine dayanak olacak bir temel kurmaya yeterli değildir. Ancak elverişli ve yeterli koşullarla araçları elde edinceye kadar geçecek savaş günlerinde de tam bir özenle işlenip çizilmiş bir ulusal eğitim programı yapmaya ve eldeki eğitim ve öğretim kuruluşlarımızı bugünden verimli bir çabayla çalıştıracak esasları hazırlamaya bakmalıyız.” Mustafa Kemal Paşa’nın sözlerinde geçen “savaş günleri” dikkate alındığında henüz aşağıdakilerden hangisi yapılmamıştır? A) Birinci İnönü Savaşı B) Sakarya Meydan Savaşı C) Kütahya Eskişehir Savaşı D) İkinci İnönü Savaşı 6. Kütahya-Eskişehir Savaşları’nın en çetin anlarında Ankara’da öğretmenlere ithafen bir kongre düzenlemiştir. Meclis başkanı Mustafa Kemal Paşa da özellikle bu kongreye katılmış ve burada öğretim sistemi ve okullaşma esasları üzerine fikirlerini aktarmıştır. Yalnızca bu parçayla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur? A) Mustafa Kemal Paşa, eğitime büyük önem vermektedir. B) Yunanlılarla yapılan Kütahya-Eskişehir Savaşı kaybedilmiştir. C) Mustafa Kemal toplanan kongrenin başkanlığına seçilmiştir. D) Savaş sırasında toplanan kongrede milli savunma önlemleri konuşulmuştur. 7. MAARİF KONGRESİ Bu kongre okul ve öğrenci mevcudunu tespit etmek, bu konuda yapılması gereken çalışmaları belirlemek ve eğitime millî bir yön vermek amacıyla toplanmıştır. Eğitim tarihimizde bir dönemin başlangıcı olarak görülmesi gereken bu kongrede Atatürk, eğitim, bilim ve kültür alanındaki düşüncelerini, yapılacak inkılâpların esaslarını, öğretmenler için neler düşündüğünü ve onlardan neler beklediğini anlatan tarihî bir konuşma yapmıştır. Tablodaki açıklamalardan yola çıkarak Maarif Kongresi için; I. Türk kültürünü önemsemektedir. II. Akılcı ve bilimseldir. III. Din ve ırk temellidir. yargılarından hangisi ya da hangileri söylenebilir? A) Yalnız III B) Yalnız I C) I ve II D) I, II ve III 8. Kurtuluş Savaşı’nın en yoğun döneminde organize edilen Maarif Kongresi’nin temel gündem konusu aşağıdakilerden hangisi olmuştur? A) Savaş B) Eğitim C) Siyaset D) Ordu

100 Kazanım Newton Yayınları Newton Yayınları Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Adım Adım Zirveye 8. Sınıf T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük İTA.8.3.4. Türk milletinin millî birlik, beraberlik ve dayanışmasının bir örneği olarak Tekâlif-i Millîye Emirleri doğrultusunda yapılan uygulamaları analiz eder. Millî Mücadele, Millî Seferberlik 26 Tekalifi Milliye Millî Bir Destan Ya İstiklal Ya Ölüm! 1. Ordunun ihtiyacı olan tüm sahipsiz mallara el konulacaktır. Her aile elindeki silah ve cephaneyi üç gün içinde komisyonlara teslim edecektir. Her ilçede bir Tekalifi Milliye Komisyonu kurulacaktır. Buna göre; I. Halkın elindeki tüm eşyalara zorla el konulmuştur. II. TBMM ve ordu ekonomik açıdan zor durumdadır. III. Emirlerin sistematik olarak uygulanması için görevli kişiler oluşturulmuştur. Tekalifi Milliye Emirleri’nin maddelerine bakılarak öncüllerde verilen çıkarımlardan hangisi veya hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız III D) I, II ve III 2. “Ordu geri çekildiği zaman yeter derecede erzakını alamamış... Birkaç nefere rastladım. Onlarla görüştüm.... Biz düşmanı yenmeye geldik. Zararı yok biraz da aç döğüşürüz dediler....Yalın ayak bir nefer yanıma geldi. Heyetle ben neferin önünde yere bakmaya mecbur olduk ve sıkıldık. Burada haykırarak istemediğime utandım.” TBMM’de 2 Ağustos 1921 tarihli görüşmeler sırasında İzmir mebusu Mahmut Esat Bey’in yukarıda aktardığı ifadeler hangi uygulamanın yapılmasını zorunlu kılmıştır? A) Maaarif Kongresi’nin toplanması B) Tekalifi Milliye Emirleri’nin yayımlanması C) Misakı Milli’nin kabulü D) İstiklal Mahkemeleri’nin kurulması 3. … Tüfekler, filintalar, mavzerler Baba yadigarı tabanca İşte hepsi ortada Üst üste atıyoruz Bir mermidir bu toprak kavgasında Boşaltmayı düşünürdük Namlusundan çekip aldık veriyoruz ordumuza. Ceyhun Atuf Kansu’nun dizelerindeki ifadeler Kurtuluş Savaşı’ndaki hangi gelişme ile ilişkilendirilebilir? A) Maarif Kongresi B) Misakı Milli Kararları C) Tekalifi Milliye Kararları D) Amasya Görüşmeleri 4. Tekalifi Milliye Emirleri’nde, bedeli sonradan ödenecek denilen yardımlar Tekalifi Milliye Komisyonları tarafından titizlikle kayıt altına alındı. Mustafa Kemal Paşa bu komisyonları Başkomutanlık Karargahında kurduğu bir büro aracılığıyla bizzat yönetti. Yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapılabilir? A) Mustafa Kemal, Tekalifi Milliye Komisyonu başkanlığını yürütmüştür. B) Halkın elindeki bütün erzak ve eşyalara zorla el konulmuştur. C) Mustafa Kemal emirlerin sistematik ve sorunsuz uygulanmasını sağlamıştır. D) Ordunun ve halkın kurutuluş umudu azalmaya başlamıştır.